Suv resurslarini olish va undan foydalanish to‘g‘risida ma’lumotlar haqida har kuni hisobot berish taklif qilindi

Suv xo‘jaligi vazirligi “O‘zbekistonda suv resurslari hisobini yuritish hamda ulardan foydalanish tartibi yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Vazirlar Mahkamasining tegishli qarori loyihasi muhokamaga qo‘ydi.

Qaror bilan suv iste’moli va suvdan foydalanganlik bo‘yicha statistik kuzatuv olib borish tartibi to‘g‘risidagi nizom tasdiqlanishi mumkin.

Qaror loyihasiga ko‘ra, 2020-yil 1-iyulidan boshlab barcha toifadagi (kommunal suv ta’minoti tizimidan tashqari) suv iste’moli va suvdan foydalanish to‘g‘risidagi hisobotlar “Suvdan foydalanganlik to‘g‘risida” idoraviy statistik 2-TP (suv xo‘jaligi) shakli asosida qat’iy ravishda elektron tarzda yuritiladi.

Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi, Suv xo‘jaligi vazirligi, Davlat soliq qo‘mitasi, Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi, Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi va barcha viloyat hokimliklari bilan birgalikda:

• 2020-yilning 1-apreligacha “Suvdan foydalanganlik to‘g‘risida” idoraviy statistik 2-TP (suv xo‘jaligi) hisobotni elektron tarzda yuritish uchun respublikaning barcha nuqtalarida (onlayn) dasturiy ta’minot hamda mazkur dasturiy ta’minotdan foydalanish bo‘yicha yo‘riqnoma ishlab chiqish;
• 2020-yilning 1-iyulidan ushbu dastur orqali suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq to‘lovchilarning yagona elektron bazasi bilan bog‘lash hamda har bir iste’molchi kesimida to‘lanadigan soliq miqdorlarini hisobini yuritish vazifalari yuklatiladi.

Suv iste’moli va suvdan foydalanganlik bo‘yicha statistik kuzatuv olib borish tartibi to‘g‘risidagi nizomga ko‘ra, barcha suv manbalari hamda suv xo‘jaligi obyektlarida suvning kundalik kuzatuvi, hisobi olib boriladi va hisoboti yuritiladi.

Suv resurslari ustidan kuzatuv, hisob olib borish hamda hisobot yuritish ishlari:

• tabiiy suv manbalari bo‘yicha – Gidrometeorologiya xizmati markazi (O‘zgidromet);
• yer osti suv manbalari bo‘yicha – Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi;
• yer usti suvlaridan foydalanish bo‘yicha – Suv xo‘jaligi vazirligi va uning hududiy bo‘linmalari;
• xo‘jalik ichki suv obyektlari bo‘yicha – suv iste’molchilari uyushmalari tomonidan amalga oshiriladi.

Suv iste’molchilari – har kuni soat 18:00 gacha olgan suvini nima maqsadda ishlatgani, qanday ekinni qancha gektar sug‘organi hamda suvni boshqa maqsadda ishlatgani to‘g‘risida suv iste’molchilari uyushmasiga ma’lumot beradi.

Suv iste’molchilari uyushmalari har kuni kechqurun soat 18:30 gacha qaysi manbadan qancha suv olgani, uni qaysi suv iste’molchilariga qanchadan taqsimlab bergani hamda bu suv qaysi maqsadlar uchun, qanday foydalanilganligi, suvdan foydalanish koeffitsiyenti haqida tuman irrigatsiya bo‘limiga axborot berib boradi.

Har o‘n besh kunda tuman irrigatsiya bo‘limi bilan olingan suv miqdori va undan qanday foydalanilganligi to‘g‘risida o‘zaro dalolatnomalar tuzadi.

Har chorak yakuni bo‘yicha 10 kun ichida tuman irrigatsiya bo‘limiga ular bilan kelishilgan tarzda belgilangan shaklda hisobot beradi.

Tuman (shahar) irrigatsiya bo‘limlari har kuni kechqurun soat 19:00 gacha har bir suv manbasidan olgan suvi, iqtisodiyot tarmog‘iga, suv iste’molchilari uyushmasiga qanchadan bergani va ular suvni qanday maqsadda ishlatganlari, suvdan foydalanish koeffitsiyenti haqida ma’lumotlarni irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasiga, nusxasini tegishli Irrigatsiya tizimi boshqarmasiga taqdim etadi.

Irrigatsiya tizimi boshqarmasi – har kuni kechqurun soat 20:30 gacha har bir suv manbaidan olgan suvi, uni qaysi tumanga, iqtisodiyot tarmog‘iga, suv iste’molchilari uyushmasiga qanchadan bergani va ular suvni qanday maqsadda ishlatganlari, qancha suv qaysi suv obyektiga tashlanganligi, suvdan foydalanish koeffitsiyenti haqida ma’lumotlarni Qoraqalpog‘iston Respublikasi Suv xo‘jaligi vazirligi va Irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasiga taqdim etadi.

Har o‘n kunda tegishli magistral kanal (tizim) va irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasi bilan olgan suvlari va ulardan qanday foydalanganligi to‘g‘risida o‘zaro dalolatnomalar tuzadi.

Har chorak yakuni bo‘yicha 10 ish kuni davomida irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasiga belgilangan tartib va shaklda hisobot beradi.

Qoraqalpog‘iston Respublikasi Suv xo‘jaligi vazirligiga Irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasi — Suv xo‘jaligi vazirligiga har kuni kechqurun soat 21:00 ga qadar har bir suv manbaidan olgan jami suvi, uni qaysi magistral kanalga, irrigatsiya tizimi boshqarmasiga, viloyatga, tumanga, iqtisodiyot tarmog‘iga qanchadan bergani va ular tomonidan suv qanday maqsadlar uchun ishlatilgani to‘g‘risida, qancha suv qaysi suv havzasiga tashlangani, suvdan foydalanish koeffitsiyenti haqida yozma ravishda kunlik axborot berib boradi.

Suvdan foydalanish va suv chiqarishda quyida keltirilgan shartlarga (cheklovlarga) mos (to‘g‘ri) keluvchi barcha respondentlar suvdan foydalanganlik va suv chiqarib tashlaganligi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni 2-tp shakli bo‘yicha taqdim etadilar:

• suv obyektlaridan (qishloq xo‘jaligi obyektlaridan tashqari) sutkasiga 5 metr kub yoki undan ortiq suv oluvchilar;
• suv ta’minoti tizimlaridan (suv bilan ta’minlovchi - respondentlardan) qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarishdan tashqari suv iste’molining barcha turlari uchun sutkasiga 5 metr kub va undan ortiq suv oluvchilar;
• qishloq xo‘jalik mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun suv ta’minoti tizimlaridan suv oluvchilar, suv obyektlaridan sutkasiga 5 metr kub va undan ortiq miqdorda suv oluvchilar;
• olinayotgan suvning miqdori qancha bo‘lishidan qat’iy nazar umumiy quvvati 500 metr kub yoki undan ortiq bo‘lgan aylanma suv ta’minoti tizimi bo‘lganlar;
• oqava (chiqit, drenaj) suvlarni chiqarib tashlovchilar.

Suvlar miqdorlari bo‘yicha ko‘rsatilgan chegaralar hududning o‘ziga xos jihatlaridan kelib chiqib Suv xo‘jaligi vazirligining hududiy bo‘linmalari tomonidan kamaytirilishi ham mumkin.