“Фуқаролар орган ходимларини тасвирга олиши ва тарқатиши мумкин” — Сенат баҳсларга сабаб бўлган қонунни маъқуллади 

Бугун, 24 январь куни Сенатда “Йўл ҳаракати хавфсизлиги тизими такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал кодексларига ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига қўшимча ва ўзгартиришлар киритиш ҳақида”ги қонун кўриб чиқилди.

Мазкур қонун лойиҳаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари 2023 йил 28 ноябрь куни маъқуллаб, Сенатга юборганди. Ўшанда қонун билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига янги киритилиши айтилган 195-прим 2 моддаси жамоатчилик муҳокамаларига сабаб бўлган.

Сенат ҳужжатни биринчи марта 2024 йил 16 август куни кўриб чиққан ва камчиликлари борлиги сабаб такомиллаштириш учун Парламент келишув комиссиясига қайтарган.

Бугунги муҳокамада сенатор Қутбиддин Бурхонов қатор моддалар орасида 195-прим 2-модда ҳам тўлиқ қайта ишланганини айтди.

“Сенат томонидан билдирилган таклиф ва эътирозлар келишув комиссияси йиғилишида батафсил кўриб чиқилди, барча масалалар муҳокама қилиниб, қонун такомилига етказилди. Сенаторлар эътирозларига сабаб бўлган қонундаги жиҳатлар бартараф этилди.
Яъни кодекснинг 192-прим-2- моддаси тўлиқ қайта ишланди. Бунда фуқароларнинг ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар вакилларини фото, видеотасвирга тушириш ва уларни тарқатиш ҳуқуқи сақлаб қолинди. Келишув комиссияси фуқароларнинг ушбу ҳуқуқи чекланмаслиги кераклиги ҳақида якдил хулосага келди. Яъни фуқаролар орган ходимларининг хатти-ҳаракатини бемалол тасвирга тушириши ҳам, уни ижтимоий тармоқларга жойлаштириши ҳам мумкин. Бошқача айтганда, орган ходимлари фаолияти устидан жамоатчилик назорати тўлиқ сақлаб қолинмоқда. Олдинги таҳрирдан фарқли равишда, бу нарсани ижтимоий тармоққа жойлаганлик учун жавобгарлик белгиланмаяпти.
Қонун фақатгина ходимлар тасвирини уларни обрўсизлантиришга олиб келадиган тарзда бузиб тарқатмаслик, яъни ходим ҳаракатлари, сўзлари ва ҳолатини бузмасликни, монтаж қилмасликни талаб этади”, деди сенатор.

Мазкур моддада ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимларининг жамоат хавфсизлигини таъминлаш бўйича хизмат вазифаларини бажараётган пайтда олинган фото ёки видеотасвирни уларни обрўсизлантиришга олиб келадиган тарзда бузиб тарқатганлик учун маъмурий жавобгарлик белгиланмоқда. Жумладан, ушбу модда доирасида қонунбузарлик содир этилса, БҲМнинг 20 баравардан (7,5 млн сўм) 50 бараваргача (18,7 млн сўм) жарима ёки 10 суткагача маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлади.

Қонунда йўл ҳаракати қоидаларига риоя этмасликнинг салбий оқибатларининг олдини олишга хизмат қилувчи янги нормалар ўрин олган. Жумладан, ҳужжатда 2018 йилдан буён жорий этилиши кутилаётган жарима баллари тизими ҳам ишга туширилиши белгиланган.

Ҳужжатга биноан, “Жиноят кодекси”га тегишли ўзгартиришлар киритиш орқали транспорт воситасини такроран маст ҳолда бошқарганлик учун жиноий жавобгарлик белгиланмоқда. Бундан ташқари, кодексда автомототранспорт воситалари ҳайдовчиларини тайёрлаш ва қайта тайёрлаш, имтиҳон ўтказиш ва ҳайдовчилик гувоҳномасини бериш тартибини бузганлик учун жиноий жавобгарлик белгиланмоқда. Шу билан бирга, автомобиль бошқариш ҳуқуқидан маҳрум этилган шахс транспорт воситасини бошқарса, метан, пропан, дизель ёки газсимон ёнилғи аралашмасида ишлайдиган машинада хавфсизлик қоидаларини бузиш ҳам жиноий жавобгарликка тортилишга сабаб бўлади.

Қонун билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексда транспортда безорилик, яъни айрим ҳайдовчилар томонидан бошқариш маданиятига риоя қилмай, автомобилни кескин бошқариш ва бошқа ҳаракатларда ифодаланган “агрессив бошқариш”, “дрифт”, “шахмат” шаклида ҳаракатланиш, йўлларда тўсиқларни пайдо қилиш каби қоидабузарликлар учун маъмурий жавобгарлик белгиланмоқда.

Қонун муҳокамалардан сўнг сенаторлар томонидан маъқулланди. Энди ҳужжат имзоланиши ва эълон қилиниши учун президентга ўн кундан кечиктирмай юборилади.