“Bizning qonunlarimiz juda og‘ir, shuning uchun ham bajarish qiyin”. Deputatlar O‘zbekistonda talon-torojlik holatlari qachon yo‘q bo‘lishi haqidagi savolga javob berdi

“Toshkent Besh tashabbus harakati” yoshlar festivalida yoshlar bilan muloqot qilgan Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari talon-torojlik holatlari O‘zbekistonda qachon yo‘qolishi haqidagi savolga javob berib o‘tgan.

Jumladan, deputat Doniyor G‘aniyev butun dunyo tajribasida jazo qattiqligi emas, balki muqarrarligi qoidabuzarlikning bo‘lmasligini kafolatlashini ta’kidlagan. “Hozirgi Jinoyat yoki ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksimizda belgilangan javobgarliklar qaysidir ma’noda qisman og‘irroq ham. Asosiysi, ijro va muqarrarligi elementiga e’tibor berilsa bo‘ldi. Huquqiy nuqtayi nazardan mukammal demayman, ammo yaxshi, yomon emas. Bizda asosiy muammo ijroda, xolos. Shularni ta’minlashda jamoatchilik bosimi, OAV eng muhim rol o‘ynaydi, sizlar muhimroqsiz bizdan ham”, — deydi u.

Deputat Rasul Kusherbayev esa ushbu masalaga atroflicha yondashib javob berdi.

Bizning qonunlarimiz juda og‘ir, shuning uchun ham bajarish qiyin. Og‘ir bo‘lganidan keyin kelishuv yo‘llari qidiriladi. Odamlarda o‘sha jazoni olishdan ko‘ra, kelishib, undan qutilib ketishga bo‘lgan stimul kuchli. Narigi tomonda ham bir-ikki so‘m pulini olib, ko‘z yumishga bo‘lgan stimul kuchli. Oddiy misol, mana tonirovkalar. Jarimasi 5—6 million so‘mmi, shunaqa. 25 baravar, uchinchisi 10 milliondan oshiq. Bu noreal-ku, tasavvur qilish qiyin. Nima qiladi, yaxshisi, YPX xodimi bilan kelishib qo‘yishga intiladi u, negaki to‘lay olmaydi. Jazoning ijro etish mexanizmining og‘irligi korrupsiyaga yo‘naltiradi.

Talon-torojlikni ham to‘g‘ri baholash masalasi turibdi. Har kim har xil baholaydi. Kimdir maktabda stol-stulini, texnikalarini sotib yubordi. Bu talon-torojlik. Ikkinchi holat, shifoxona boshlig‘i koronavirus pandemiyasi davrida berilgan topshiriqdan kelib chiqib, xodimlariga ustama qo‘shimcha oylik tarqatdi. Davlat bergan pulni zayavka qildi, koronavirus bemorlari ishlayapti (bilan — tahr.), ya’ni Prezident topshirig‘idan kelib chiqib qo‘shimcha rag‘batlantirish beryapman, dedi. Oradan 1—2 oy o‘tib, uni talon-torojlikda ayblashyapti. ‘Sen mumkinmas bo‘lganga ham pul berib yubording’, deb ayblashyapti. Birinchi holatda bu talon-toroj, ikkinchisida huquqni muhofaza qiluvchi idoralar talon-toroj deyapti, lekin odamlar, jamoatchilik yo‘q, deyapti. Bunday baholash ham juda katta ahamiyatga ega. Bizda u yoq, bu yoqqa surish imkoniyati bor, qonun o‘sha ‘lazeyka’ qolmaydigan, qat’iy bo‘lishi, jazo muqarrarligi aniq bo‘lishi kerak.

Agar hamma: oddiy fuqarolarga, amaldorlarga, partiyaga bir xil jazo berilsa, ana o‘shanda talon-toroj, korrupsiya ham kamayadi. Bu masalada qonun diktator bo‘lishi kerak, amaldorlar emas.

Rasul Kusherbayev, deputat