O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining 23-yalpi majlisida yangi tahrirdagi “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi qonun muhokama qilindi. Majlisda Markaziy bank raisi Mamrizo Nurmurotov senatorlarning “Nima uchun mamlakatimizda narx-navoning o‘sishi keyingi oylarda Hamdo‘stlik mamlakatlari va qo‘shni davlatlardagiga nisbatan o‘rtacha 2—3 barobar ortiq bo‘lmoqda?” — degan savoliga javob berdi. Bu haqda Markaziy bank ma’lum qildi.
“Haqiqatan ham oxirgi ikki yilda biz ongli ravishda o‘sha narsaga (yuqori inflyatsiyaga) yo‘l qo‘ydik, ya’ni inflyatsiya darajasi ma’lum bir darajada boshqa davlatlarga nisbatan bizda yuqori bo‘ldi. Bu nima bilan izohlanadi? Eng avvalo, boshqa davlatlar 30 yil oldin qilingan bozor tamoyillariga o‘tishni, biz haqiqiy hayotda oxirgi 3 yilda amalga oshirdik. Ya’ni, narxlarni erkinlashtirish borasida qilinadigan ishlarimizni oxirgi yillarda amalga oshirmoqdamiz”, — dedi Markaziy bank raisi.
Mavzuga doir: Markaziy bank raisi: “Uy yoki mashinani dollarda oldi-sotdi qilayotganlarga qarshi prokuratura orqali kurashish — noto‘g‘ri”
Uning ta’kidlashicha, ikkinchi sabab ham obyektiv sabab — mamlakatda 27 yildan so‘ng investitsiya chanqoqligi degan tushuncha paydo bo‘ldi. Hududlarda investitsion faollikni oshirish o‘z-o‘zidan bo‘lmaydi. Bu qo‘shimcha mablag‘ni, qo‘shimcha resursni iqtisodiyotga chiqarishni taqozo qildi. Bu, o‘z navbatida, bank kreditlari, investitsion kreditlar davlat resurslarini chiqarish orqali amalga oshirildi.
Bu o‘z-o‘zidan iqtisodiyotdagi pul miqdorining ko‘payishiga olib keldi va buning inflyatsiyaga o‘z ta’siri bor, u saqlanib qoldi. Markaziy bank bu borada ishlab, inflyatsiyani boshqarishni targetlash tizimiga o‘tish bo‘yicha Prezident farmoni loyihasini tayyorladi.
Mamarizo Nurmurotov uchinchi sabab sifatida valyuta bozorini erkinlashtirishni aytib o‘tdi. “Hamma davlatlar valyutasini erkin ayirboshlashni tashkil qilganda inflyatsiya bir necha barobar oshib ketgan. Bizda valyuta siyosatini erkinlashtirishga qariyb to‘qqiz oy tayyorgarlik ko‘rish orqali amalga oshirilishi, inflyatsiyani ikki—uch barobar oshib ketishiga yo‘l qo‘ymadi. Agar, e’tibor beradigan bo‘lsak, valyuta kursimiz qariyb ikki barobar oshdi, bu o‘z-o‘zidan narxlarni ham ikki barobar oshishiga asos bo‘lishi mumkin edi. Yo‘q, olib borilgan iqtisodiy, pul-kredit va soliq-budjet siyosati narxlarning haddan ziyod oshib ketishining oldini oldi”, — deb ta’kidladi Markaziy bank raisi.
Masalaning mohiyatiga e’tibor qaratgan mutasaddi yuqori darajadagi inflyatsiya iqtisodiyotga ham, aholiga ham o‘zining salbiy ta’siriga ega ekanligini aytib o‘tdi. Shu nuqtai nazardan kelib chiqqan holda, 2020-yildan boshlab bu boradagi Markaziy bankka bevosita bog‘liq bo‘lgan hamda inflyatsiyani jilovlash uchun hukumatga bog‘liq bo‘lgan ishlarni amalga oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar kompleksi ishlab chiqilgan.
Bu chora-tadbirlar dasturiga asosan, mo‘ljallangan tadbirlar amalga oshadigan bo‘lsa, 2021-yildan boshlab bir raqamli inflyatsiyaga tushish va 2023-yildan boshlab inflyatsiyani targetlash mexanizmi asosida 5—6 foizlik inflyatsiyaga erishish mo‘ljallangan.
Izoh (0)