“Бошқотирма 2”: жаҳон прокатида 1 млрд доллардан ортиқ даромад олган мультфильмни нимаси учун томоша қилиш керак?

Pixar’нинг “Бошқотирма 2” мультфильми ёзнинг биринчи ярмидаёқ жаҳон прокатида 1 миллиард доллардан ортиқ даромад келтирди. У мультфильмлар орасида бундай тезликда муваффақият қозонган биринчи картинадир. Лойиҳанинг давоми “Оскар”га сазовор бўлган оригиналидан ҳам қизиқарлироқ чиқди.

Вояга этган қаҳрамон ва унинг бошидаги овозлар шовқини

“Бошқотирма 2”да ҳам худди ўша қаҳрамонлар, аммо орадан 2 йил ўтган — энди Райли 13 ёшда. Атиги бир кунда шахсиятидаги асосий ҳис-туйғулари — қувонч, қайғу, ғазаб, қўрқув ва жирканишнинг кундалик тарзи ўзгариб кетади. Эрталаб Райли бошқа одам бўлиб уйғонади.

Энди унинг юзида барча ўсмирларга хос бўлган ҳуснбузарлар билан бирга норозиликнинг ўзига хос ифодаси бор. Айни пайтда мия бюросида “Балоғат” деб номланган қизил тугма ёнади ва пульсацияланади. Шу заҳоти кучли зарядланган ҳис-туйғуларнинг янги тури олд ойнани синдириб, бошқарув панели томон югуради. Ҳасад, уят, лоқайдлик ва тўданинг сўзсиз раҳбари — Хавотир.

Райли учун ташқарида жиддий воқеалар рўй бераётган бир пайтда — у ўзини янги хоккей жамоасида (ёзги лагерда) ёши каттароқ ва илғор спортчилар орасида кўрсатиши керак — уни Хавотир бошқаради. Бу малласоч туйғу бошқарувни эгаллаб олади ва қизнинг характерини қайта ишлаш учун янги жамоа ташкил қила бошлайди. Шу билан бирга ҳар қандай уринишларнинг энг ёмон сценарийлари билан тўлдирилган бошқа фикрлар дарахтини ўстиради.

Янги ҳис-туйғулар аввалгиларидан ҳам кулгилироқ

Мультфильмда ҳар бир балоғат ёшидаги ўсмир бошдан кечирган таниш вазиятлар тасвирланган — ноодатий, аммо жуда тушунарли ва одамни жунбишга келтирадиган туйғулар ва фикрлар олами. Фильм давомида киноя тубсизлигига, яширин хотиралар ертўласига ёки ёш ўтган сайин қувонч тобора камайиб бораётгани ҳақидаги ҳаёт ҳақиқатига дуч келасиз.

Картинада янги ҳис-туйғулар аввалгиларидан ҳам кулгилироқ ўйланган. Бефарқлик — том маънода телефонда яшовчи ва юзига мобил телефон тушиши билан уйғонадиган оддий ўсмир ҳаётидан кўчирилади. Ҳасад — бу доимо ёниб турган кўзлари билан “Мен ҳам шуни хоҳлайман” дейдиган мафтункор кўринишдаги туйғу. Унда очкўзликдан кўра кўпроқ ҳайрат бор.

Одамлар психологларга тобора кўпроқ мурожаат қилиб, травмалари билан ишлаётган ва токсик муҳитни соғлом муносабатлардан ажратишни ўрганаётган бир пайтда “Бошқотирма 2”нинг экранларга чиқиши картинанинг машҳурлигини таъминлади. Фильм кўпроқ катталар ҳақида, лекин болаларга ўсиш табиий жараён эканлигини ва ўсмирнинг бошини шиширадиган барча фикрлар унинг табиий қисми эканлигини қандай тушунтириш мумкин? Худди шу мақсадда яратилган Pixar мультфильми бу вазифани аъло даражада бажара олади.

Мультфильм ҳақиқатан ҳам керакли терапевтик таъсирга эга. Бўлар-бўлмаса ташвишлар, гормонлар, иякдаги ҳуснбузар — буларнинг барчасини ҳар бир ўсмир бошидан кечирган, албатта. Бундай ёшда бир вақтнинг ўзида ҳамма нарсани ҳис қилиш, майда-чуйда нарсалар ҳақида қайғуриш, ўз қоматидан уялиш, кичик муваффақиятсизликдан кейин сиқилиш ва катта ёшли қизларнинг замонавий соч турмагига ҳасад қилиш мутлақо нормалдир.

“Бошқотирма 2” Pixar’ни потенциал банкротликдан қутқарди, дейиш мумкин. Шу нуқтайи назардан, “Бошқотирма 2” техник хусусиятларга мувофиқ ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг ажойиб намунасидир: томошабинларни кинотеатрларга қайтариш, студияни турғунликдан чиқариш ва ёш томошабин билан бу мураккаб давр ҳақида бемалол суҳбатлашиш — унинг бошидаги ҳис-туйғулар ва шубҳалар ўсишнинг муҳим қисми эканини тушунтиришни уддалай олди. Картина орқали асосий ҳақиқатни англаш муҳим — хавотирдан қутулиб бўлмайди, фақат қувончни унутмаслик керак, шунда яшаш бир оз осонлашади.