Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov qirg‘izistonlik hamkasbi Ruslan Kazakbayev bilan telefon orqali muloqotda Qirg‘izistonda rus tilida so‘zlashuvchi aholiga nisbatan ichki millatchilikning namoyon bo‘lishi holatlarini muhokama qildi. Bu haqda “RIA Novosti” xabar berdi.
Lavrov respublika hukumatini bunday hodisalarga “iloji boricha tezroq” javob berishga chaqirdi.
O‘z navbatida, Kazakbayev hamkasbini Bishkek millatchilikning har qanday ko‘rinishiga qarshi turishiga va o‘z fuqarolarining huquqlarini himoya qilishda rus tilining rolini kuchaytirish kursini davom ettirishiga ishontirdi.
Avgust oyining boshida Qirg‘izistondagi MagicCity ko‘ngilochar markazida shirakayf erkak kassir qizning unga rus tilida gapirganidan norozi bo‘lib, qizga hujum qilgandi.
“Voqea 2-avgust kuni sodir bo‘ldi. Farzandi bilan kelgan mijozlarimizdan biri sarxush holatda bo‘lgan. U peshtaxta yoniga kelib, kassir qizga yuzlanganida u rus tilida gapira boshlagan. Erkak ancha tajovuzkorona tarzda qizdan faqat qirg‘iz tilida muomala qilishini talab qilgan. Qiz qirg‘izchalab gapira boshlagan, chunki bu tilni yaxshi biladi. Ammo bu mijozni qanoatlantirmagan, u qizga tarmashib olib, uni milliy belgilar bo‘yicha haqorat qila boshlagan. Unga tashlanib, tahdid qila boshlagan. Kutilmaganda peshtaxtadan kalkulyatorni olib, qizning boshiga otib yuborgan”, — dedi markaz ma’muri Timur Junusov.
Hujumchi politsiya tomonidan hibsga olingan, lekin tez orada qo‘yib yuborilgan, shundan so‘ng u MagicCity binosiga qaytgan va kompaniya xodimlariga tahdid qilishni davom ettirgan. Keyinchalik ushbu 29 yoshli erkakka nisbatan bezorilik moddasi bo‘yicha jinoyat ishi ochildi, u 13-avgust kuni bir oy muddatga hibsga olindi.
Voqeadan so‘ng Rossiya Davlat dumasi raisi Vyacheslav Volodin o‘z Telegram kanalida Duma kengashi majlisida Qirg‘iziston Jogorku Keneshi spikeri Talant Mamitov nomiga murojaatnoma tayyorlash haqida qaror qabul qilinganini yozdi.
“Rus tili Qirg‘izistonda rasmiy maqomga ega ekani va bu nizom mamlakat konstitutsiyasida belgilab qo‘yilganini hisobga olganda, bu birinchi marta sodir bo‘layotgan nomaqbul holat emas. Deputatlar javob ko‘rsatish choralarini ishlab chiqishni taklif qilmoqda, masalan, rus tilida so‘zlashuvchi fuqarolarga nisbatan shunday xatti-harakatlar amalga oshirishni o‘ziga ep ko‘rganlarga Rossiyaga kirishni taqiqlab qo‘yish”, — deb yozdi Volodin.
2020-yil noyabrida Qirg‘iziston Konstitutsiyaviy kengashi a’zosi Sadirdin To‘raliyev mamlakatda rus tilining rasmiy maqomini bekor qilish taklifi bilan chiqqandi. Bunga Qirg‘iziston yoshlari o‘z ona tilida gaplashmay qo‘yganini sabab qilib ko‘rsatgan. Ammo keyinroq Konstitutsiyaviy kengash rus tili rasmiy til sifatida qoldirilishini ma’lum qildi.
Sadir Japarov 10-yanvar kuni o‘tkazilgan Qirg‘iziston prezidenti saylovida salkam 80 foiz ovoz olib g‘alaba qozondi. Shundan keyin u Qirg‘izistonda rus tili o‘zining rasmiy til maqomini saqlab qolishiga va’da berdi. Sadir Japarov Rossiyani ko‘p marotaba mamlakatning asosiy strategik sherigi deb atagan.
Keyinroq Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov “Qirg‘iziston so‘zi” gazetasida chop etilgan “Ittifoqdoshlik aloqalari” maqolasida mamlakatda rasmiy tillardan biri, shuningdek, millatlararo muloqot tili bo‘lgan rus tilining maqomini o‘zgartirishga qaratilgan har qanday urinishlarga qarshi chiqishini ma’lum qildi.
Izoh (0)