«Бизнинг қонунларимиз жуда оғир, шунинг учун ҳам бажариш қийин». Депутатлар Ўзбекистонда талон-торожлик ҳолатлари қачон йўқ бўлиши ҳақидаги саволга жавоб берди

«Тошкент Беш ташаббус ҳаракати» ёшлар фестивалида ёшлар билан мулоқот қилган Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари талон-торожлик ҳолатлари Ўзбекистонда қачон йўқолиши ҳақидаги саволга жавоб бериб ўтган.

Жумладан, депутат Дониёр Ғаниев бутун дунё тажрибасида жазо қаттиқлиги эмас, балки муқаррарлиги қоидабузарликнинг бўлмаслигини кафолатлашини таъкидлаган. «Ҳозирги Жиноят ёки маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексимизда белгиланган жавобгарликлар қайсидир маънода қисман оғирроқ ҳам. Асосийси, ижро ва муқаррарлиги элементига эътибор берилса бўлди. Ҳуқуқий нуқтаи назардан мукаммал демайман, аммо яхши, ёмон эмас. Бизда асосий муаммо ижрода, холос. Шуларни таъминлашда жамоатчилик босими, ОАВ энг муҳим рол ўйнайди, сизлар муҳимроқсиз биздан ҳам», — дейди у.

Депутат Расул Кушербаев эса ушбу масалага атрофлича ёндашиб жавоб берди.

Бизнинг қонунларимиз жуда оғир, шунинг учун ҳам бажариш қийин. Оғир бўлганидан кейин келишув йўллари қидирилади. Одамларда ўша жазони олишдан кўра, келишиб, ундан қутилиб кетишга бўлган стимул кучли. Нариги томонда ҳам бир-икки сўм пулини олиб, кўз юмишга бўлган стимул кучли. Оддий мисол, мана тонировкалар. Жаримаси 5—6 миллион сўмми, шунақа. 25 баравар, учинчиси 10 миллиондан ошиқ. Бу нореал-ку, тасаввур қилиш қийин. Нима қилади, яхшиси, ЙПХ ходими билан келишиб қўйишга интилади у, негаки тўлай олмайди. Жазонинг ижро этиш механизмининг оғирлиги коррупцияга йўналтиради.

Талон-торожликни ҳам тўғри баҳолаш масаласи турибди. Ҳар ким ҳар хил баҳолайди. Кимдир мактабда стол-стулини, техникаларини сотиб юборди. Бу талон-торожлик. Иккинчи ҳолат, шифохона бошлиғи коронавирус пандемияси даврида берилган топшириқдан келиб чиқиб, ходимларига устама қўшимча ойлик тарқатди. Давлат берган пулни заявка қилди, коронавирус беморлари ишлаяпти (билан — таҳр.), яъни Президент топшириғидан келиб чиқиб қўшимча рағбатлантириш беряпман, деди. Орадан 1—2 ой ўтиб, уни талон-торожликда айблашяпти. ‘Сен мумкинмас бўлганга ҳам пул бериб юбординг’, деб айблашяпти. Биринчи ҳолатда бу талон-торож, иккинчисида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралар талон-торож деяпти, лекин одамлар, жамоатчилик йўқ, деяпти. Бундай баҳолаш ҳам жуда катта аҳамиятга эга. Бизда у ёқ, бу ёққа суриш имконияти бор, қонун ўша ‘лазейка’ қолмайдиган, қатъий бўлиши, жазо муқаррарлиги аниқ бўлиши керак.

Агар ҳамма: оддий фуқароларга, амалдорларга, партияга бир хил жазо берилса, ана ўшанда талон-торож, коррупция ҳам камаяди. Бу масалада қонун диктатор бўлиши керак, амалдорлар эмас.

Расул Кушербаев, депутат