Latviya parlamenti deputati Rossiya foydasiga josuslik faoliyati bilan shug‘ullanganlikda gumon qilinmoqda

Latviya hukumati parlament deputati Yanis Adamsonsni Rossiya foydasiga josuslik faoliyati bilan shug‘ullangan bo‘lishi mumkinligini gumon qilmoqda. U oshkor etilishi taqiqlangan ma’lumotlarni yig‘ib, boshqa davlatga taqdim etgani aytilmoqda. Latviya bosh prokuraturasi so‘roviga ko‘ra, Seym deputatning daxlsizligini bekor qilgan. Adamsons “Rozilik” muxolifat partiyasi a’zosi hisoblanadi va mazkur guruh mamlakatdagi rusiyzabon aholi tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi. 1990-yillarda u Latviya ichki ishlar vaziri lavozimida faoliyat olib borgan, deb yozmoqda Meduza.

Adamsonsga aloqador ish 9-iyunda ochilgan. Shu kunning o‘zida Latviya bosh prokuraturasi Seymdan deputatni hibsga olish bo‘yicha ruxsat so‘ragan. 10-iyunda mandatlar va axloq bo‘yicha parlament komissiyasi yopiq tartibda uning aybdorligiga aloqador dalillar bilan tanishgan va bu borada ovoz berish jarayonini amalga oshirgan. Yakunda deputatlarning ko‘pchilik qismi uning daxlsizligini bekor qilgan. Mazkur jarayon amalga oshganidan keyin tergovchilar gumonlanuvchiga aylangan deputatning ish kabineti va uyida tintuv o‘tkazgan.

Adamsons — Seymning mudofaa, ichki ishlar va korrupsiyaga qarshi kurash komissiyasining a’zosi. OAVda tarqalgan axborotlarga ko‘ra, uning davlat sirlarini bilish uchun ruxsatnomasi yo‘q. Deputatning o‘zi yig‘ilish davomida o‘ziga nisbatan e’lon qilingan ayblovlardan xabari yo‘qligi va bundan maqsad nima ekanini yaxshi tushunmayotganini bildirgan.

“Davlatimizdagi mafiya tuzilmalari javob zarbasini yo‘lladi. O‘zimni gunohkor deb hisoblamayman”, — deya qo‘shimcha qilgan u.

Mandatlar bo‘yicha komissiya rahbari Yanina Kursite-Pakule bosh prokuraturadagi manbalarga asoslanib, deputat josuslik faoliyati (Latviya Jinoyat kodeksining 85-moddasi 1-qismi) bilan shug‘ullanganlikda gumon qilinayotgani haqida gapirgan. Latviya televideniyesi bergan axborotlarda ish jami 43 ta epizoddan iborat ekanligi qayd etilgan. Tergov Admasonsning Rossiya tomoniga oxirgi to‘rt yil davomida Latviya armiyasidagi xaridlar va budjet ma’lumotlarini taqdim qilib kelgan deb hisoblamoqda.

Latviya davlat xavfsizlik xizmati ishga aloqador boshqa tafsilotlar kechiktirib bo‘lmaydigan protsessual harakatlardan keyin oshkor qilinishini bildirgan. Bosh prokuratura esa ish yuzasidan rasmiy izoh bermagan.

Hukumat Adamsonsning aybdor ekanligini isbotlaydigan jiddiy dalillar mavjudligini qayd etgan, deputatning tarafdorlari esa bunga qarshi o‘laroq “jodugarlar ovi”ni to‘xtatishni talab qilgan“Adamsonsga qarshi jiddiy dalillar mavjud va ular uning Rossiya foydasiga josuslik qilganligiga gumon qilish uchun asos bo‘lib turibdi”, — degan Seymning milliy xavfsizlik masalalari bo‘yicha komissiyasi raisi Maris Kuchinskis. Shuningdek, Latviya bosh vaziri Krishyanis Karinsh ham isbot va dalillar mavjudligi haqida gapirgan.

“Rozilik” partiyasi boshqaruvi raisi Yanis Urbanovich Adamsons ishini tezda tergov qilish hamda deputatning harakatlar nima sababdan to‘rt yil davomida kuzatib kelinganiga izoh berish, nima sababdan ishning epizodlarini ko‘paytirishgani va uni darhol hibsga olishga urinishmaganining sababini so‘ragan.

