Har yili iyun—iyul oylari o‘zbekistonlik yoshlar, xususan, abituriyentlar uchun muhim bo‘lgan oylar hisoblanadi. Bu muddatda ko‘pchilik yoshlar oliy ta’lim muassasalariga hujjat topshiradi. Lekin deyarli har yili yo qabul boshlanish vaqti muddatidan kechikadi yoki qaysidir yo‘nalishdagi fanlar blogi tubdan o‘zgaradi. Amaliyotchi jurnalist Dilshod Hakimov bu yilgi qabul jarayonlari boshlanishi va ayni paytda abituriyentlar duch kelayotgan muammolarni o‘rgandi.
DTM bu yil ham nuqsonlardan xoli emas. Kuni kecha — 20-iyundan onlayn qabul jarayoni rasman boshlangan bo‘lsa-da, abituriyent “dtm.uz” yoki “my.gov.uz” sayti orqali ro‘yxatdan o‘tib, o‘ziga tegishli pasport ma’lumotlarinigina kiritishi mumkin. Ammo qayerga va qaysi yo‘nalishga o‘qishga topshirishini belgilay olmaydi. Sababi esa haliyam davlat qabul komissiyasi kvotalarni tillar kesimida belgilamagan. Bundan tashqari moliyaviy mustaqillik berilgan OTMlar ham kontrakt kvotalarini tasdiqlagani yo‘q.
O‘zbekistonda 1994-yildan boshlab yildan yilga o‘zgarib kelayotgan test usulidan foydalanib kelinmoqda. Masalan dastlab testlar tashkil qilinganida 2 ta (A va B) variantlardan iborat bo‘lgan bo‘lsa, bugungi kunga kelib variantlar soni 4 tani (A, B, C va D) tashkil qilmoqda.
Tan olish kerak, DTM o‘z faoliyati davomida abituriyentlarga bir qancha qulayliklar ham yaratgan. Masalan, qabul jarayonlarining onlayn tizimga o‘tganligi oldingiday abituriyentni qo‘liga hujjat olib OTM dan OTMga yurib ovora bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaydi. Bu abituriyent uchun qadrli bo‘lgan vaqtni tejaydi. Test topshirilgan kunning keyingi kuni to‘plangan ball va javoblar varaqasini ko‘ra olish esa, ichkarida “o‘yin” bo‘lmayotganini bildiradi. Bundan tashqari test jarayonlari vaqtidagi nazorat va jamoatchilik nazoratining oshganligi qabul imtihonlaridagi shaffoflik va oshkoralikni ancha yuqori pog‘onaga ko‘tarib qo‘ydi. “Falon so‘m pul berib o‘qishga kiribdi”,“tanishi orqali kiribdi”, kabi gap so‘zlar yildan yilga yo‘qolib bormoqda. Bu kabi tashabbuslar tahsinga sazovor, albatta.
Tashkilotning abituriyentga qulaylik yaratishdagi har qanday tashabbusini qo‘llab-quvvatlaymiz, lekin yildan yilga muammolarning ko‘payib borgani jamiyatning tashkilotga bo‘lgan ishonchi ham kamayib borayotgandek, nazarimizda. Masalan, ayrim xurmacha qiliqlar va an’anaga aylanib borayotgan qabulning kechga qolishi, ro‘yxatdan o‘tish jarayonidagi texnik muammolar, yakuniy mandatning kechikishi kabi muammolarning borligi “kosmik kemalarimiz koinotni zabt etayotgan bir vaqtda” alamli va kulgilidir. Ayniqsa, test boshlanishiga uch-to‘rt oy qolganda test topshiriladigan fanlar ro‘yxatining o‘zgarib ketishi abituriyentlarni esankiratib qo‘ymoqda. Shunday holat 2020-yilning aprel—may oylarida bo‘lgan. Jurnalistika yo‘nalishidagi kasbiy (ijodiy) imtihon o‘rniga ona tili fanida imtihon bo‘lishi e’lon qilingan. Yoki 2019-yilda yurispuridensiya yo‘nalishida tarix 1-blokdan 3-blokka, ona tili 3-blokdan 1-blokka o‘zgargani o‘quv yilining deyarli yarmida xabar qilingan.
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test markazi axborot xizmati rahbari Orziqul Boboyev “Nega bloklardagi o‘zgarishlar yil o‘rtasida yoki oxirida e’lon qilinadi”, degan savolimizga quyidagicha javob berdi.
“Fanlar majmuasi yoki ketma-ketligini belgilash DTM vakolatiga kirmaydi. Davlat test markazi faqat imtihonni tashkil qilib beradi. Mandat natijalari kechikishi bilan bog‘liq holatlar esa bundan 4-5 yil avval bo‘lgan. Hozir esa abituriyentlar test topshirgan kunning ertasiga o‘zlari to‘plagan ballni bilishlari mumkin bo‘ladi. Yakuniy javoblar esa oxirgi testlar o‘tkazilganidan bir hafta o‘tgach e’lon qilinadi. So‘nggi ikki yilda pandemiya sabab imtihonga kelganda tekshiruvlar vaqtida tana harorati yuqori bo‘lgan nomzodlar uchun qo‘shimcha test kunlari joriy qilindi. Bu ham vaqt olgani bois, mandat kechikish holati yuz berdi. Ayni paytda yurtimizda virus bilan kasallanish kam. Shu holat saqlanib qolsa, bu yil mandat chiqishida kechikishlar bo‘lmaydi”, — deydi Orziqul Boboyev.
Mas’ulning aytishicha, joriy yilda DTM test sinovlari o‘tkazilishining 2 xil variantiga tayyorgarlik ko‘rilmoqda. Agar epidemiologik holat barqaror bo‘lib tursa, test jarayonlari yopiq binolarda o‘tkaziladi. Buning uchun respublika bo‘ylab 85 ta bino tayyorlanmoqda. Agar vaziyat o‘zgarsa, 53 ta ochiq joyda test o‘tkazish uchun tayyorgarlik ko‘rilmoqda.
Izoh (0)