Senatning 22-fevraldagi yalpi majlisida “Atrof-muhit bilan bog‘liq bo‘lgan masalalar bo‘yicha qarorlar qabul qilish jarayonida jamoatchilikning axborot olish imkoniyati, ishtiroki va odil sudlovga erishish imkoniyati to‘g‘risidagi konvensiyaga O‘zbekiston Respublikasining qo‘shilishi haqida”gi qonun ko‘rib chiqilib, ma’qullandi.
Mazkur konvensiya insonning sog‘lom atrof-muhitga bo‘lgan huquqlarini himoya qilishga qaratilgan muhim xalqaro hujjat hisoblanib, u tegishli davlat organlari, fuqarolar va jamoatchilik o‘rtasida ekologik axborotlarni olish va ulardan foydalanishni taʼminlashga qaratilgan.
Konvensiyada davlat idoralari va tashkilotlari tomonidan keng jamoatchilik so‘roviga binoan havo, atmosfera, suv va tuproq kabi atrof-muhit elementlarining tarkibiy qismlariga doir zarur maʼlumotlarni taqdim etish, sohani rivojlantirishga qaratilgan dastur va rejalarni ishlab chiqishda jamoatchilikning ishtirokini taʼminlash belgilangan.
Senatorlarning fikriga ko‘ra, O‘zbekistonning mazkur konvensiyaga qo‘shilishi ekologiya va atrof-muhit sohasida inson huquq va erkinliklarini munosib taʼminlashga, xorijiy hamkor davlatlar bilan hamjihatlikda ekologik xavfsizlikka erishish bo‘yicha birgalikdagi saʼy-harakatlarni amalga oshirishga, shuningdek, mamlakatimizning xalqaro maydondagi ijobiy imiji va nufuzini yanada oshirishga xizmat qiladi.
Orxus konvensiyasi haqida
Orxus konvensiyasi BMTning Yevropa Iqtisodiy komissiyasining “Axborotdan foydalanish , qarorlar qabul qilishda jamoatchilik ishtiroki va atrof-muhit masalalarida adolatli suddan foydalanish to‘g‘risida”gi konvensiyasidir.
Konvensiya 1998-yil 25-iyunda Daniyaning Orxus shahrida Yevropa atrof-muhit vazirlarining 4-konferensiyasida 38 davlat tomonidan imzolangan. Orxus konvensiyasi mahalliy, milliy va transchegaraviy muhitga taalluqli masalalar bo'yicha hukumat qarorlarini qabul qilish jarayonlarida axborotdan foydalanish, jamoatchilik ishtirok huquqini beradi. U jamoatchilik va davlat hokimiyati organlari o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni rivojlantirishga qaratilgan.
Orxus konvensiyasi quyidagilarni nazarda tutadi:
- fuqarolarning davlat organlaridan tegishli ekologik axborotni olish huquqini ta’minlash;
- fuqarolarning atrof-muhitga ta'sir qilishi mumkin bo‘lgan rejalar, dasturlar va qonun hujjatlarini tayyorlashda ishtirok etish huquqini ta’minlash;
- fuqarolarning axborotdan foydalanish yoki jamoatchilik ishtiroki bilan bog‘liq huquqlari buzilgan taqdirda, ko‘rib chiqish tartib-qoidalaridan foydalanish huquqini ta’minlash.
O‘zbekiston ham Orxus konvensiyasini qabul qilsa, yuqoridagi majburiyatlarni o‘z zimmasiga oladi va mavjud ekologik muammolarni hal etishda jamoatchilik fikri inobatga olinadi. Konvensiya qoidalari O‘zbekiston Konstitutsiyasi, “Ekologik ekspertiza to‘g‘risida”gi, “Ekologik nazorat to‘g‘risida”gi va “Jamoatchilik nazorati to‘g‘risida”gi qonunlarda o‘z ifodasini topgan. O‘zbekistonning Orxus konvensiyasiga qo‘shilishi Konstitutsiyasida belgilangan ekologik huquqlarini ta’minlashga, atrof-muhit bilan bog‘liq masalalarda jamoatchilikning ishtirokini yanada kafolatlashga, O‘zbekistonning 2030-yilgacha Atrof-muhitni muhofaza qilish konsepsiyasi ijrosini ta’minlashga xizmat qiladi.
Orxus konvensiyasining a’zolar bilan 2023-yil iyun oyida O‘zbekistonning Orxus konvensiyasiga qo‘shilishi masalasi muhokama qilingan edi. Konvensiyaga Markaziy Osiyodan Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkmaniston allaqachon a’zo bo‘lgan.
Izoh (0)