So‘nggi yillarda O‘zbekistonda faol ravishda yangi binolar qurilmoqda, shuningdek, tijorat ko‘chmas mulki bozorida takliflar soni ham oshib bormoqda. First Development Group (FDG) developerlik kompaniyasining sotishlar bo‘limining rahbari Murad Xolnazarov bozor holatini baholab, tijorat obyektlarini baholashning muhim tamoyillarini belgiladi.
First Development Group kompaniyasi 2019-yilda Parkent Plaza TJK birinchi fazasining 7 qavatli uyining qurilishini tugatdi, 2020-yilning fevral oyi yakunida esa ikkinchi fazaning 9 qavatli uyini topshirishni maqsad qilib olgan. Kompaniya menejerlari diqqat bilan ko‘chmas mulk bozoridagi vaziyatni o‘rganib, uning tendensiyalarini kuzatmoqdalar.
Kim va qachon tijorat ko‘chmas mulkini xarid qiladi?
Xaridorlar asosan ikkita guruhga bo‘linadi: o‘z ehtiyojlari uchun va ijaraga topshirish uchun xarid qilayotganlar. Parkent Plaza’da ikkinchi guruh aksariyatni tashkil etadi. Obyekt qiymati qurilish bosqichiga yuqori darajada bog‘liq bo‘ladi. Ko‘chmas mulkni poydevor yotqizish chuqur qazish bosqichida xarid qilishdan foyda odatda 30–40%ni tashkil qiladi. Bundan tashqari, erta xarid qilishda developer muddatli to‘lov ko‘rinishida to‘lov qilishning moslashuvchan shartlarini taqdim etadi. Biroq, loyihaning dastlabki bosqichlarida o‘z mablag‘larini investitsiya qilishga tayyor bo‘lgan tadbirkorlar soni katta emas. Parkent Plaza TJKning ikkinchi fazasida tijorat xonalariga bo‘lgan qiziqish aynan hozir, uyni fevral oyida topshirishdan oldin oshib bormoqda.
Tijorat ko‘chmas mulki qancha yildan so‘ng o‘zini qoplaydi
Ushbu tuman uchun kvadratiga 15 AQSh dollariga teng o‘rtacha ijara stavkasida, investor zarar ko‘rmaslik nuqtasiga 5—6 yildan so‘ng erishadi. Aslida bu ertaroq sodir bo‘ladi, chunki har yili narxlar indeksatsiyasi amalga oshirilib, ijarachi to‘lovni o‘rtacha 5—10%ga oshiradi.
Reallikda yana bitta qo‘shimcha chizma mavjud. Investor ko‘chmas mulkning o‘zini qoplashini kutmay, undan garov ta’minoti sifatida foydalanadi. Bankda olingan kredit hisobiga u yana bitta tijorat binosini xarid qilib, oylik to‘lovlarni birinchi obyektdan olinadigan ijara to‘lovlari hisobiga so‘ndirib boradi. Shunday tarzda, tadbirkor birinchi yillar davomida hech nimaga ega bo‘lmay, lekin birdaniga yuqori daromad keltiruvchi ikkita obyektning egasiga aylanadi. Keyinchalik u ulardan ijara to‘lovi ko‘rinishida daromad olish maqsadida foydalanishi yoki sezilarli ustama narxda qayta sotishi mumkin.
E’tiborni nimaga qaratish lozim
Uyning lokatsiyasi va joylashishi
Uylarning yonida Korzinka.uz va Makro kabi yirik supermarketlar mavjudligi — ijobiy tomonlardan biri. Shu bilan birga, ko‘chmas mulkingiz oldida serqatnov yo‘l bo‘lishi muhim. Misol uchun, “TAPOiCh”da uch bosqichli transport chorrahasi va yo‘lusti metro liniyasi mavjudligi yaqin oradagi tumanning turar joy majmualarining jozibadorligini yanada oshirdi.
Buning ustiga, bizning developerlik tajribamiz ko‘rsatishicha, uy yo‘lga juda yaqin joylashmasligi kerak. Doimo yo‘lovchilar zonasi va avtoturargoh uchun yetarli joy qoldirish lozim. Insonlar muntazam ravishda qahvaxona yoki o‘quv markazi oldidan o‘tishsa, ularning bir qismi shubhasiz ichkariga kirib ko‘rishga istak bildiradi.
Yana bitta nozik tomoni shundaki — bu avtomobil harakatining yo‘nalishi. Masalan, mashinalarning katta oqimi Parkent Plaza yonidan kechqurungi paytda o‘tadi, ya’ni insonlar markazdan uyga qaytgan mahalda. Ishdan keyin biz restoranga, trenajer zali yoki o‘quv markaziga kirishni istab qolamiz. Agarda majmua yo‘lning boshqa tarafida joylashganida, asosiy oqim ertalab, insonlar ishga ketayotganlarida va hamma joylar hamma ochilmagan paytda o‘tar edi.
TJM o‘lchamlari va sotilgan xonadonlar miqdori
Yashovchilar — bu potensial mijozlar. Agarda barcha xonadonlar sotib bo‘lingan bo‘lsa, bu tumanda ko‘chmas mulkka bo‘lgan talab yuqori ekanligidan darak beradi va siz hech qanday qiyinchiliksiz xonalarni ijaraga topshirishingiz kerak bo‘ladi. Auditoriya kattaligi oddiy arifmetik harakatlar bilan hisoblab chiqariladi. Masalan, Parkent Plaza TJMning ikkinchi bosqichida turar joy fondining 97% sotildi. Sotilgan 114 xonadonlarning har birida 4 odamdan yashayotganini tasavvur qilsak, unda 456 yashovchiga ega bo‘lamiz va ularga qahvaxonalar, do‘konlar, fitnes-markazlar va bolalar bog‘chalari kerak bo‘ladi. Aynan shu odamlar sizning ijarachilaringizga foyda keltirishadi. Biznesingiz uchun bu yerda ishlash foydali bo‘lsa, demak bu sizga ham foyda keltiradi.
Sayt: fdg.uz
Telegram: t.me/fdguz
Instagram: @fdg_uz
Facebook: fb.com/firstdevelopmentgroup
Savdo bo‘limining telefoni: (+998) 78−150−55−11
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)