O‘zbekiston Xalqaro Islom akademiyasi saytida Islom sivilizatsiyasi markazi direktorining o‘rinbosari Shayx Abdulaziz Mansur Yangi yilni nishonlanish hukmi haqida fikr bildirgan edi. O‘zAning xabar berishicha, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining o‘rinbosari Ibrohimjon Inomov esa Yangi yilni nishonlash va archa bezatish haqidagi mulohazalarini bayon etdi.
Uning ta’kidlashicha, har bir sananing, bayramning o‘ziga yarasha tarixi bor. Shu jumladan, Yangi yilning ham. Yangi yil Rimda Yuliy Sezar tomonidan joriy etilgan. Keyinchalik bu bayram asta-sekin Rimga tobe xalqlar orasida tarqalib, qadriyat sifatida shakllana borgan. Shu tariqa Yunoniston, Misr, Yaqin sharq mamlakatlari va Yevropaning janubiy hududlarida keng yoyila borgan.
O‘zbekistonda esa bu bayram 19-asrdan nishonlana boshlangan. 1947-yilda SSSR Oliy Soveti Prezidiumining qarori bilan 1-yanvar bayram kuni deb e’lon qilingach, O‘zbekistonda Yangi yil rasman nishonlana boshlangan. XX asrning ikkinchi yarmida esa Yangi yil deyarli har bir xonadonda, tashkilotlarda keng nishonlanishi kuzatiladi.
1991-yilda O‘zbekistonda mustaqillik e’lon qilingach ham Yangi yil bayrami rasmiy bayram sifatida saqlab qolindi.
“Ko‘pchilik mo‘min-musulmon yurtdoshlarimiz Yangi yilni bayram qilmaslik kerak, u boshqa din vakillarining bayrami, deyishib dalil sifatida Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallamning ‘Kim biror qavmga o‘xshasa, u o‘shalardandir’ (Imom Ibn Moja rivoyati), degan hadisni keltiradilar. Aslida-chi: aslida ham shundaymi?
Mo‘min farosatli, har bir masalaning mohiyatiga e’tibor qaratadigan, har bir ishdan ezgulik va savobni ko‘zlaydigan kishidir. Shunday ekan, yil poyonida bir yillik faoliyatni sarhisob qilish, kamchiliklardan xulosa chiqarib, muvaffaqiyatlarga shukrona keltirish, Yangi yilda yangi rejalarni tuzib olish maqsadida shukrona dasturxoni yozishning nimasi yomon?!
Yoki yilning istalgan sanasida xalqimiz ta’biri bilan aytganda, Xudo bergan kuni mast qiluvchi ichimliklar ichib, og‘ziga kelgan so‘zni so‘zlab, hammaning asabiga tegib yurishni dinimiz qattiq va qat’iy qoralaydi. Demak, har bir narsa niyat va maqsadga bog‘liq. Bejiz mo‘tabar va ishonchi hadis kitoblarida birinchi hadis: ‘Har bir amal niyatlarga ko‘radir’, deb boshlanmagan”, — deydi Ibrohimjon Inomov.
Shuningdek, uning aytishicha, ko‘pchilik Yangi yil rimliklar ilohi Yanus sharafiga joriy etilganini bilishmaydi. Aksincha, bu bayram nasroniylarniki ekanini biladi. Haqiqiy nasroniylar bu bayramni rasman nishonlamaydi, bu bayramga qarshi chiqqan.
Nasroniylar nishonlaydigan bayram “Rojdestvo”dir. Unda Iso alayhissalom tug‘ilgan kun bayram qilinadi. “Rojdestvo” yangi taqvim bo‘yicha katoliklar va protestantlarda 25-dekabrda, rus, serb, arman-grigoryan, sharqiy katolik cherkovlarida esa yulian taqvimi bo‘yicha 25 dekabr — yangi grigorian taqvimi bo‘yicha 7-yanvarda nishonlashadi.
“‘Rojdestvo’ni nishonlash musulmon kishiga to‘g‘ri kelmaydi. Lekin soniyalarni, daqiqalarni, soatni, kunni, oyni, yilni, asrni aylantiradigan xristianlar emas, Iso Masih ham emas, balki xristianlarni ham, Iso alayhissalomni ham, musulmonlarni ham yaratgan Alloh taolodir”, — deb ta’kidlagan Ibrohimjon Inomov.
Bundan tashqari, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining o‘rinbosari archa bezatish masalasiga ham to‘xtalib o‘tgan.
Uning aytishicha, Yangi yil uchun archa bezatish odatini hayotga tatbiq qilgan inson germaniyalik Martin Lyuterdir. Uzoq muddat safarda yurib, bayram arafasida yarim tunda uyiga qaytgan Martin oila a’zolariga “syurpriz” taqdim qilish maqsadida “abadiyat daraxti” nomi berilgan daraxtni olib keladi. Uni bezatishadi, chiroqlar qo‘yishadi va bu ish ko‘pchilikka manzur bo‘ladi.
“Aslida archani bezatish diniy nuqtai nazardan emas, balki sog‘liq jihatidan foydalidir. Chunki archa nafaqat sog‘liq, ayni paytda yog‘och o‘ymakorligi, naqshlar solish, eshik-derazalar yasashda ham keng qo‘llaniladi. Archada sog‘liq uchun foydali omillar bisyor. Misol uchun, archada efir moyi, qatron, qand, mum va organik kislotalar ko‘p. Archa qubbasining damlamasida siydik haydovchi, balg‘am ko‘chiruvchi va ovqat hazm qiluvchi xususiyatlar bor. Shu nuqtai nazardan bolalarning yaqin yo‘lashi uchun archaga turli o‘yinchoqlar, shirinliklar ilib qo‘yiladi. Maqsad bolalar archa atrofida o‘ynashib, uning sog‘liq uchun foydali mikroelementlaridan bahra olishidir”, — deydi u.
“Yangi yil bayramini nishonlash har kimning o‘z ixtiyoriga havola etiladi. Ezgu niyatda, dinimiz ko‘rsatmalariga mos, poyoniga yetgan yilni sarhisob qilish, yangi yil uchun yangi rejalar tuzib olish maqsadida oila davrasida shukrona dasturxonini yozishning zarari yo‘q. Lekin Alloh taolo harom qilgan narsalarni iste’mol qilish, shariatimiz ko‘rsatmalariga zid ishlarni bajarish nafaqat muayyan sanalar, bayramlar arafasida, balki hech qachon mumkin emas”, — deya o‘z mulohazalarini yakunlagan O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining o‘rinbosari.
Izoh (0)