O‘zbekistonda ichki ishlar organlarining ekspertlari pullik xizmatlar ko‘rsatadi

Shavkat Mirziyoyevning “Ichki ishlar organlarining ekspert-kriminalistika faoliyatini zamonaviy ilm-fan yutuqlarini keng joriy etgan holda yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. Bu haqda Norma xabar qildi.

Qayd etilishicha, hujjat bilan quyidagilar tasdiqlangan:

• Ichki ishlar vazirligi Ekspert-kriminalistika bosh markazi to‘g‘risida nizom;
• Ichki ishlar organlarining ekspert-kriminalistika faoliyatini yanada takomillashtirish bo‘yicha “yo‘l xaritasi”;
• Ichki ishlar organlari ekspert-kriminalistika bo‘linmalarini 2022-yilda moddiy-texnika vositalari bilan ta’minlash dasturi.

Qabul qilingan qaror bilan ichki ishlar organlarining ekspert-kriminalistika faoliyatini yanada takomillashtirishga oid bir qator ustuvor yo‘nalishlar belgilangan. Jumladan, zamonaviy fan va texnikaning ilg‘or yutuqlarini, raqamli texnologiyalarni, kriminalistikaning yangi ilmiy usul va vositalarini qo‘llash mexanizmlari joriy etiladi, avtomatlashtirilgan kriminalistik axborot-qidiruv tizimlari va axborot bazalari yaratiladi.

Axborot texnologiyalari yordamida sodir etiladigan huquqbuzarliklar bo‘yicha raqamli ekspertizaning imkoniyatlaridan foydalaniladi. Shaxsga doir biometrik ma’lumotlar (genomga oid axborot, yuz qiyofasi, qo‘lbarmoq, izlari) asosida avtomatlashtirilgan identifikatsiya tizimlari tatbiq qilinadi.

Tezkor-qidiruv tadbirlari, tergov va sud harakatlarida ashyoviy dalillar tadqiqotining yangi turlari, innovatsion kriminalistik yondashuv, usul hamda texnik vositalari keng joriy etiladi. Ekspert-kriminalistika sohasida kadrlarni maqsadli tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish bo‘yicha samarali o‘quv-amaliyot jarayoni tashkil etiladi.

IIV Ekspert-kriminalistika bosh markazi tuzilmasida Genetik tadqiqotlar va Shaxsning genom axborotini davlat ro‘yxatiga olish bo‘limlari tashkil etiladi. Shuningdek, o‘qotar, pnevmatik, gazli, signal beruvchi, sovuq, uloqtiruvchi va boshqa qurollar, ularning o‘q-dorilarini, maxsus vositalarni, o‘q o‘tkazmaydigan maxsus himoya vositalarini, elektroshok qurilmalari, pirotexnika buyumlari va portlovchi materiallarni sertifikatlashni amalga oshiruvchi davlat muassasasi tashkil etiladi.

Ichki ishlar organlarining ekspert-kriminalistika bo‘linmalariga ekspert- kriminalistika sohasida jismoniy va yuridik shaxslarga shartnoma asosida ekspertlik, biometrik identifikatsiya, ilmiy-tadqiqot va axborot xizmatlarini hamda sohaga oid boshqa pullik xizmatlarni ko‘rsatish huquqi beriladi.

Shuningdek, qarorda quyidagilar belgilandi:

• maxsus ilmiy-texnik va intellektual salohiyatga ega shaxslar mutaxassis yoki texnik ishchi sifatida ekspert-kriminalistika bo‘linmalariga shartnoma asosida jalb etilishi mumkin;
• IIV akademiyasi Kriminalistik ekspertizalar kafedrasi belgilangan tartibda tegishli sud ekspertizalari (daktiloskopik, trasologik, ballistik, sovuq qurollar, portret, xatshunoslik va boshqalar) va tadqiqotlarni o‘tkazish huquqiga ega.

Eslatib o‘tamiz, 2021-yil noyabr oyida hukumat qarori bilan “Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish tartibi to‘g‘risida”gi nizom tasdiqlangandi. Unga ko‘ra, jazoni ijro etish muassasalari va probatsiya xizmati genom bo‘yicha majburiy ro‘yxatga olinadigan shaxslar ro‘yxatini shakllantiradi. Ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olish esa fuqarolarning yozma arizasiga ko‘ra pullik asosda amalga oshiriladi.

Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish — biologik materialdan foydalanish, odamning shaxsini, tanib olinmagan murdani aniqlash uchun genomga oid axborotga ishlov berish bilan bog‘liq faoliyat.