«Дарё» бутун умри давомида ўз соҳасида меҳнат қилиб, халқ кўнглига кириб борган таниқли марҳум инсонларни ёд этиш мақсадида «Хотира хиёбони» лойиҳасини бошлашга қарор қилди. Лойиҳанинг илк сонида 2021 йилнинг 4- декабрь куни вафот этган афсонавий ўзбек дубляж устаси Санжар Саъдуллаевни ҳамкасблари хотирлайди.
«Театрда эмас, дубляж соҳасида шуҳрат қозонди»
Маҳмуд Исмоилов, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист:
— Санжар билан институтда бир курсда таҳсил олганмиз. Талабалик йиллари ҳар томонлама: ўзини тутиши, одоби, ўқишга муносабати билан ҳеч кимга ўхшамасди. Бир куни мени Бодомзорда жойлашган уйига таклиф қилди. Оиласида қиз фарзанд йўқ эди, ҳаммаси ўғил бола бўлган. Ўшанда уйларига кириб, озодаликни кўргач, оғзим очилиб қолган. «Санжар, уйларингга бирор хизматкор келиб, йиғиштириб кетадими?», — деганимда, «Биз бой оила эмасмиз, ака-укалар режалаштириб ишлаймиз», — дея жавоб қайтарган.
Унинг ўзи ҳам тоза юрарди. Ғижим кўйлак ёки шимда, соқоли олинмаган, сочи ўсган ҳолатда институтга борганини эслолмайман. Олий ўқув юртида аъло баҳоларга ўқиган дея олмайман. Аммо актёрлик маҳорати, саҳна нутқи, саҳна ҳаракати каби фанлардан яхши ўқирди.
Беш йил давомида бир устоз қўлида бирга ўқиган бўлсак, «Ҳеч қачон артист бўлмайман», — деган гапини эшитмаганман. Тошкентдаги бирор яхши театрда ишлайди, деб ўйлардик. Чунки бўйи театр талабига жавоб берар, юзи ва қомати чиройли эди. Овозини гапирмасам ҳам бўлаверади. Лекин у дубляжни танлади ва шу соҳада шуҳрат қозонди.
«Мақташга арзигулик сифатлари кўп эди»
Дилдора Рустамова, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган маданият ходими:
— 1997 йилнинг қиш фаслида «Меҳробдан чаён» сериалининг тасвирга олиш ишлари якунланиб, эфирга тайёрланиш жараёнида «Титр ҳамда муаллиф номидан матнларни Санжар ака Саъдуллаевга ўқитдик», — дейишди. Монтаж хонасида ўтирган пайтимиз телпак кийган бир инсон студияга кириб келди. Улар Санжар акам экан. Бизни раҳматли режиссёримиз Маҳкам ака Муҳаммедов таништирганди.
2000 йилда дубляждаги фаолиятим бошланди. Илк марта «Baazigar» номли ҳинд фильмининг овозлаштириш жараёнида қатнашдим. Омадни қарангки, картинада актёр Шоҳруҳхон рол ижро этган ва унга Санжар акам овоз берган. Мен эса Кажолга овоз бердим. Шундан кейин Санжар акам билан жуда кўплаб кино ва сериалларда бирга ишладик. Асосан, жуфтликларга овоз бердик. Уларнинг аксарияти томошабинларга манзур келди.
Санжар акамнинг овози сеҳрли эди. Бу инсон билан ҳаётда фикрлашиб, мулоқот қилиб, бирга ишлаганимдан жуда бахтлиман. Мақташга арзигулик сифатлари кўп эди. Ҳеч қачон танилишга, ўзини кўрсатишга, меҳнатини кўз-кўз қилишга интилмади. Тўғрисўзликни, ҳалолликни, инсондаги беғуборликни жуда қадрларди. Ҳамма ҳам улар билан яқин муомалада бўлолмасди. Ўзига яраша феъл-атвори бор эди, айримлар сўзлашишга ҳайиқиб турарди, салобати босарди. Лекин сўзлашганингизда жуда ҳам самимий инсон эди, одам ажратмасди.
« ‘Эсмералда’ ҳамкорлигимиздаги биринчи катта лойиҳа бўлган»
Баҳодир Қосимов, дубляж режиссёри:
— Қўлимга «Эсмералда» номли сериал тушиб қолди. Ундаги бош қаҳрамонлардан бири бўлган Хосе Армандога овоз бериш учун иккиланмай Санжар акамни чақирдим. Бу ҳамкорлигимиздаги биринчи катта лойиҳа бўлди. Овоз ҳам жуда чиройли тушди. Кейинчалик, кўплаб ҳинд ва корейс кинолари, сериалларида бирга ишладик.
