O‘zbekistonda tashqi qarz miqdori sezilarli ortib borayotganiga davlat byudjetida kuzatilayotgan taqchillik sabab bo‘lmoqda. Bu haqda 23-yanvar kuni Toshkent shahrida o‘tkazilgan matbuot anjumanida Markaziy bank raisi Timur Ishmetov maʼlum qildi, deya xabar berdi “Daryo” muxbiri.
Jurnalistlar bilan muloqotda Markaziy bank rahbariyatiga mamlakatda tashqi qarz ortib borishi xatarlari haqida savol berildi.
2024-yilda davlat tashqi qarzi jalb qilishning qonun bilan belgilangan yillik limiti 5 milliard dollar edi. Biroq yil yakunida bu miqdor 7,3 milliard dollarga oshirildi. 2025-yilda yana 5,5 milliard dollar tashqi qarz olinishi belgilangan.
Markaziy bankning yangi tayinlangan raisi Timur Ishmetovning aytishicha, qarz ko‘payishi byudjet taqchilligi bilan bog‘liq.
“Hukumat qarz masalasi bo‘yicha ishlarni tartibga solgan. Qarz yuki mo‘tadil darajada saqlab kelinmoqda. Davlat qarzi oshishi bu bevosita byudjet taqchilligi bilan bog‘liq. Joriy yil uchun taqchillik 3 foiz darajasida tasdiqlangan bo‘lsa, uni yopishga tashqi qarzning 2,5 milliard dollari ajratilishi belgilangan. Agar taqchillik oshmasa, tashqi qarzni oshirishga muhtojlik bo‘lmaydi. Shu bilan birga, tashqi qarzning valyuta bozoriga taʼsiri bor. Bu bo‘yicha katta bir xatarlar ko‘rmayapman. Mazkur masalada hukumatda qatʼiy yondashuvlar shakllanib bo‘lgan”, dedi rais.
2024-yil III choragida O‘zbekiston davlat qarzi 39,1 milliard dollarni (yalpi ichki mahsulotga nisbatan 35 foiz) tashkil etgan. Shundan tashqi qarz 32,2 milliard dollar, ichki qarz salkam 6,9 milliard dollar bo‘lgan. Yil yakuni bo‘yicha hisobot hali eʼlon qilinmagan.
Prognozlarga ko‘ra, 2025-yil oxirida davlat qarzi miqdori 45,1 milliard dollarga yetishi (YIMga nisbatan 36,7 foiz) mumkin.
O‘tgan 2023-yilda O‘zbekiston byudjeti taqchilligi 59,2 trillion so‘mni yoki YIMga nisbatan 5 foizni tashkil etgan. Bu mamlakat uchun mutlaq rekord ko‘rsatkichdir. 2024-yilda ham defitsit davom etib, 57,2 trillion so‘m (YIMga nisbatan 4 foiz) bo‘lishi prognoz qilingan.
Izoh (0)