Латвия парламенти депутати Россия фойдасига жосуслик фаолияти билан шуғулланганликда гумон қилинмоқда

Латвия ҳукумати парламент депутати Янис Адамсонсни Россия фойдасига жосуслик фаолияти билан шуғулланган бўлиши мумкинлигини гумон қилмоқда. У ошкор этилиши тақиқланган маълумотларни йиғиб, бошқа давлатга тақдим этгани айтилмоқда. Латвия бош прокуратураси сўровига кўра, Сейм депутатнинг дахлсизлигини бекор қилган. Адамсонс «Розилик» мухолифат партияси аъзоси ҳисобланади ва мазкур гуруҳ мамлакатдаги русийзабон аҳоли томонидан қўллаб-қувватланади. 1990 йилларда у Латвия ички ишлар вазири лавозимида фаолият олиб борган, деб ёзмоқда Meduza.

Адамсонсга алоқадор иш 9 июнда очилган. Шу куннинг ўзида Латвия бош прокуратураси Сеймдан депутатни ҳибсга олиш бўйича рухсат сўраган. 10 июнда мандатлар ва ахлоқ бўйича парламент комиссияси ёпиқ тартибда унинг айбдорлигига алоқадор далиллар билан танишган ва бу борада овоз бериш жараёнини амалга оширган. Якунда депутатларнинг кўпчилик қисми унинг дахлсизлигини бекор қилган. Мазкур жараён амалга ошганидан кейин терговчилар гумонланувчига айланган депутатнинг иш кабинети ва уйида тинтув ўтказган.

Адамсонс — Сеймнинг мудофаа, ички ишлар ва коррупцияга қарши кураш комиссиясининг аъзоси. ОАВда тарқалган ахборотларга кўра, унинг давлат сирларини билиш учун рухсатномаси йўқ. Депутатнинг ўзи йиғилиш давомида ўзига нисбатан эълон қилинган айбловлардан хабари йўқлиги ва бундан мақсад нима эканини яхши тушунмаётганини билдирган.

«Давлатимиздаги мафия тузилмалари жавоб зарбасини йўллади. Ўзимни гуноҳкор деб ҳисобламайман», — дея қўшимча қилган у.

Мандатлар бўйича комиссия раҳбари Янина Курсите-Пакуле бош прокуратурадаги манбаларга асосланиб, депутат жосуслик фаолияти (Латвия Жиноят кодексининг 85-моддаси 1-қисми) билан шуғулланганликда гумон қилинаётгани ҳақида гапирган. Латвия телевидениеси берган ахборотларда иш жами 43 та эпизоддан иборат эканлиги қайд этилган. Тергов Адмасонснинг Россия томонига охирги тўрт йил давомида Латвия армиясидаги харидлар ва бюджет маълумотларини тақдим қилиб келган деб ҳисобламоқда.

Латвия давлат хавфсизлик хизмати ишга алоқадор бошқа тафсилотлар кечиктириб бўлмайдиган процессуал ҳаракатлардан кейин ошкор қилинишини билдирган. Бош прокуратура эса иш юзасидан расмий изоҳ бермаган.

Ҳукумат Адамсонснинг айбдор эканлигини исботлайдиган жиддий далиллар мавжудлигини қайд этган, депутатнинг тарафдорлари эса бунга қарши ўлароқ «жодугарлар ови»ни тўхтатишни талаб қилган«Адамсонсга қарши жиддий далиллар мавжуд ва улар унинг Россия фойдасига жосуслик қилганлигига гумон қилиш учун асос бўлиб турибди», — деган Сеймнинг миллий хавфсизлик масалалари бўйича комиссияси раиси Марис Кучинскис. Шунингдек, Латвия бош вазири Кришянис Каринш ҳам исбот ва далиллар мавжудлиги ҳақида гапирган.

«Розилик» партияси бошқаруви раиси Янис Урбанович Адамсонс ишини тезда тергов қилиш ҳамда депутатнинг ҳаракатлар нима сабабдан тўрт йил давомида кузатиб келинганига изоҳ бериш, нима сабабдан ишнинг эпизодларини кўпайтиришгани ва уни дарҳол ҳибсга олишга уринишмаганининг сабабини сўраган.

