“Bolalarga tilni o‘rgatishda atamalarni yodlatishdan ko‘ra, amaliyotda qo‘llash ko‘nikmasini shakllantirgan afzalroq” — xalqaro ekspert Syuzan Ianuzzi

Bolalarga tovushlarni yodlatishdan ko‘ra, tildan amaliy foydalanishni o‘rgatish yaxshi samara beradi. Bu haqda xalqaro ekspert Syuzan Ianuzzi “Daryo” muxbiriga bergan qisqacha intervyusida aytib o‘tdi.

O‘zbekistonda Milliy o‘quv dasturi asosida 2020/2021-yildan boshlab umumta’lim maktablarida ona tili va o‘qish fanlarining birlashuvi natijasida ona tili va o‘qish savodxonligi fani joriy etilgan. Ikki fanning birlashuviga asosiy sabab ona tilini o‘qitishdagi yondashuvning o‘zgarishi bo‘lgan. Endilikda grammatika va yodlashga asoslangan ta’limdan tinglab tushunish, o‘qib tushunish, fikrni og‘zaki va yozma bayon qilishdan iborat til o‘rgatishning to‘rtta ko‘nikmasini rivojlantirishga qaratilgan ta’lim shakliga o‘tilgan.

Ona tili va o‘qish savodxonligi darsligini yaratish jarayoniga mahalliy mutaxassislar bilan birgalikda YUNISEFning xalqaro eksperti Syuzan Ianuzzi ham ishtirok etgan. Syuzan Ianuzzi xonimning aytishicha, o‘quvchilarni hayotga tayyorlash ko‘nikmalari asosida o‘qitish bugungi ta’limning asosiy talabidir.

“Yangi metodikamiz o‘zbek tilini o‘qitishda o‘quvchilarning ko‘nikmalarini rivojlantirishga yo‘naltirilyapti. Ya’ni o‘quvchilar endilikda tilni amaliyotda qo‘llashni o‘rganishadi. Oldingidek o‘quvchilarning bilimi va hajmi emas, uni amalda qo‘llay olish imkoniyatlari o‘rgatiladi va shu asosida baholanadi. Bu metodologiya ta’lim tizimida butun dunyoda eng mashhur, eng yetakchi metodologiyalardan biri hisoblanadi. Chunki o‘quvchilarni hayotga tayyorlash ko‘nikmalari asosida o‘qitish bugungi ta’limning asosiy talabi. Bu metodologiyadan butun dunyoda keng foydalanishadi, asosan ingliz tilida so‘zlashuvchi mamlakatlar: AQSH, Avstraliya, Braziliya va Yevropaning ko‘plab davlatlari shu paytgacha bu metodologiyaga o‘tib bo‘lgan. Shuningdek, Afrika, Lotin Amerikasi davlatlarida ham keng tarqalgan va o‘zini oqlab kelmoqda. Ayni damda bu metodologiya Markaziy Osiyo davlatlarida ham keng tarqalyapti. O‘zbekistonda yangi dasturdagi ko‘nikmalarga asoslangan ta’lim ham yangi qadam desak bo‘ladi”, – dedi mutaxassis.

Uning alohida ta’kidlashicha, bolalardan tovushlarni so‘rashdan va ularni yodlatishdan ko‘ra, tildan amaliy foydalanishga o‘rgatish lozim.

“Oldin so‘zni ayttirib, keyin uning ichidagi qo‘shimchalarni amaliy misolda ko‘rsatasiz. Demak, bu yerda e’tibor muloqotga qaratiladi. Bu bilan ularga tegishli ko‘nikmalarni berish, turli xil vaziyatlarda to‘g‘ri muloqot qilishni o‘rganish, keyin esa e’tibor tilning turli xil xususiyatlariga qaratiladi. Ularga ro‘yxat berib, ro‘yxatdagi terminlarni yodlab ol deyishdan ko‘ra afzalroq. Bu juda qulay emasdir, lekin bolalarga o‘ziga qulay ko‘nikmalarni tanlashga ko‘mak beradi. Shuningdek, o‘zlari aytmoqchi bo‘lgan fikrni shakllantirishga yordam beradi. Savollar berishga, tanqidiy fikrlashga o‘rgatadi”, – dedi mutaxassis Syuzan Ianuzzi xonim.