AQSh Kongressi O‘zbekistonni “Jekson-Venik” tuzatishidan chiqarish rezolyutsiyasini ko‘rib chiqmoqda

AQSh Vakillar palatasining Tashqi ishlar bo‘yicha qo‘mitasi O‘zbekistonga nisbatan “Jekson-Venik” tuzatishi qo‘llanilishini butunlay olib tashlash masalasini ko‘rib chiqadi. Bu haqda O‘zbekistonning AQShdagi elchixonasiga tayanib, “Dunyo” agentligi xabar berdi.

AQSh Vakillar palatasidagi “O‘zbekiston bo‘yicha kokus”ning hamraisi, Missisipi shtatidan saylangan kongressmen Trent Kelli O‘zbekistonning AQShdagi elchisi Javlon Vahobov bilan muloqot chog‘ida uning idorasiga elchixonadan tegishli murojaat kelib tushganini tasdiqlagan. Kongressmenning so‘zlariga ko‘ra, parlamentning ushbu masala bilan shug‘ullanadigan qo‘mitasi O‘zbekiston tomonidan taqdim qilingan respublikaga nisbatan “Jekson-Venik” tuzatishining qo‘llanishini bekor qilishga asos bo‘ladigan dalillarni diqqat bilan o‘rganib chiqqan.

Trent Kellining so‘zlariga ko‘ra, ushbu qo‘mitadan olingan tavsiyalar asosida kongressmen ushbu hujjatning O‘zbekistonga nisbatan qo‘llanilishini to‘xtatish to‘g‘risidagi taklifni o‘z ichiga olgan rezolyutsiya loyihasini tayyorlagan va ushbu hujjat AQSh Vakillar palatasi Tashqi ishlar qo‘mitasining navbatdagi yig‘ilishida ko‘rib chiqish uchun taqdim etiladi.

“O‘zbekiston bo‘yicha kokus”ning yana bir a’zosi, Nebraska shtatidan saylangan respublikachi kongressmen Don Bekon ham Vakillar palatasining O‘zbekistonga nisbatan ushbu tuzatish qo‘llanilishini bekor qilish to‘g‘risidagi qarorini qo‘llab-quvvatlashga tayyorligini bildirgan.

Kanzas shtatidan saylangan Kongress a’zosi Ron Estes “Jekson-Venik” tuzatishini o‘tgan asr aks-sadosi, deb hisoblaydi. Uning fikriga ko‘ra, bu sobiq ittifoq hududida tashkil topgan mustaqil davlatlarga, shu jumladan, 30 yil oldin tarqab ketgan mamlakatga qo‘llanilgan cheklov choralarining sabablari bilan hech qanday aloqasi bo‘lmagan O‘zbekistonga nisbatan qo‘llanilmasligi kerak. Kongressmen tegishli qo‘mitada ushbu masala bo‘yicha munozaralar boshlashini ma’lum qilgan. Bundan tashqari, Ron Estes Budjet ishlari bo‘yicha qo‘mita a’zolari, shuningdek, AQSh savdo vakili idorasi va mamlakatning boshqa tegishli tuzilmalari bilan maslahatlashuvlar o‘tkazishga tayyorligini bildirgan.

AQSh Kongressidagi “Ayollar kokusi”ning hamraisi, Puerto-Rikodan saylangan respublikachi kongressmen Jennifer Gonsales Kolon ta’kidlashicha, “Jekson-Venik” tuzatishining O‘zbekistonga nisbatan qo‘llanishining olib tashlanishi juda kechikmoqda, chunki mamlakatda azaldan boshqa millat vakillariga do‘stona munosabatda bo‘lib kelingan, yahudiylarning harakatlanish erkinligi cheklanmagan. U kongressmen Trent Kelli bilan birgalikda mazkur tuzatishning O‘zbekistonga nisbatan qo‘llanishini tezlik bilan butunlay bekor qilish masalasini ilgari surishini qayd etgan.

AQSh Senatining Xalqaro munosabatlar qo‘mitasi va Vakillar palatasining Xalqaro munosabatlar qo‘mitasi mas’ul xodimlari ushbu masala bo‘yicha qaror siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va inson huquqlariga oid sohalardagi vaziyat, mehnatkashlar huquqlari, intellektual mulkni himoya qilish, savdo to‘siqlarini olib tashlash va bojxona tariflarini yengillashtirish jabhasidagi ijobiy o‘zgarishlar, AQSh bilan hamkorlik holati puxta va har tomonlama o‘rganilgandan so‘ng qabul qilinishini ta’kidlagan.

Kongress vakillari elchixonaning ushbu tuzatishni O‘zbekistonga nisbatan bekor qilish tashabbusini ilgari surishda yordam berishga tayyor ekanini bildirgan. Ularning fikriga ko‘ra, sobiq tuzum davrida erkin harakatlanish huquqi chegaralangan yahudiy millatiga mansub aksariyat aholi uzoq vaqtdan beri tarixiy vatani — Isroilga, shuningdek, AQSh va Kanadaga ko‘chib ketgan. Kongress xodimlari, shuningdek, parlamentning boshqa vakillarini Vakillar palatasining ushbu tuzatishni bekor qilish to‘g‘risidagi tashabbusini ilgari surish jarayoniga jalb qilishini bildirgan.

Elchixona ma’lumotiga ko‘ra, AQSh Savdo vakili idorasi O‘zbekistonning mamlakatni “Jekson-Venik” tuzatishi ta’siridan olib chiqish borasidagi sa’y-harakatlarini olqishlaydi. Ushbu tuzatish amaliyoti O‘zbekiston—AQSh strategik sheriklik ruhi, o‘zaro munosabatlarning bugungi izchilligi, shuningdek, O‘zbekiston rahbariyatining Jahon savdo tashkilotiga a’zo bo‘lish bo‘yicha sa’y-harakatlariga mos kelmaydi, deb hisoblaydi.

Elchixonaning xabar berishicha, 2021- aprel oyida Kongressda AQSh Savdo vakili idorasi vakillari ishtirokida maxsus brifing o‘tkazish rejalashtirilgan. Anjuman mamlakatimizda inson huquqlari himoyasini ta’minlash va bozor iqtisodiyotini shakllantirish sohalarida qo‘lga kiritilgan yutuqlarga bag‘ishlanadi. Bu ham “Jekson-Venik” tuzatishining O‘zbekistonga nisbatan qo‘llanishini bekor qilishdagi qadam bo‘ladi.

Ma’lumot uchun, “Jekson-Venik” tuzatishlari AQShning 1974-yili qabul qilingan “Savdo to‘g‘risida”gi qonuniga kiritilgan o‘zgarishlardir. Qonunga tuzatish kiritgan mualliflar — kongressmenlar Genri Jekson va Charlz Venik fuqarolarning emigratsiyasiga to‘sqinlik qilayotgan, inson huquqlarini poymol etuvchi davlatlarga nisbatan iqtisodiy bosimni taklif qilgan. Ularning fikricha, AQSh shunday davlatlar bilan munosabatlarda savdo imtiyozlari, davlat va uning kafilligidagi kreditlarni ajratishni taqiqlashi lozim.

Bugun O‘zbekiston ushbu tuzatish ta’siridan vaqtincha (waiver) chiqarilgan. Bu masala har yili AQSh Kongressidagi tinglovlarda qayta ko‘rib chiqilmoqda.