Urushning ocharchilik yillari va mashaqqatli mehnatidan omon qolgan qora sochli Yevgeniy Morgunov 25 yoshigacha ozg‘in yigit edi. 14 yoshidan buyon og‘ir mehnat ichida, barcha kabi to‘yib ovqat yemay yashayotgan bola bir kuni uyiga qaytganida onasi keltirgan bir quti sariyog‘ga ko‘zi tushadi. Ochlik qarshisida hammasini unutgan Yevgeniy sariyog‘ning barchasini paqqos tushiradi-yu, o‘zini yomon his qila boshlaydi. Shifokorlar unga modda almashinuvi jarayoni buzilgani tufayli qand kasali tashxisini qo‘yadi. Shundan so‘ng Yevgeniyda vazn ortishi yuz bera boshlagan.
Yevgeniyda zavodda ishlab yurgan kezlariyoq san’at sohasiga qiziqish paydo bo‘lgan. Ertalab maktabni tashlab, kinoga borar, kechki payt esa konservatoriyadan arzon chiptalar sotib olish uning kundalik odatiga aylangan edi. Shu tarzda unda aktyor bo‘lish istagi paydo bo‘lgan. Ammo zavod rahbari uni mehnatkashligi tufayli qo‘ldan chiqarishni istamas edi.
Shundan so‘ng Yevgeniyning o‘zi to‘g‘ridan to‘g‘ri Stalinga maktub yozishga qaror qilgan: “Men san’atkor bo‘lmoqchiman, ammo zavod rahbari bunga imkon bermayapti. Iltimos, menga yordam bering”. Yevgeniyning so‘zlariga ko‘ra, shundan so‘ng zavod rahbariyati bo‘lajak aktyorni Kamer teatriga yordamchi tarkibda rol ijro etish uchun buyruq olgan.
Ushbu voqea haqiqatmi yoki yo‘q, noma’lum. Ammo Yevgeniy ilk faoliyatini Kamer teatridagi kichik rollardan boshlagan. Oradan bir yil o‘tgach u chindan ham aktyorlik bilimiga muhtojligini tushungan va institutga o‘qishga kirgan.
Oliygohni bitirgach ham unga katta rollar berilmagan, u quyi toifadagi aktyor sifatida qayd etilgan. Ammo u san’at olamida yashayotganidan xursand edi. Yevgeniy kundalik hayotida juda ko‘p qiziqarli voqealar sababchisiga aylangan. Masalan, u trolleybusga chiqib, yo‘lovchilarning chiptasini tekshirib, salonda haqiqiy nazoratchi paydo bo‘lganida esa juftak rostlab qolar edi. Bundan tashqari, u teatrga tashrif buyurgan tekshiruvchilarga o‘zini badiiy rahbar deb tanishtirib, quyi toifadagi aktyorlarning maoshlarini oshirishni ham talab qilgan.
O‘tgan asrning 60-yillari oxirida, Leonid Gayday suratga olayotgan “Kavkaz asirasi yoki Shurikning yangi sarguzashtlari” filmi uchun qahramonlar izlab yurgan vaqtida, Yevgeniy hanuzgacha epizod rollarni ijro etar edi. Gayday kelin o‘g‘risi obrazlari uchun Ahmoq, Qo‘rqoq va Barzangini topishi kerak edi. U Qo‘rqoq va Ahmoq personajlariga Vitsin va Nikulinni darhol topgan, ammo Barzangini uchratish biroz vaqt talab etgan. Yevgeniyning baxtiga, uni “Mosfilm” rejissori Ivan Pirev ko‘rib qolgan va u haqda Gaydayga xabar bergan. Keyinchalik Vitsin, Nikulin va Morgunov uchligi paydo bo‘lgan.
Garchi ushbu uchlik unchalik qalin do‘st bo‘lmasa-da, bir-birlari bilan muloqot qilib turar edi. Yillar davomida Yevgeniyning hazilkashligi ijodiy jamoa orasida ham tarqaldi. U Gaydaydan bosh rol uchun chindan ham minnatdor bo‘lgan, ammo yana o‘sha hazilkashligi tufayli o‘rtadagi munosabatlarga sovuqlik tushgan. U suratga olingan materialni tomosha qilish uchun o‘ta mast holatda tashrif buyurgan. Gayday bunday hurmatsizlikka dosh berolmay, Barzangidan ranjigan holda, suratga olish ishlarini dublyor yordamida yakunlagan.
“Ko‘pchilik uning ko‘ngliga ozor berar edi, ammo ular Yevgeniyga qanchalar qiyin bo‘lishini xayoliga ham keltirmagan. U o‘zining sog‘lig‘i haqida hech kimga aytmagan, barchasini ichida sir saqlar edi”,— deb yodga oladi rafiqasi Natalya Morgunova.
Natalyaning so‘zlariga ko‘ra, Yevgeniy teatrdagi hamkasbi balerina Varvara Ryabsevaga ko‘ngil qo‘ygan. Varvara undan 13 yoshga katta bo‘lib, ular uzoq yillar mobaynida birga yashagan. Hatto ajrashganidan keyin ham Yevgeniy uni unuta olmagan. Varvaranikiga tez-tez borar, betobligida qarar va vafot etganida ham barcha marosimlarni o‘tkazgan.
Natalya va Yengeniy
Shuningdek, Natalya ularning do‘stligiga hech qachon qarshi bo‘lmagan. Natalya va Yevgeniyning ham tanishuvi tasodifan ro‘y bergan. Talaba vaqtida Natalya oliygoh kafedrasiga imtihon vaqtini bilish uchun qo‘ng‘iroq qilaman deya Yevgeniyning kvartirasiga adashib tushgan. Qarshi tomondan “Raqamingizni qoldiring, jadvalga qarab aytib yuboraman”, degan javob kelgan. Birozdan so‘ng Yevgeniy Natalyaga navbatdagi hazil bilan qo‘ng‘iroq qilgan va shu tarzda munosabatlar boshlangan.
Bu vaqtda aktyorning yoshi 38, Natalyaniki 25 da bo‘lgan. Ular turmush qurganidan bir yil o‘tib katta o‘g‘li Anton, olti yildan so‘ng Nikolay dunyoga kelgan. Yevgeniy eng qiyin damlarda ham oila hech narsaga muhtoj bo‘lmasligi uchun qo‘lidan kelganicha harakat qilgan.
Qandli diabet tufayli vazni 130 kilogrammdan oshganida ham Yevgeniy konsert va ijodiy safarlarni to‘xtatmadi. Kasallik uni o‘ta asabiy qilib qo‘ygan edi. Shifokorlar bir necha bor aktyorning oyoqlarini kesib tashlamoqchi bo‘lgan. Ammo u yurak xuruji va infarktdan keyin ham yana hammasi yaxshi bo‘lishiga ishonar edi.
Aktyorning sog‘lig‘i uchun navbatdagi katta zarba kenja o‘g‘lining o‘limi edi. 1998-yil 26 yoshli Nikolay mashina boshqaruvi vaqtida uxlab, avtohalokatda vafot etgandi.
“‘Nima uchun bunday adolatsizlik?’, deya o‘zini qiynar edi, deydi rafiqasi Natalya Morgunova. − Bu kabi yo‘qotish tuyg‘usidan qutulish maqsadida uydan qochishga ham harakat qildi. U qiyinchilikda yashayotganini yashirishga qanchalik urinmasin, lekin men buni ich-ichimdan his etardim, u azoblardan tamom bo‘lgandi”. Oradan bir yil o‘tib, 1999-yil iyun oyida Yevgeniy Morgunov 72 yoshida vafot etdi.
Izoh (0)