“Daryo” butun umri davomida o‘z sohasida mehnat qilib, xalq ko‘ngliga kirib borgan taniqli marhum insonlarni yod etish maqsadida “Xotira xiyoboni” loyihasini boshlashga qaror qildi. Loyihaning ilk sonida 2021-yilning 4- dekabr kuni vafot etgan afsonaviy o‘zbek dublyaj ustasi Sanjar Sa’dullayevni hamkasblari xotirlaydi.
“Teatrda emas, dublyaj sohasida shuhrat qozondi”
Mahmud Ismoilov, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist:
— Sanjar bilan institutda bir kursda tahsil olganmiz. Talabalik yillari har tomonlama: o‘zini tutishi, odobi, o‘qishga munosabati bilan hech kimga o‘xshamasdi. Bir kuni meni Bodomzorda joylashgan uyiga taklif qildi. Oilasida qiz farzand yo‘q edi, hammasi o‘g‘il bola bo‘lgan. O‘shanda uylariga kirib, ozodalikni ko‘rgach, og‘zim ochilib qolgan. “Sanjar, uylaringga biror xizmatkor kelib, yig‘ishtirib ketadimi?”, — deganimda, “Biz boy oila emasmiz, aka-ukalar rejalashtirib ishlaymiz”, — deya javob qaytargan.
Uning o‘zi ham toza yurardi. G‘ijim ko‘ylak yoki shimda, soqoli olinmagan, sochi o‘sgan holatda institutga borganini eslolmayman. Oliy o‘quv yurtida a’lo baholarga o‘qigan deya olmayman. Ammo aktyorlik mahorati, sahna nutqi, sahna harakati kabi fanlardan yaxshi o‘qirdi.
Besh yil davomida bir ustoz qo‘lida birga o‘qigan bo‘lsak, “Hech qachon artist bo‘lmayman”, — degan gapini eshitmaganman. Toshkentdagi biror yaxshi teatrda ishlaydi, deb o‘ylardik. Chunki bo‘yi teatr talabiga javob berar, yuzi va qomati chiroyli edi. Ovozini gapirmasam ham bo‘laveradi. Lekin u dublyajni tanladi va shu sohada shuhrat qozondi.
“Maqtashga arzigulik sifatlari ko‘p edi”
Dildora Rustamova, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi:
— 1997-yilning qish faslida “Mehrobdan chayon” serialining tasvirga olish ishlari yakunlanib, efirga tayyorlanish jarayonida “Titr hamda muallif nomidan matnlarni Sanjar aka Sa’dullayevga o‘qitdik”, — deyishdi. Montaj xonasida o‘tirgan paytimiz telpak kiygan bir inson studiyaga kirib keldi. Ular Sanjar akam ekan. Bizni rahmatli rejissorimiz Mahkam aka Muhammedov tanishtirgandi.
2000-yilda dublyajdagi faoliyatim boshlandi. Ilk marta “Baazigar” nomli hind filmining ovozlashtirish jarayonida qatnashdim. Omadni qarangki, kartinada aktyor Shohruhxon rol ijro etgan va unga Sanjar akam ovoz bergan. Men esa Kajolga ovoz berdim. Shundan keyin Sanjar akam bilan juda ko‘plab kino va seriallarda birga ishladik. Asosan, juftliklarga ovoz berdik. Ularning aksariyati tomoshabinlarga manzur keldi.
Sanjar akamning ovozi sehrli edi. Bu inson bilan hayotda fikrlashib, muloqot qilib, birga ishlaganimdan juda baxtliman. Maqtashga arzigulik sifatlari ko‘p edi. Hech qachon tanilishga, o‘zini ko‘rsatishga, mehnatini ko‘z-ko‘z qilishga intilmadi. To‘g‘riso‘zlikni, halollikni, insondagi beg‘uborlikni juda qadrlardi. Hamma ham ular bilan yaqin muomalada bo‘lolmasdi. O‘ziga yarasha fe’l-atvori bor edi, ayrimlar so‘zlashishga hayiqib turardi, salobati bosardi. Lekin so‘zlashganingizda juda ham samimiy inson edi, odam ajratmasdi.
“ ‘Esmeralda’ hamkorligimizdagi birinchi katta loyiha bo‘lgan”
Bahodir Qosimov, dublyaj rejissori:
— Qo‘limga “Esmeralda” nomli serial tushib qoldi. Undagi bosh qahramonlardan biri bo‘lgan Хose Armandoga ovoz berish uchun ikkilanmay Sanjar akamni chaqirdim. Bu hamkorligimizdagi birinchi katta loyiha bo‘ldi. Ovoz ham juda chiroyli tushdi. Keyinchalik, ko‘plab hind va koreys kinolari, seriallarida birga ishladik.