«Биз партия сифатида мухолифат вакилларидан бирини, депутат сифатида ўз ҳуқуқидан фойдалангани ва кучишлатар тузилмаларни танқид қилгани учун жазолашяпти деган фикрга боришга ҳақлимиз», — дейилади Урбановичнинг баёнотида.

Адамсонсни «Розилик» гуруҳи билан ҳамкорлик қилувчи «Латвиядаги Рус иттифоқи» партияси ҳам қўллаб-қувватлаган. Партия вакиллари ҳам «жодугарлар ови»ни тўхтатишни талаб қилган ва жосусликка алоқадор жараёнлар ёпиқ тартибда муҳокама қилинишини таъкидлаган.

Адамсонс Латвияни ярим мафиялашган давлат деб атаган ва Қримнинг Россия таркибига қўшилишини қўллаб-қувватлаган эдиЯнис Адамсонснинг сиёсий фаолияти у Собиқ иттифоқнинг Узоқ Шарқдаги денгиз чегара қўшинларидаги ҳарбий хизматни якунлаб мамлакатга қайтганидан кейин 1990 йилларда бошлаган. У хизматдан «Капитан Акула» лақабини олган ҳолда қайтган ва унга ушбу эътирофни япон денгизчилар бергани ҳақида бир неча марта гапирган. Адамсонс Рижск думаси депутати бўлган ва Сеймнинг бир нечта чақириқларида халқ вакили сифатида сайланган, 1994–1995 йилларда Латвия ички ишлар вазири лавозимида ишлаган.

1998 йилда Бош прокуратура унинг Собиқ Иттифоқ КГБ тизимидаги чегара қўшинларида хизматни ўтагани билан боғлиқ масалалар юзасидан Адамсонсга қарши текширув олиб борган. Мазкур ҳолат туфайли суд унинг парламентга номзодини қўйишини тақиқлаган. Кейинчалик Адамсонс Европанинг инсон ҳуқуқлари бўйича судида ушбу қарор борасида баҳслашган ва ютиб чиққан, оқибатда Латвия 10 минг евро миқдорида компенсация тўлаши ҳақида суд қарори қабул қилинганди.

2000 йилда Адамсонс парламент комиссияси билан биргаликда болаларга алоқадор ноқонуний порнография бизнеси бўйича тергов олиб борган ва Сейм трибунасидан туриб, бир нечта юқори лавозимдаги амалдорлар, хусусан Латвия бош вазири Андрис Шкеле ҳам зўравонлик ҳаракатларига алоқадорлиги борасида шубҳалари борлигини айтган. Айблов ўз исботини топмаган бўлса ҳам, Шкеле истеъфо берганди. Адамсонснинг ўзи эса мансабни суиистеъмол қилгани учун жаримага тортилган ва унинг депутатлик дахлсизлигидан маҳрум қилинишига бир бахя қолганди.

«Розилик» депутати бўлган вақтида ҳам Адамсонс Латвияни «ярим мафиявий давлат» деб атаган ва ҳукуматнинг АҚШ билан ҳамкорлигини танқид қилган. У Латвия мактабларидаги таълимни латиш тилига ўтказиш провокация ва мамлакатдаги барқарорликка таҳдид эканини таъкидлаган.

Адамсонс «Rubaltic.ru» нашрига 2015 йилда берган интервьюсида Қримнинг Россия таркибига кирганлиги бўйича ўз фикрини билдирган.

«Минг афсуски, Украинада яна 10-12 йил давомида фуқаролар уруши бўлади шу сабабли Қримнинг Украина таркибидан чиқиб кетганидан хурсандман. Агар ҳудуд мамлакат таркибида қолганида бутун Европада кенг миқёсли уруш бошланган бўларди. Европани кенг миқёсли урушдан асраб қолган Россия ҳукуматига ҳурмат ва шараф бўлсин!», — деган Адамсонс.