Тишларнинг тўкилиши ва нохуш ҳид: стоматолог чекиш оғиз бўшлиғига қандай таъсир қилиши ҳақида сўзлаб берди

Сигаретларнинг инсон организмига зарарли таъсир кўрсатиши сир эмас. Тамаки тутунидаги зарарли моддалар билан дастлабки алоқа оғиз бўшлиғида содир бўлади, бу эса оғиз бўшлиғининг саломатлиги учун кўплаб салбий оқибатларга олиб келади. 16 йиллик тажрибага эга стоматолог Гайана Овакимян сигарет чекишнинг қандай оқибатларга олиб келиши ва бу ашаддий кашандаларнинг оғиз бўшлиғида қандай акс этишини батафсил тушунтирди.

Тиш рангининг ўзгариши ва карашлар

Чекиш жараёнида тамаки тутуни, оғиз бўшлиғидаги ҳароратни кўтаради, бу эса тиш эмалида майда ёриқлар пайдо бўлиши ва уларнинг аста-секин емирилишига олиб келади. Тутун таркибидаги қатрон ва қаттиқ зарралар тиш сиртида чўкиб қолади, бунинг натижасида тишларда ўзига хос сариқ ёки жигарранг карашлар пайдо бўлади. Чекиш тажрибаси қанчалик узоқ бўлса, эмалнинг тўқ рангини кетказиш шунчалик қийин бўлади. Стоматологларнинг таъкидлашича, бундай ҳолатларда ҳатто профессионал тозалаш муолажаси ҳам ёрдам бермайди.

Оғиздан нохуш ҳид келиши

Бу — чекувчининг яна бир доимий йўлдоши. Иссиқ сигарета тутуни шиллиқ пардаларни қуритиб юборади ва сўлакнинг табиий ажралиш жараёнига  таъсир кўрсатади. Шу билан бирга, сўлакда сақланадиган антибактериал модда — лизоцим ишлаб чиқарилиш жараёни ҳам бузилади. Лизоцим бўлмаса, нохуш ҳид келтириб чиқарадиган касаллик қўзғатувчи зарарли бактериялар ривожланиши учун қулай муҳит пайдо бўлади. Бундан ташқари, сигарет тутунининг ҳиди жуда ўткир ва узоқ турувчи бўлиб, у нафақат лаб ва оғиз бўшлиғига, балки соч ҳамда қўл терисига ҳам бир зумда сингиб кетади.

Милкларнинг яллиғланиши

Чекиш гингивит, пародонтит ва бошқа турдаги милк касалликларини келтириб чиқаради. Тутун таркибидаги зарарли моддалар таъсирида милк тўқималари анча заиф ва шикастланувчан бўлиб қолади. Натижада, тишларнинг тўкилиш хавфи сезиларли даражада ошади.

Хавфли ўсимталар

Статистик маълумотлар шуни кўрсатадики: оғиз бўшлиғи саратони билан касалланганларнинг 90 фоизи — чекувчилардир. Хавфнинг асосий омили — сигарета тутуни таркибидаги кансероген қатронлар саналади.

Илгари одамлар чекишнинг асосий зарари —  никотин, дея ҳисоблашган, аммо замонавий тадқиқотлар буткул бошқа натижани кўрсатмоқда. Чекувчилар учун тамаки тутуни ва ёнувчан маҳсулотлар энг катта хавф омили саналади. Инсон сигарет чекаётганида унинг организмига тутун билан биргаликда тамаки ва қоғознинг ёниши натижасида ҳосил бўладиган 6000 га яқин турли кимёвий бирикмалар (жумладан, ис гази ва кансероген қатронлар) киради.

Тадқиқотлар никотиннинг  қарамликга олиб келишини ва қайта-қайта сигарет чекишга ундовчи алкалоид эканлигини инкор этмайди. Аммо айнан тутун чекувчининг соғлиғи билан боғлиқ муаммоларнинг асосий сабаби ҳисобланади. Шу туфайли, анъанавий тамаки маҳсулотларининг ўрнига тутунсиз электрон муқобилларнинг пайдо бўлиши инсон саломатлиги учун анча хавфсизроқ кўринади.

Чекувчилар учун икки асосий турдаги электрон қурилмалар мавжуд: суюқликни буғлатувчи (улар қаторига вейплар, электрон сигаретлар ва ПОД-тизимлари киради) ва тамакини қиздирувчи тизимлар. Сигареталарга нисбатан электрон муқобилларнинг, шубҳасиз, афзаллиги кўпроқ. Улар сигарета таркибидаги энг зарарли нарса — ёниш маҳсулотларидан сақланишга имкон беради.

Айнан шу сабабли шифокорлар чекишни ташлаш ниятида бўлмаганларга зарари камроқ муқобилларни кўриб чиқишни тавсия қилишмоқда ва бунинг сабаби қуйидагича:

– Сигарет тутуни тиш эмалини электрон сигаретларга нисбатан 7 баравар кучлироқ сарғайтиради. Ушбу тадқиқот натижалари University оф Rocheстер Eastман Институте фор Орал Health ва Пекинг University School оф Стоматологй олимлари томонидан нашр қилинган.

– Сигарет тутуни ва тамаки қизитиш тизимларининг таъсирини таққослаган тадқиқот натижалари шуни кўрсатдики, электрон сигаретлар унчалик даражада ситотоксик эмас ва оғиз бўшлиғи тўқималарини камроқ шикастлантиради.

– Чекувчиларда имплантларнинг битиб кетмаслик хавфи чекмайдиганларга қараганда 2 баравар юқори. Бу бир неча сабабларга кўра содир бўлади: иссиқ тутун оғиз бўшлиғининг куйишига олиб келиши мумкин; никотин томирларни торайтиради ва қон оқимини секинлаштиради, бу эса имплант битиб кетиши жараёнининг бузилишига олиб келиши мумкин; чекиш сўлакнинг ҳимоя функциясини издан чиқаради, шу сабабли милклар узоқроқ битади. Идеал ҳолатда, протезлашдан сўнг сигарет ва таркибида никотин сақловчи ҳар қандай муқобил воситалардан бутунлай воз кечиш лозим. Аммо агар сиз зарарли одатингиздан ҳеч бўлмаганда, маълум бир муддатга воз кеча олмасангиз, реабилитация даврига таъсир қилмайдиган ва соғайишингизга ҳалақит бермайдиган зарари камроқ муқобилларга ўтишингиз мумкин.

– Тадқиқот доирасида Япония, Италия, Руминия, Швейцария ва Испаниядаги уч мингдан ортиқ сигарет истеъмолчилари орасида сўровнома ўтказилди. Уларнинг барчаси сигаретдан зарари камроқ муқобилларга ўтгандан бир ой ўтгач, оғиздаги ҳиднинг сезиларли даражада яхшиланганини қайд этган. Сўров шунингдек, оғизда ёқимсиз таъм ва қуруқликнинг камайганини ҳам аниқлади.

Чекиш — соғлиқ учун ўта хавфли ва барча шифокорлар зарарли одатдан воз кечиш лозим, деган ягона фикрга келишган. Бироқ, инсон чекишдан воз кеча олмаса, у ҳолда шифокорлар чекишнинг муқобил турларига ўтишни тавсия қилишади, уларнинг асосида тамакининг ёниши эмас, балки уни қиздириш тамойили ётади, бу эса қатрон ва бошқа зарарли моддалар ҳосил бўлишининг олдини олади.

Шериклик ҳуқуқи асосида