Joriy yilning 1—6-avgust kunlari Qoraqalpog‘iston Respublikasining Chimboy tumanida “Qoraqalpog‘istonda dala maydonlarini lazer texnologiyalari orqali tekislash afzalliklarini namoyish etgan holda resurslarni tejovchi agro-texnologiyalar namunalarini taqdim etish” mavzusida besh kunlik seminar bo‘lib o‘tadi. Unda ishtirok etish uchun Chimboy, Kegeyli va Muynoq tumanlaridan 50 nafarga yaqin fermer va dehqon xo‘jaliklari vakillari taklif etilgan. Qayd etish joizki, shu yilning aprel oyida, ekin ekish mavsumi arafasida, ana shunday treninglar 120 nafar fermer va dehqonlar ishtirokida Qonliko‘l va Taxtako‘pir tumanlarida ham bo‘lib o‘tgandi. Oʻsha vaqtda besh nafar fermer ayol ham seminarlarga qiziqish bildirishdi.
Bunday ta’lim beruvchi seminarlar Oʻzbekiston Respublikasi Favqulotda Vaziyatlar Vazirligi huzuridagi Gidrometeorologik xizmat markazi BMT Taraqqiyot Dasturi bilan birgalikda amalga oshirilayotgan va Iqlim o‘zgarishi haqidagi BMTning Doiraviy Konvensiyasining Adaptatsiya (Moslashish) Fondi tomonidan moliyalashtirilayotgan “Oʻzbekistonning qurg‘oqchil hududlarida joylashgan fermer va dehqon xo‘jaliklarining iqlimiy barqarorligini ta’minlash” loyihasi doirasida tashkil etilmoqda.
Har bir fermer o‘z faoliyatida yerlarni an’anaviy tarzda sug‘orish vaqtida dalalardagi notekisliklar tufayli suvning sezlarli qismi behuda sarflanishi holatiga duch kelgan: ba’zi joylardagi sathning pastliklari (chuqurliklar, notekisliklar va o‘ralar) suvga to‘ladi, bunda past tuproq haddan tashqari namlanadi, yuqori qismi esa quruqligicha qolaveradi. Oʻz navbatida, lazer texnologiyasi orqali, avtomatik tizim yordamida, sathning notekisligi uch santimerdan oshmagan holda, dalani bekamu ko‘st tekislash imkoniyati paydo bo‘ladi.
Mazkur texnologiyani tanlashda, asosan, sug‘oriladigan maydonlarni bir tekisda namlantirishni ta’minlash hisobiga dalalarni sug‘orishda sarflanadigan suv resurslari miqdorini 25 foizgacha qisqartirish va hosildorlikni 10 foizga oshirish imkoniyati ta’kidlanmoqda. Dalalarni lazer orqali tekislashni qo‘llash sug‘orish uchun ishlatilinadigan suvni dalagacha yetkazish uchun sarflanadigan vaqt, energiya va moliyaviy harajatlarni qisqartirish imkonini beradi, muhimi - insonlar mehnatini yengillashtiradi. Aytib o‘tilgan afzalliklar Orol dengizi inqirozi oqibatlarini eng ko‘p his qilayotgan Orolbo‘yi hududida faoliyat ko‘rsatuvchi dehqon va fermerlar ishida dolzarb hisoblanadi. Qoraqalpog‘iston Respublikasi yog‘ingarchilikning kamligi, tuproqdan namlikning yuqori darajada bug‘lanishi bilan ajralib turadi, demak, bu hududdagi ziroatchilik faqat sun’iy sug‘orishga asoslanadi. Suv resurslarining kuchli taqchilligidan tashqari, ularni samarasiz va me’yordan ortiq ishlatilishi tufayli ham ko‘plab muammolar yuzaga keladi.
Dasturga muvofiq, seminar ikki qismga bo‘lingan, nazariy qismi Chimboy tumanining Mashinatraktor parkida (MTP), amaliy qismi esa “Juz basi” va “Alimbet Ko‘l” fermer xo‘jaliklari dalalarida o‘tkaziladi, bu yerda ishtirokchilarga olgan bilimlarini amaliyotda qo‘llash imkoniyati beriladi.
Mutaxassislar namoyish uskunalarini qo‘llagan holda ishtirokchilarga dalalarni lazer texnologiyasi bilan tekislash ishlarining asoslarini tushuntirib beradilar. Ular qanday qilib lazer qurilmalarini o‘rnatish va uskunaning qaysi qismlari mavjudligiga e’tibor qaratish zarurligini ko‘rsatadilar. Masalan, ishtirokchilar o‘rnatilishi zarur bo‘lgan qismlarni ulab uskunani mustaqil ishga tushira oladilar.
Sozlashning barcha bosqichlari ishtirokchilarga qurilmani batafsil o‘rganish va dalalarni lazer orqali tekislash uchun taqdim etilayotgan uskuna xususiyatlari bilan tanishishga yordam beradi. Undan tashqari, har bir ishtirokchi o‘z ishini bevosita dalaning o‘zida amalda sinab ko‘rishi mumkin bo‘ladi.
Belgilangan dala maydoni oldindan lazer bilan tekislashga tayyorlab qo‘yiladi - bunda topografik suratga olish, dalani tekislayotgan traktorchiga zarur bo‘lgan yo‘riqlar berish ishlari amalga oshiriladi, hamda yuqorida zikr etilgan uskunani qo‘llash bo‘yicha mahorat darslari o‘tkaziladi. Barcha xohlovchilar dala seminarida ishtirok etishlari yoki mazkur texnologiyadan amalda foydalanish haqida axborot olish uchun loyiha mutaxassisiga murojaat qilishlari mumkin.
Tel.raqami: +998935010366,
el. manzil: polat.reymov@undp.org.
Izoh (0)