“Fuqarolar organ xodimlarini tasvirga olishi va tarqatishi mumkin” — Senat bahslarga sabab bo‘lgan qonunni maʼqulladi

Bugun, 24-yanvar kuni Senatda “Yo‘l harakati xavfsizligi tizimi takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat, Jinoyat-protsessual kodekslariga hamda O‘zbekiston Respublikasining Maʼmuriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiga qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritish haqida”gi qonun ko‘rib chiqildi.

Mazkur qonun loyihasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari 2023-yil 28-noyabr kuni maʼqullab, Senatga yuborgandi. O‘shanda qonun bilan Maʼmuriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiga yangi kiritilishi aytilgan 195-prim 2 moddasi jamoatchilik muhokamalariga sabab bo‘lgan.

Senat hujjatni birinchi marta 2024-yil 16-avgust kuni ko‘rib chiqqan va kamchiliklari borligi sabab takomillashtirish uchun Parlament kelishuv komissiyasiga qaytargan.

Bugungi muhokamada senator Qutbiddin Burxonov qator moddalar orasida 195-prim 2-modda ham to‘liq qayta ishlanganini aytdi.

“Senat tomonidan bildirilgan taklif va eʼtirozlar kelishuv komissiyasi yig‘ilishida batafsil ko‘rib chiqildi, barcha masalalar muhokama qilinib, qonun takomiliga yetkazildi. Senatorlar eʼtirozlariga sabab bo‘lgan qonundagi jihatlar bartaraf etildi.
Yaʼni kodeksning 192-prim-2- moddasi to‘liq qayta ishlandi. Bunda fuqarolarning huquqni muhofaza qiluvchi organlar vakillarini foto, videotasvirga tushirish va ularni tarqatish huquqi saqlab qolindi. Kelishuv komissiyasi fuqarolarning ushbu huquqi cheklanmasligi kerakligi haqida yakdil xulosaga keldi. Yaʼni fuqarolar organ xodimlarining xatti-harakatini bemalol tasvirga tushirishi ham, uni ijtimoiy tarmoqlarga joylashtirishi ham mumkin. Boshqacha aytganda, organ xodimlari faoliyati ustidan jamoatchilik nazorati to‘liq saqlab qolinmoqda. Oldingi tahrirdan farqli ravishda, bu narsani ijtimoiy tarmoqqa joylaganlik uchun javobgarlik belgilanmayapti.
Qonun faqatgina xodimlar tasvirini ularni obro‘sizlantirishga olib keladigan tarzda buzib tarqatmaslik, yaʼni xodim harakatlari, so‘zlari va holatini buzmaslikni, montaj qilmaslikni talab etadi”, dedi senator.

Mazkur moddada huquqni muhofaza qiluvchi organlar xodimlarining jamoat xavfsizligini taʼminlash bo‘yicha xizmat vazifalarini bajarayotgan paytda olingan foto yoki videotasvirni ularni obro‘sizlantirishga olib keladigan tarzda buzib tarqatganlik uchun maʼmuriy javobgarlik belgilanmoqda. Jumladan, ushbu modda doirasida qonunbuzarlik sodir etilsa, BHMning 20 baravardan (7,5 mln so‘m) 50 baravargacha (18,7 mln so‘m) jarima yoki 10 sutkagacha maʼmuriy qamoqqa olishga sabab bo‘ladi.

Qonunda yo‘l harakati qoidalariga rioya etmaslikning salbiy oqibatlarining oldini olishga xizmat qiluvchi yangi normalar o‘rin olgan. Jumladan, hujjatda 2018-yildan buyon joriy etilishi kutilayotgan jarima ballari tizimi ham ishga tushirilishi belgilangan.

Hujjatga binoan, “Jinoyat kodeksi”ga tegishli o‘zgartirishlar kiritish orqali transport vositasini takroran mast holda boshqarganlik uchun jinoiy javobgarlik belgilanmoqda. Bundan tashqari, kodeksda avtomototransport vositalari haydovchilarini tayyorlash va qayta tayyorlash, imtihon o‘tkazish va haydovchilik guvohnomasini berish tartibini buzganlik uchun jinoiy javobgarlik belgilanmoqda. Shu bilan birga, avtomobil boshqarish huquqidan mahrum etilgan shaxs transport vositasini boshqarsa, metan, propan, dizel yoki gazsimon yonilg‘i aralashmasida ishlaydigan mashinada xavfsizlik qoidalarini buzish ham jinoiy javobgarlikka tortilishga sabab bo‘ladi.

Qonun bilan Maʼmuriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksda transportda bezorilik, yaʼni ayrim haydovchilar tomonidan boshqarish madaniyatiga rioya qilmay, avtomobilni keskin boshqarish va boshqa harakatlarda ifodalangan “agressiv boshqarish”, “drift”, “shaxmat” shaklida harakatlanish, yo‘llarda to‘siqlarni paydo qilish kabi qoidabuzarliklar uchun maʼmuriy javobgarlik belgilanmoqda.

Qonun muhokamalardan so‘ng senatorlar tomonidan maʼqullandi. Endi hujjat imzolanishi va eʼlon qilinishi uchun prezidentga o‘n kundan kechiktirmay yuboriladi.