Болаларга товушларни ёдлатишдан кўра, тилдан амалий фойдаланишни ўргатиш яхши самара беради. Бу ҳақда халқаро эксперт Сюзан Иануззи «Дарё» мухбирига берган қисқача интервьюсида айтиб ўтди.
Ўзбекистонда Миллий ўқув дастури асосида 2020/2021 йилдан бошлаб умумтаълим мактабларида она тили ва ўқиш фанларининг бирлашуви натижасида она тили ва ўқиш саводхонлиги фани жорий этилган. Икки фаннинг бирлашувига асосий сабаб она тилини ўқитишдаги ёндашувнинг ўзгариши бўлган. Эндиликда грамматика ва ёдлашга асосланган таълимдан тинглаб тушуниш, ўқиб тушуниш, фикрни оғзаки ва ёзма баён қилишдан иборат тил ўргатишнинг тўртта кўникмасини ривожлантиришга қаратилган таълим шаклига ўтилган.
Она тили ва ўқиш саводхонлиги дарслигини яратиш жараёнига маҳаллий мутахассислар билан биргаликда ЮНИСЕФнинг халқаро эксперти Сюзан Иануззи ҳам иштирок этган. Сюзан Иануззи хонимнинг айтишича, ўқувчиларни ҳаётга тайёрлаш кўникмалари асосида ўқитиш бугунги таълимнинг асосий талабидир.
«Янги методикамиз ўзбек тилини ўқитишда ўқувчиларнинг кўникмаларини ривожлантиришга йўналтириляпти. Яъни ўқувчилар эндиликда тилни амалиётда қўллашни ўрганишади. Олдингидек ўқувчиларнинг билими ва ҳажми эмас, уни амалда қўллай олиш имкониятлари ўргатилади ва шу асосида баҳоланади. Бу методология таълим тизимида бутун дунёда энг машҳур, энг етакчи методологиялардан бири ҳисобланади. Чунки ўқувчиларни ҳаётга тайёрлаш кўникмалари асосида ўқитиш бугунги таълимнинг асосий талаби. Бу методологиядан бутун дунёда кенг фойдаланишади, асосан инглиз тилида сўзлашувчи мамлакатлар: АҚШ, Австралия, Бразилия ва Европанинг кўплаб давлатлари шу пайтгача бу методологияга ўтиб бўлган. Шунингдек, Африка, Лотин Америкаси давлатларида ҳам кенг тарқалган ва ўзини оқлаб келмоқда. Айни дамда бу методология Марказий Осиё давлатларида ҳам кенг тарқаляпти. Ўзбекистонда янги дастурдаги кўникмаларга асосланган таълим ҳам янги қадам десак бўлади», – деди мутахассис.
Унинг алоҳида таъкидлашича, болалардан товушларни сўрашдан ва уларни ёдлатишдан кўра, тилдан амалий фойдаланишга ўргатиш лозим.
«Олдин сўзни айттириб, кейин унинг ичидаги қўшимчаларни амалий мисолда кўрсатасиз. Демак, бу ерда эътибор мулоқотга қаратилади. Бу билан уларга тегишли кўникмаларни бериш, турли хил вазиятларда тўғри мулоқот қилишни ўрганиш, кейин эса эътибор тилнинг турли хил хусусиятларига қаратилади. Уларга рўйхат бериб, рўйхатдаги терминларни ёдлаб ол дейишдан кўра афзалроқ. Бу жуда қулай эмасдир, лекин болаларга ўзига қулай кўникмаларни танлашга кўмак беради. Шунингдек, ўзлари айтмоқчи бўлган фикрни шакллантиришга ёрдам беради. Саволлар беришга, танқидий фикрлашга ўргатади», – деди мутахассис Сюзан Иануззи хоним.
Маълумот учун, «Она тили ва ўқиш саводхонлиги» дарслиги амалиётга жорий қилинишидан олдин мактабларда тажриба-синовдан ўтказилган. 1-2-синф «Она тили ва ўқиш саводхонлиги» дарслиги 2021-2022-ўқув йили учун амалиётга жорий қилинган.Мавзуга доир: Илгариги таълим стандартида бошланғич синф ўқувчиларига 40 фоиздан ортиқ ноаниқ талаблар қўйилган — Республика таълим маркази
Изоҳ (0)