22-mayda “Poytaxt” biznes-markazida “O‘zarxiv” agentligi tomonidan tashkil etilgan Markaziy davlat arxivida saqlanayotgan “Xiva xonligi devonxona hujjatlari” fondi YuNESKOning 2016—2017-yillardagi nominatsiyasi bo‘yicha “Jahon xotirasi” dasturining Xalqaro ro‘yxatiga kiritilganligi munosabati bilan maxsus sertifikat bilan taqdirlash marosimi bo‘lib o‘tdi. Bu haqda “O‘zarxiv” agentligi matbuot xizmati xabar bermoqda.
Taqdirlash marosimida “O‘zarxiv” agentligi rahbariyati, YuNESKO ishlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasidagi vakil, Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasi, Xalqaro “Oltin meros” xayriya jamoat fondi, O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi, Xorazm Ma’mun akademiyasi, Xalqaro Islom Akademiyasi, Imom al-Buxoriy nomidagi xalqaro markaz, Ichan Qal’a qo‘riqxona muzeyi, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi Tarix instituti hamda Sharqshunoslik instituti, Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti, Toshkent davlat sharqshunoslik instituti va boshqa oliy ta’lim muassasalari professor-o‘qituvchilari, yosh ilmiy-tadqiqotchilar hamda soha mutaxassislari ishtirok etdi.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy davlat arxivida 3000 dan ziyod arxiv fondlari saqlanib, jami 1 million 700 mingdan ortiq Milliy arxiv fondiga tegishli yig‘majildlarning 170 mingdan ortig‘i alohida qimmatli arxiv hujjatlari hisoblanadi.
XVII asr oxiri – XX asr boshlarida Xiva xonligidagi davlat boshqaruvi, ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy va ma’rifiy hayotni aks ettiruvchi arxiv hujjatlari nafaqat Markaziy Osiyo, balki bir qator xorijiy davlatlarning ham tarixiga aloqadordir. Jumladan, xonning yorliqlari, xalqaro diplomatik aloqalar, xodimlarni mansabga tayinlash, oddiy fuqarolarning xonga to‘g‘ridan-to‘g‘ri murojaati, yer hosilining hisob-kitobi, soliqlar va zakot daftarlari, fuqarolarni ro‘yxatga olish va boshqa ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, madaniy-ma’rifiy va diniy masalalarni qamrab olgan. Xususan, Xiva xonligining ma’muriy-hududiy joylashishi, qo‘shni va boshqa xorijiy davlatlar rahbarlari bilan yozishmalar, davlat boshqaruvi, qishloq xo‘jaligi, hunarmandchilik, savdo aloqalari, xalqning turmush tarzi va madaniyatiga oid keng qamrovli ma’lumotlar mavjud.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy davlat arxivida saqlanayotgan ushbu hujjatlar 1268 ta yig‘ma jilddan iborat bo‘lib, 20 ming varaq hujjatni tashkil etadi.
Bugungi kunda ushbu arxiv fondi hujjatlaridan foydalanuvchi tadqiqotchilarning soni kengayib bormoqda. Taqdirlash marosimida Xiva xonligi tarixini aynan birlamchi manbalar asosida o‘rganuvchi bir qator nufuzli olimlar bilan birga yosh tadqiqotchilar ham o‘z ma’ruzalari bilan qatnashib, ishtirok etuvchilarga xonlik tarixi bilan bog‘liq bo‘lgan yangi ma’lumotlarni taqdim etdilar.
Shuningdek, tadbirda Xiva xonligi devonxonasi asl arxiv hujjatlaridan tarixiy-hujjatli ko‘rgazma ham tashkil etildi. Unda Xiva xonligi tarixiga doir Xiva xonining Angliya konsuli bilan diplomatik yozishmalari (1263-hijriy – 1846-milodiy yil), Afg‘oniston amiri Abdurahmonxonning Xiva xoni Muhammad Raximxonga yozgan do‘stlik maktubi, oddiy fuqarolarning Xiva xoniga yuborgan murojaatlari, Xiva xonligi fuqarolarining xorijga chiqish uchun olingan pasporti kabi hujjatlar namoyish etildi.
Izoh (0)