Sanjar akamga qanday rol bersangiz, maromiga yetkazib ovoz berardi. Shu bois ular ham rol tanlamasdi. Asosan, Bollivud qiroli Shohruhxonni o‘zbekcha “gapirtirardi”. Taniqli hind aktyorining ayrim kinolardagi rollariga Fathulla ham, Behzod ham ovoz bergan. Lekin ko‘proq Sanjar akam ovoz berardi, tomoshabinlar ham buni bilardi. Bundan tashqari, gollivud, koreys, rus va boshqa mamlakat aktyorlarini ham o‘zbekcha “so‘zlatgan”.
Gonorar masalasida hech qachon ziddiyat kelib chiqmagan, kelishmovchiliklar bo‘lmagan. Ular pulning ortidan quvmagan, ammo pul Sanjar akamni ortidan quvardi. Men bilan hamkorlik qilgan filmlari uchun “Shuncha gonorar berasan!”, — demasdi.
“O‘zbek dublyajida katta yo‘qotish bo‘ldi”
Behzod Muhammadkarimov, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist:
— Sanjar akam umrining oxirigacha juda faol ijod qildi. Deyarli barcha telekanalda ovozlashtirish bo‘yicha ishlash oson emas. Buning uchun kuch va g‘ayrat kerak. Bu odamning ovozini har kuni yoki kunora eshitib katta bo‘lgan odamning o‘zi 40–45 yoshga kirib qoldi. Ularning ovozi butun O‘zbekiston uchun qadrdon edi, desam mubolag‘a bo‘lmaydi. Oramizni tark etganidan keyin o‘zbek dublyajida katta yo‘qotish bo‘ldi. Sanjar akam huvullatib ketdi.
“Unvon olmagani uchun ranjiganini ko‘rmaganman”
Dildora Rustamova:
— Shuncha yil ishlab, Sanjar akamni biror marta unvon olmagani uchun ranjiganini ko‘rmaganman. “Inson uchun eng muhimi, salomatligi va oilasidagi tinchligi. Mukofot olganlarni omadini bersin, bundan-da katta darajalarga erishsin”, — derdi. Ular o‘z sohasida juda katta ishlarni amalga oshirgan. Umri mobaynida Alloh bergan iqtidorini to‘laligicha namoyon etdi.
Haqiqatan, katta-katta unvonlar olishga arziydigan ishlar qilib ketdi. Biz shogirdlari ham mehnatlari e’tirof etilishini xohlardik. To‘g‘ri, hech kim mukofot uchun ishlamaydi. Lekin ijodkorning ko‘ngli nozik bo‘ladi, mehnati qadr topishini baribir istaydi. Xalqimiz, muxlislari yaxshi ko‘radi, e’zozlaydi. Ammo hukumat tomonidan ham ozgina e’tibor berilsa, bu boshqacha bo‘ladi.
“Haqiqiy xalq artisti edi va shunday bo‘lib qoladi”
Behzod Muhammadkarimov:
— Unvon masalasi bo‘yicha ba’zan ko‘nglim g‘ash bo‘lib, siqilib qolaman. Ya’ni munosib odamlarning qancha-qanchasi unvonsiz yuribdi.
Sanjar akam umri davomida dublyajda ijod qildi. Butun boshli bir avlod shu insonning ijodidan bahramand bo‘lib o‘sdi, odamlar ovoziga mahliyo edi. Odamlar o‘zini ko‘rmagan bo‘lsa ham vafot etganini eshitib, ishonishmadi. Radio va televideniyeda rejissor sifatida ko‘p ishlar qilgan, dublyajda ham samarali faoliyat yuritgan.
O‘zi unvon nimaga qarab berilishiga tushunmay ham qolarkan odam, ham alam qilarkan. Sanjar akam haqiqiy xalq artisti edi va shunday bo‘lib qoladi. Garchi unga unvon berilmagan bo‘lsa ham.
“Uni ko‘rmagansizlar, u ‘ko‘rinmas odam’”
Mahmud Ismoilov:
— U hech qachon rasmga va kinoga tushishni yoqtirmasdi. Sababini so‘raganimizda, xohlamayman, derdi. Ko‘pchilik “Sanjar Sa’dullayev qanday odam? Biz uni hech ko‘rganmizmi?”, — deb so‘rardi. “Uni ko‘rmagansizlar, u ‘ko‘rinmas odam’”, — deb javob berardim.
O‘zini ko‘z-ko‘z qilish, tarmoqlarga chiqib, yaxshi-yomon jihatlarini ko‘rsatish, san’atkorni sharmanda qilish uchun turli gap-so‘zlar tarqatishdan yiroq bo‘lgan va bunday odamlardan juda jirkanardi.
Loyihaning to‘liq variantini “Daryo”ning YouTube’dagi sahifasi orqali tomosha qilishingiz mumkin.
Mirolim Isajonov suhbatlashdi.
Tasvirchi va montajchi: Ilhom Xursanaliyev
Izoh (0)