Avvalroq Markaziy bank (MB) rubl qadrsizlanishi munosabati bilan сhoralar ko‘rayotgani haqida xabar berilgan edi.
Masalan, barcha banklarga valyuta kursini belgilashda sotib olish va sotish kurslari o‘rtasidagi farqni maqbul ravishda saqlab turish tavsiya etildi.
Bundan tashqari, banklarga kurslarini xalqaro kotirovkalarga asosan kun davomida o‘zgartirib borish tavsiyasi berildi.
Bu Rossiyadagi O‘zbekiston fuqarolariga rublda pul jo‘natish va ushbu mablag‘larni mamlakatda istalgan valyutada olish imkonini beradi, — deydi MB.
Iqtisodchilar munosabati
Otabek Bakirovning so‘zlariga ko‘ra, 3-mart kunining o‘zida barcha O‘zbekiston banklari rubl sotib olish va sotish amaliyotini joriy qilishdi.
Ya’ni tijorat banklarining valyuta ayirboshlash shoxobchalari rubl sotib olishi va sotishi shart. Rubl sotib olish va sotish kurslari shartli ma’muriy koridor doirasida amalga oshiriladi, — deydi u.
Behzod Hoshimovning qo‘shimcha qilishicha, rubl bilan o‘zbek so‘mini bir savatga qo‘yish — rubldagi barcha xavf-xatarni so‘mga yuklash bilan teng bo‘ladi.
Ming marta aytgan bo‘lsam-da yana aytaman: bozorga qo‘yib berish kerak. O‘zbekistonliklar rublni xohlasa olishsin, xohlamasa olishmasin, — deydi iqtisodchilarga.
Otabek Bakirov rubl sotib olish va sotish bo‘yicha toraytirilgan ma’muriy koridor, masalan +-1 foiz qo‘llaniladigan bo‘lsa, O‘zbekistonga vagonlarda rubl kiradi va O‘zbekistondan vagonlab dollar chiqib ketadi, deb ta’kidlaydi.
Hech kim rubl olish va sotishga qarshi emas, biroq bu majburiyat ham bo‘lmasligi kerak. Mazkur jarayon ochiq bozor qoidalari, rublning konvertatsiyasi kundan kunga cheklanayotgani va uning ustiga ag‘anagan tog‘dek xavfni inobatga olgan holda yuz berishi lozim, — deb ta’kidlaydi u.
Bozor munosabati
3-mart kunidanoq Markaziy bank birinchi marta O‘zbekistonda xorijiy valyutani sotib olish va sotish bo‘yicha kunlik statistik ma’lumotlarni e’lon qila boshladi.
Mazkur ma’lumotlarda qayd etilishicha, 3-mart kuni o‘zbekistonliklar 60 million rubl sotib olgan va atigi 5,4 million rublni sotgan. Boshqa valyutalarda esa bu qadar kuchli farq kuzatilmagan:
Abdulla Abduqodirovning ta’kidlashicha, valyutafurushlar qora bozorda dollarni sotib yuborib, rublni katta miqdorda (kurs bo‘yicha bir dollar uchun 145-150 rubl) sotib olishmoqda.
Rubl uchun ular allaqachon banklardan dollar sotib olishgan (bir dollar uchun 112 rubl kursida). Bunday savdodan olinadigan marja har bir tranzaksiyadan 29-30 foizni tashkil qiladi.
Boshqachasiga aytganda, rublni dollar evaziga sotib olib, xuddi shu rublni bankka sotgan valyutafurush har bir ming dollardan kamida 290-300 dollar ishlab oladi, – deb yozadi iqtisodchi.
U, shuningdek, eng olg‘ir valyutafurushlar katta miqdordagi dollarlarni Rossiyadagi o‘z qarindoshlariga o‘tkazib berishlarini, ular u yerda rublni yanada yaxshiroq narxda sotib olib, Toshkentga qaytarib yuborishlarini ta’kidladi. Bu holatda har bir tranzaksiyadagi sof foyda 50-55 foizga chiqib ketmoqda.
O‘zbekistonda rasmiy pul o‘tkazmalari hajmi o‘ta pasayib ketdi, hamma valyutafurushlarga o‘tib ketdi. Dollarlar, asosan, Toshkentdan Rossiyaga jo‘natilmoqda, — deydi Abduqodirov.
Shuningdek, aholi vahimaga berilishni boshlayotgani, so‘mdagi mablag‘larni dollarga aylantirayotganini ham aytib o‘tdi.
Vaziyat shu tarzda davom etsa, kichik xususiy banklar rublning qadrsizlanishi ortidan katta zaxiralarni yo‘qotayotgani sabab, ular ertaning o‘zidanoq so‘mning likvidligida qiyinchiliklarga duch keladi, — deb taxmin qiladi Abduqodirov.
Avvalroq Rossiyadagi vaziyat sabab O‘zbekistonga soya solayotgan uchta eng katta xavf ma’lum bo‘lgani haqida xabar berilgan edi.
Izoh (0)