Санжар акамга қандай рол берсангиз, маромига етказиб овоз берарди. Шу боис улар ҳам рол танламасди. Асосан, Болливуд қироли Шоҳруҳхонни ўзбекча «гапиртирарди». Таниқли ҳинд актёрининг айрим кинолардаги ролларига Фатҳулла ҳам, Беҳзод ҳам овоз берган. Лекин кўпроқ Санжар акам овоз берарди, томошабинлар ҳам буни биларди. Бундан ташқари, голливуд, корейс, рус ва бошқа мамлакат актёрларини ҳам ўзбекча «сўзлатган».
Гонорар масаласида ҳеч қачон зиддият келиб чиқмаган, келишмовчиликлар бўлмаган. Улар пулнинг ортидан қувмаган, аммо пул Санжар акамни ортидан қуварди. Мен билан ҳамкорлик қилган фильмлари учун «Шунча гонорар берасан!», — демасди.
«Ўзбек дубляжида катта йўқотиш бўлди»
Беҳзод Муҳаммадкаримов, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист:
— Санжар акам умрининг охиригача жуда фаол ижод қилди. Деярли барча телеканалда овозлаштириш бўйича ишлаш осон эмас. Бунинг учун куч ва ғайрат керак. Бу одамнинг овозини ҳар куни ёки кунора эшитиб катта бўлган одамнинг ўзи 40–45 ёшга кириб қолди. Уларнинг овози бутун Ўзбекистон учун қадрдон эди, десам муболаға бўлмайди. Орамизни тарк этганидан кейин ўзбек дубляжида катта йўқотиш бўлди. Санжар акам ҳувуллатиб кетди.
«Унвон олмагани учун ранжиганини кўрмаганман»
Дилдора Рустамова:
— Шунча йил ишлаб, Санжар акамни бирор марта унвон олмагани учун ранжиганини кўрмаганман. «Инсон учун энг муҳими, саломатлиги ва оиласидаги тинчлиги. Мукофот олганларни омадини берсин, бундан-да катта даражаларга эришсин», — дерди. Улар ўз соҳасида жуда катта ишларни амалга оширган. Умри мобайнида Аллоҳ берган иқтидорини тўлалигича намоён этди.
Ҳақиқатан, катта-катта унвонлар олишга арзийдиган ишлар қилиб кетди. Биз шогирдлари ҳам меҳнатлари эътироф этилишини хоҳлардик. Тўғри, ҳеч ким мукофот учун ишламайди. Лекин ижодкорнинг кўнгли нозик бўлади, меҳнати қадр топишини барибир истайди. Халқимиз, мухлислари яхши кўради, эъзозлайди. Аммо ҳукумат томонидан ҳам озгина эътибор берилса, бу бошқача бўлади.
«Ҳақиқий халқ артисти эди ва шундай бўлиб қолади»
Беҳзод Муҳаммадкаримов:
— Унвон масаласи бўйича баъзан кўнглим ғаш бўлиб, сиқилиб қоламан. Яъни муносиб одамларнинг қанча-қанчаси унвонсиз юрибди.
Санжар акам умри давомида дубляжда ижод қилди. Бутун бошли бир авлод шу инсоннинг ижодидан баҳраманд бўлиб ўсди, одамлар овозига маҳлиё эди. Одамлар ўзини кўрмаган бўлса ҳам вафот этганини эшитиб, ишонишмади. Радио ва телевидениеда режиссёр сифатида кўп ишлар қилган, дубляжда ҳам самарали фаолият юритган.
Ўзи унвон нимага қараб берилишига тушунмай ҳам қоларкан одам, ҳам алам қиларкан. Санжар акам ҳақиқий халқ артисти эди ва шундай бўлиб қолади. Гарчи унга унвон берилмаган бўлса ҳам.
«Уни кўрмагансизлар, у ‘кўринмас одам’»
Маҳмуд Исмоилов:
— У ҳеч қачон расмга ва кинога тушишни ёқтирмасди. Сабабини сўраганимизда, хоҳламайман, дерди. Кўпчилик «Санжар Саъдуллаев қандай одам? Биз уни ҳеч кўрганмизми?», — деб сўрарди. «Уни кўрмагансизлар, у ‘кўринмас одам’», — деб жавоб берардим.
Ўзини кўз-кўз қилиш, тармоқларга чиқиб, яхши-ёмон жиҳатларини кўрсатиш, санъаткорни шарманда қилиш учун турли гап-сўзлар тарқатишдан йироқ бўлган ва бундай одамлардан жуда жирканарди.
Лойиҳанинг тўлиқ вариантини «Дарё»нинг YouTube’даги саҳифаси орқали томоша қилишингиз мумкин.
Миролим Исажонов суҳбатлашди.
Тасвирчи ва монтажчи: Илҳом Хурсаналиев
Изоҳ (0)