O‘zbekistonda sudyalikka nomzodlarga advokat sifatida ish stajiga ega bo‘lish majburiyatini qo‘yish taklif etildi

O‘zbekiston Advokatlar palatasi tomonidan “Advokatura institutini yanada takomillashtirish va advokatlar maqomini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident qarori loyihasi muhokamaga qo‘yildi.

Unga ko‘ra, 2020-yil 1-sentabrdan:

• advokat bo‘lishni istagan shaxslar uchun advokatlik tuzilmalarida majburiy uch oylik stajirovka muddati saqlangan holda yuridik mutaxassislik bo‘yicha ikki yillik ish tajribasiga ega bo‘lish to‘g‘risidagi talabni bekor qilish;
• advokatlik tuzilmalari va yuridik maslahatxonalarni ro‘yxatga olish, qayta ro‘yxatdan o‘tkazish va tugatishni “yagona darcha” tamoyili asosida Davlat xizmatlari markazlari orqali amalga oshirish;
• advokatlik tuzilmalarini ro‘yxatga olganlik uchun davlat boji miqdorini kamaytirish;
• Advokatlar palatasining hududiy boshqarmalarini ular tomonidan tashkil etiladigan yuridik maslahatxonalarni hisobga qo‘yish uchun davlat bojidan ozod etish;
• advokatlik tuzilmalarini ro‘yxatga olish va yuridik maslahatxonalarni hisobga qo‘yish to‘g‘risidagi arizalarni ikki kunlik muddatda ko‘rib chiqish amaliyotini joriy etish nazarda tutilmoqda.

Shuningdek, loyihada 2020-yil 1-sentabrdan advokatlik tuzilmalari tomonidan to‘lanadigan ijtimoiy soliq stavkasi 5 foizgacha pasaytirilishi ko‘zda tutilgan.

Bundan tashqari, qaror loyihasida advokat sudlar, boshqa barcha huquqni muhofaza qiluvchi organlar, davlat va nodavlat organlari, muassasalari va tashkilotlari binolariga ish vaqtida o‘zining kasbiy faoliyatini amalga oshirishidagi zaruriyat sababli hech bir to‘sqinliksiz (faqat advokat guvohnomasini taqdim etish bilan) kirish hamda o‘z kasbiy faoliyatini amalga oshirishi uchun zarur bo‘lgan kompyuter, elektron, mobil va boshqa aloqa qurilmalarini hamda texnika vositalarini sudlar, boshqa barcha huquqni muhofaza qiluvchi organlar, davlat va nodavlat organlari, muassasalari, tashkilotlari binolariga to‘sqinliksiz olib kirish huquqiga ega bo‘lishiga oid qoida kiritilgan.

Loyihaning yana bir ahamiyatli jihati 2025-yil 1-yanvardan sudyalikka nomzodlarga qo‘yiladigan majburiy talablardan biri sifatida advokat vazifasida ikki yildan kam bo‘lmagan ish stajining mavjud bo‘lishi belgilanmoqda.

Shu bilan birga, advokatni majburiy keltirishga, shaxsiy tintuv o‘tkazishga, uning uy-joyi, xizmat xonalarini, yuklarini, shaxsiy va xizmat transport vositalarini ko‘zdan kechirishga, advokatni uning kasbiy faoliyatiga taalluqli masalalar bo‘yicha so‘roq qilishga, shuningdek, uning pochta, kuryerlik jo‘natmalarini, telegraf xabarlarini va boshqa xabarlarni nazorat qilishga, axborot tashishning elektron vositalarini ko‘zdan kechirishga va nazorat qilishga, advokatning telefoni va boshqa telekommunikatsion qurilmalari orqali amalga oshirilayotgan so‘zlashuvlarni eshitib borishga, aloqaning texnik kanallaridan advokatga bog‘liq bo‘lgan axborotni olishga yo‘l qo‘yilmasligiga oid qoidalarini qonun darajasida belgilash taklif etilmoqda.

Ushbu harakatlar advokat jinoyat ishiga gumon qilinuvchi yoki ayblanuvchi sifatida jalb qilingan taqdirda sudning sanksiyasi asosida amalga oshiriladi. Bunda advokatning uy-joyida, xizmat xonalarida, transport vositalarida tintuv o‘tkazish, ko‘zdan kechirish Advokatlar palatasi vakilining ishtirokida o‘tkaziladi.

Qaror loyihasining muhokamasi 2020-yilning 25-apreliga qadar davom etadi.

Eslatib o‘tamiz, mart oyining oxirlarida Oliy Majlis Senati tomonidan “Advokatlik faoliyatining kafolatlari va advokatlarning ijtimoiy himoyasi to‘g‘risida”gi qonunga kiritilgan o‘zgartirish va tuzatishlar, xususan, advokatlarning telefonlarini eshitishga oid yangi tuzatish jamiyatda turli munosabatlarni keltirib chiqargani haqida xabar berilgandi edi. Advokatlar palatasi o‘z navbatida advokatlarning qonun bilan belgilanadigan mavqeyi xalqaro standartlarga mos kelishi kerakligini talab qilib, ushbu masala yuzasidan Adliya vazirligi hamda Advokatlar palatasi qo‘shma axborot bilan chiqqandi.