Turkiya Usmonlilar imperiyasi davrida armanlar gentosidi yuz bergani haqidagi masalalarda o‘z pozitsiyasida sobit turishda davom etadi. Bu haqda mamlakat prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on devoni Anqarada bo‘lib o‘tgan oliy darajadagi masalahatlashuvlar kengashidan keyin e’lon qilgan bayonotda ma’lum qilingan, deya xabar qilgan “TASS”.
“Janob prezident Turkiyaning siyosiy sabablarga ko‘ra armanlar qirg‘ini haqida yolg‘on axborot berayotganlar va ularni qo‘llayotganlarga qarshi haqiqatni himoya qilib turishini bildirgan”, – deyiladi xabarnomada.
Avvalroq The Wall Street Journal nashri AQSh administratsiyasidagi manbalariga asoslanib, mamlakat prezidenti Jo Baydenning rasman armanlar gentosidi sodir bo‘lganligini tan olgani haqida yozgan edi. Nashrning qayd etishicha, Bayden 24-aprel kuni Armanistonda armanlar genotsidi qurbonlari xotirasi kunida mazkur ma’lumotni rasman e’lon qilishi kutilmoqda. Gazetaning hukumatdagi manbalari AQSh prezidentining shunchaki rasmiyatchilik uchun bayonot berishi va uning axborotida genotsid sodir bo‘lganligi rasman tasdiqlangan yoki tasdiqlanmagani borasida keskin mulohazalar bo‘lmasligini bildirgan.
Baydendan avval AQSh prezidenti bo‘lgan Donald Tramp 1915-yilda sodir bo‘lgan voqealarni eslaganida imkon qadar “genotsid” so‘zini ishlatmaslikka intilgan. Undan oldingi davlat rahbari Barak Obama (2009 – 2017) esa bu borada fikr bildirishdan o‘zini tiygan, Obama davrida hozirgi prezident Jo Bayden vitse-prezident lavozimida faoliyat yuritgan. 2019-yilda Senat va Kongressning Vakillar palatasi 1915-yilda Usmonlilar saltanatida sodir bo‘lgan fojiani “Armanlar genotsidi” deb hisoblash haqidagi rezolyutsiyani qabul qilgan. Bu Anqaraning keskin noroziligiga sabab bo‘lgandi.
Birinchi jahon urushi boshlanguniga qadar Usmonlilar imperiyasidagi arman aholisining soni, taxminan, 2,5 million nafarni tashkil qilgan. 1915-yilga kelib deportatsiyalar va tizimli ravishda sodir etilgan qotilliklar tufayli taxminlarga ko‘ra 600 mingdan 1,5 milliongacha arman xalqi qirilib ketgan. Turkiya hukumati armanlarning ommaviy ravishda halok bo‘lganini inkor qilmagan, biroq arman tomonining mazkur holatni “genotsid” deb atashi va mazkur pozitsiyadan turib holatga noto‘g‘ri yondashishiga qarshi chiqib kelmoqda. Anqaraning nuqtayi nazari bo‘yicha armanlarning o‘limiga hukumatning nojoiz siyosati va Usmonlilar imperiyasi davrida kuzatilgan fuqarolar urushi sabab bo‘lgan. Anqara fuqarolar urushida nafaqat armanlar, balki minglab turklar qurbon bo‘lganini ham eslatib keladi.
2016-yilda Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on mamlakat parlamentida nutq so‘zlab, XX asr boshlarida arman millatiga qarshi amalga oshirilgan ommaviy qirg‘in natijasida halok bo‘lganlarning avlodlariga ilk bor hamdardlik bildirgan.
Izoh (0)