“Biz partiya sifatida muxolifat vakillaridan birini, deputat sifatida o‘z huquqidan foydalangani va kuchishlatar tuzilmalarni tanqid qilgani uchun jazolashyapti degan fikrga borishga haqlimiz”, — deyiladi Urbanovichning bayonotida.

Adamsonsni “Rozilik” guruhi bilan hamkorlik qiluvchi “Latviyadagi Rus ittifoqi” partiyasi ham qo‘llab-quvvatlagan. Partiya vakillari ham “jodugarlar ovi”ni to‘xtatishni talab qilgan va josuslikka aloqador jarayonlar yopiq tartibda muhokama qilinishini ta’kidlagan.

Adamsons Latviyani yarim mafiyalashgan davlat deb atagan va Qrimning Rossiya tarkibiga qo‘shilishini qo‘llab-quvvatlagan ediYanis Adamsonsning siyosiy faoliyati u Sobiq ittifoqning Uzoq Sharqdagi dengiz chegara qo‘shinlaridagi harbiy xizmatni yakunlab mamlakatga qaytganidan keyin 1990-yillarda boshlagan. U xizmatdan “Kapitan Akula” laqabini olgan holda qaytgan va unga ushbu e’tirofni yapon dengizchilar bergani haqida bir necha marta gapirgan. Adamsons Rijsk dumasi deputati bo‘lgan va Seymning bir nechta chaqiriqlarida xalq vakili sifatida saylangan, 1994–1995-yillarda Latviya ichki ishlar vaziri lavozimida ishlagan.

1998-yilda Bosh prokuratura uning Sobiq Ittifoq KGB tizimidagi chegara qo‘shinlarida xizmatni o‘tagani bilan bog‘liq masalalar yuzasidan Adamsonsga qarshi tekshiruv olib borgan. Mazkur holat tufayli sud uning parlamentga nomzodini qo‘yishini taqiqlagan. Keyinchalik Adamsons Yevropaning inson huquqlari bo‘yicha sudida ushbu qaror borasida bahslashgan va yutib chiqqan, oqibatda Latviya 10 ming yevro miqdorida kompensatsiya to‘lashi haqida sud qarori qabul qilingandi.

2000-yilda Adamsons parlament komissiyasi bilan birgalikda bolalarga aloqador noqonuniy pornografiya biznesi bo‘yicha tergov olib borgan va Seym tribunasidan turib, bir nechta yuqori lavozimdagi amaldorlar, xususan Latviya bosh vaziri Andris Shkele ham zo‘ravonlik harakatlariga aloqadorligi borasida shubhalari borligini aytgan. Ayblov o‘z isbotini topmagan bo‘lsa ham, Shkele iste’fo bergandi. Adamsonsning o‘zi esa mansabni suiiste’mol qilgani uchun jarimaga tortilgan va uning deputatlik daxlsizligidan mahrum qilinishiga bir baxya qolgandi.

“Rozilik” deputati bo‘lgan vaqtida ham Adamsons Latviyani “yarim mafiyaviy davlat” deb atagan va hukumatning AQSh bilan hamkorligini tanqid qilgan. U Latviya maktablaridagi ta’limni latish tiliga o‘tkazish provokatsiya va mamlakatdagi barqarorlikka tahdid ekanini ta’kidlagan.

Adamsons “Rubaltic.ru” nashriga 2015-yilda bergan intervyusida Qrimning Rossiya tarkibiga kirganligi bo‘yicha o‘z fikrini bildirgan.

“Ming afsuski, Ukrainada yana 10-12 yil davomida fuqarolar urushi bo‘ladi shu sababli Qrimning Ukraina tarkibidan chiqib ketganidan xursandman. Agar hudud mamlakat tarkibida qolganida butun Yevropada keng miqyosli urush boshlangan bo‘lardi. Yevropani keng miqyosli urushdan asrab qolgan Rossiya hukumatiga hurmat va sharaf bo‘lsin!”, — degan Adamsons.