O‘rta Osiyo cho‘l toshbaqalari soni yashash joylarining o‘zgarishi va yo‘q qilinishi tufayli uzluksiz kamayib borayotgani sabab “Qizil kitob”ga kiritildi. Bu haqda Davlat ekologiya qo‘mitasi axborot xizmati xabar berdi.
Hozirda toshbaqaning tabiiy yashashi uchun yaroqsiz va o‘zlashtirilgan hududlarning umumiy maydoni 300 ming kvadrat kilometrni tashkil etadi. Ta’kidlanishicha, so‘nggi 60 yil mobaynida xo‘jalik faoliyati yuritilishi natijasida toshbaqaning yashash joylari 1,5 million gektarga qisqarib ketgan.
Bugungi kunga kelib mazkur turning tabiiy populyatsiyasini saqlab qolish maqsadida O‘zbekiston “Qizil kitob”ining yangi nashriga kiritildi.
“Ammo Toshkentning Yangiobod, Chorsu va boshqa bozorlarida toshbaqalar ochiq sotilmoqda. Ayniqsa bolalari. Aksariyat holatda ularni o‘yinchoq sifatida farzandiga sotib olib berishadi, keyin esa boqolmay tashlab yuborishadi. Fikrimizcha, zudlik bilan yovvoyi hayvonlar savdosini nazoratga olish, sotuvchini ham xaridorni ham jazoga tortish lozim”, — deyiladi xabarda.
O‘rta Osiyo cho‘l toshbaqasi o‘tgan asrning birinchi yarmidan boshlab kamayishni boshlagan. Ikkinchi jahon urushi davrida O‘rta Osiyo toshbaqasi go‘shtidan ko‘p miqdorda konservalar tayyorlashda foydalanilgan. 1950—1960-yillarda toshbaqa, asosan, iqtisodiy ehtiyojlar uchun yig‘ilgan, biroq ochiq dashtda qishloq xo‘jaligi rivojlanishi turlarning yashash joylari va soni sezilarli darajada kamayishiga olib keldi.
O‘rta Osiyo cho‘l toshbaqasi (Agrionemys horsfieldii) zaif, himoyaga muhtoj tur sifatida Tabiatni muhofaza qilish Xalqaro ittifoqi (TMXI)ning “Qizil ro‘yxati”ga kiritilgan. Oxirgi 18 yil davomida qonuniy va noqonuniy ravishda jami 1 254 100 dona O‘rta Osiyo cho‘l toshbaqasi tabiatdan olingan va eksport qilingan.
Izoh (0)