JSST mamlakatlarni maymunchechak ustidan nazoratni kuchaytirishga chaqirdi. Qozog‘iston olimlari unga qarshi vaksina yaratishga tayyor

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti dunyo mamlakatlarini maymunchechak kasalligi ustidan nazoratni kuchaytirishga chaqirdi, deb yozmoqda Reuters.

JSST katta epidemiologi Mariya Van Kerkxovening aytishicha, kasallik allaqachon 20 dan ortiq mamlakatda aniqlangan va bu raqamlar ko‘payishi kutilmoqda.

“Yanada ko‘proq holatlar aniqlanishi kutilmoqda. Biz mamlakatlardan nazoratni kuchaytirishni so‘rayapmiz. Bu qiyin bo‘ladi, ammo kasallikning endemik bo‘lmagan mamlakatlarda tarqalishini to‘xtatish yo‘li shu”, — dedi JSST vakili.

Maymunchechak Afrikaning Kamerun mamlakatlari, Markaziy Afrika Respublikasi, Kongo Demokratik Respublikasi va Nigeriyada endemik hisoblanadi. Ushbu mamlakatlardan tashqarida kasallik allaqachon 200 dan ortiq odamda tasdiqlangan va yana 100 dan ortiq odamda maymunchechak belgilari aniqlangan. Butun dunyo bo‘ylab tarqalayotgan maymunchechakdan o‘lim darajasi taxminan 1 foizni tashkil qiladi.

Qozog‘istonlik mutaxassislar maymunchechakka qarshi vaksina yaratishga tayyorligini ma’lum qildi.

Biologik xavfsizlik muammolari ilmiy-tadqiqot institutining o‘ta xavfli infeksiyalar laboratoriyasi rahbari Lespek Qutumbetovning ta’kidlashicha, ushbu infeksiyaning Qozog‘istonga yetib kelishi ehtimoli juda yuqori, chunki qozog‘istonlik sayyohlar Saudiya Arabistoni, Turkiya yoki Afrika mamlakatlariga tashrif buyuradi.

“U erta yo indin bizga yetib kelishi mumkin. Shuning uchun vaziyatdan xabardor bo‘lish, bu infeksiyani mamlakatga kiritmaslik uchun maxsus choralar ko‘rish lozim”, — deydi mutaxassis.

O‘zining klinik namoyishida maymunchechak xavfli tabiiy chechakka juda o‘xshaydi. Ammo kasallik juda yengil kechadi, infeksiyani yuqtirish esa qiyin: kasal odam bilan kamida 4 soat muloqotda bo‘lish kerak. Biroq, Lespek Qutumbetovning so‘zlariga ko‘ra, bu vaziyatni o‘zgartirmaydi: kasallik mamlakat aholisiga katta zarar yetkazishi mumkin. Shuning uchun, ertami-kechmi vaksina kerak bo‘ladi.

“Institutimiz chechak viruslari bilan anchadan beri shug‘ullanadi. Shuning uchun tajribani ajoyib deyish mumkin. Gap shundaki, sigir chechagi, tabiiy chechak va maymunchechak bitta guruhga kiradi. Shuning uchun ular o‘rtasida immun antigenik munosabatlar juda yaxshi, ya’ni bir virus boshqa virusga osonlik bilan immunitet hosil qilishi mumkin. Masalan, sigir virusi chechakka qarshi immunitet yaratishda juda qo‘l keladi”, — dedi Qutumbetov.

Bunday holda, gap umumiy vaksina deb ataluvchi preparat haqida ketmoqda. Shunga o‘xshash immun preparatlar avval yaratilgan va o‘z samaradorligini ko‘rsatgan.

“Vaksina agar sigir virusiga asoslangan bo‘lsa va uning ustida deylik COVID-vaksinasi kabi tezlashtirilgan tartibda ishlansa, olti oy ichida yaratilishi mumkin. Keyin esa qo‘llashdan oldingi sinovlar va klinik sinovlar o‘tkaziladi, keyin buyog‘i Sog‘liqni saqlash vazirligiga, ular bizni qanchalik qo‘llab-quvvatlashiga bog‘liq bo‘ladi”, — deb o‘z fikri bilan o‘rtoqlashdi mutaxassis.