Rossiya-Ukraina mojarosi O‘zbekiston va boshqa mamlakatlarga amalga oshiriladigan pul o‘tkazmalari oqimining pasayishiga olib keladi. Bu haqda Jahon banki hisobotida qayd etildi.
Rossiyadan amalga oshiriladigan pul o‘tkazmalarining Markaziy Osiyo davlatlari uchun ahamiyati juda katta – ular mahalliy aholini ta’minlaydi va mamlakat iqtisodiyotini qo‘llab quvvatlaydi.
Masalan, Qirg‘izistonda pul o‘tkazmalari 2020-yilda YaIMning 31 foizini tashkil qilgan. Bu esa tovar va xizmatlar eksporti bilan deyarli teng bo‘ldi.
Hozirgi mojarolar sabab Qirg‘izistonga amalga oshiriladigan pul o‘tkazmalari 33 foizga, Tojikistonda – 22 foizga, Qozog‘istonda esa 17 foizga qisqarishi taxmin qilinmoqda.
O‘zbekiston bilan qanday vaziyat?
2020-yili O‘zbekistonga 6,9 mlrd dollar pul mablag‘lari o‘tkazilgan. Bu mamlakat YaIMining 11 foizini tashkil qilgan.
Umumiy hajmning yarimidan ko‘prog‘i Rossiyaga to‘g‘ri keldi – 55 foiz. 2022-yilda ushbu oqim 21 foizga qisqaradi, deb hisoblaydi jahon banki tahlilchilari.
Qilinayotgan taxminlarda noaniqlik mavjud – o‘zgarishlar Ukrainadagi harbiy harakatlarning qancha davom etishi va sanksiyalarning Rossiyadan yuboriladigan pul o‘tkazmalariga ta’siriga bog‘liq.
O‘zbekistondagi pul o‘tkazmalariga nimalar ta’sir ko‘rsatadi?
Pul o‘tkazmalari hattoki xorijda ishlaydigan hech kimi yo‘qlarga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.
- Birinchidan, pul o‘tkazmalari tashqi savdodagi salbiy saldoni qisman qoplaydi – O‘zbekiston deyarli doimo sotishdan ko‘ra ko‘proq xarid qiladi. 2021-yilda aholining ikkilamchi daromadlari 21 foizgacha o‘sib, 6,3 mlrd dollarni tashkil qildi. Bu esa chetdan kirib kelayotgan o‘tkazmalar sabab kuzatilgan natijadir.
- Ikkinchidan, o‘tkazmalar so‘m kursini qo‘llab-quvvatlaydi. Ular tufayli 2021-yili so‘m bor yo‘g‘i 3,4 foizga qadrsizlangan – bu so‘ngi yillar ichidagi eng yaxshi ko‘rsatkich. O‘zbekistonga amalga oshiriladigan pul mablag‘lari qanchalik ko‘p bo‘lsa, bozordagi chet el valyutasi taklifi ham shunchalik yuqori bo‘ladi. O‘tgan yilda mazkur taklif 1,6 martaga o‘sgan edi.
Shunday qilib, migrantlarning pul o‘tkazmalari aholining to‘lovlarni amalga oshirish imkoniyatini, tovar va xizmatlarga bo‘lgan talabni, iqtisodiy o‘sishni bevosita ta’minlaydi.
Yevropa tiklanish va taraqqiyot bankining hisob-kitoblariga ko‘ra, pandemiya davrida aynan o‘tkazmalar sabab O‘zbekiston iqtisodiyoti tez tiklangan.
Avvalroq, Rossiyada pul o‘tkazmalari va valyuta olib chiqishga cheklov qo‘yilgani, o‘zbekistonliklar uchun nimalar o‘zgargani haqida xabar berilgan edi.
Izoh (0)