“Boshqotirma 2”: jahon prokatida 1 mlrd dollardan ortiq daromad olgan multfilmni nimasi uchun tomosha qilish kerak?

Pixar’ning “Boshqotirma 2” multfilmi yozning birinchi yarmidayoq jahon prokatida 1 milliard dollardan ortiq daromad keltirdi. U multfilmlar orasida bunday tezlikda muvaffaqiyat qozongan birinchi kartinadir. Loyihaning davomi “Oskar”ga sazovor bo‘lgan originalidan ham qiziqarliroq chiqdi.

Voyaga etgan qahramon va uning boshidagi ovozlar shovqini

“Boshqotirma 2”da ham xuddi o‘sha qahramonlar, ammo oradan 2 yil o‘tgan — endi Rayli 13 yoshda. Atigi bir kunda shaxsiyatidagi asosiy his-tuyg‘ulari — quvonch, qayg‘u, g‘azab, qo‘rquv va jirkanishning kundalik tarzi o‘zgarib ketadi. Ertalab Rayli boshqa odam bo‘lib uyg‘onadi.

Endi uning yuzida barcha o‘smirlarga xos bo‘lgan husnbuzarlar bilan birga norozilikning o‘ziga xos ifodasi bor. Ayni paytda miya byurosida “Balog‘at” deb nomlangan qizil tugma yonadi va pulsatsiyalanadi. Shu zahoti kuchli zaryadlangan his-tuyg‘ularning yangi turi old oynani sindirib, boshqaruv paneli tomon yuguradi. Hasad, uyat, loqaydlik va to‘daning so‘zsiz rahbari — Xavotir.

Rayli uchun tashqarida jiddiy voqealar ro‘y berayotgan bir paytda — u o‘zini yangi xokkey jamoasida (yozgi lagerda) yoshi kattaroq va ilg‘or sportchilar orasida ko‘rsatishi kerak — uni Xavotir boshqaradi. Bu mallasoch tuyg‘u boshqaruvni egallab oladi va qizning xarakterini qayta ishlash uchun yangi jamoa tashkil qila boshlaydi. Shu bilan birga har qanday urinishlarning eng yomon ssenariylari bilan to‘ldirilgan boshqa fikrlar daraxtini o‘stiradi.

Yangi his-tuyg‘ular avvalgilaridan ham kulgiliroq

Multfilmda har bir balog‘at yoshidagi o‘smir boshdan kechirgan tanish vaziyatlar tasvirlangan — noodatiy, ammo juda tushunarli va odamni junbishga keltiradigan tuyg‘ular va fikrlar olami. Film davomida kinoya tubsizligiga, yashirin xotiralar yerto‘lasiga yoki yosh o‘tgan sayin quvonch tobora kamayib borayotgani haqidagi hayot haqiqatiga duch kelasiz.

Kartinada yangi his-tuyg‘ular avvalgilaridan ham kulgiliroq o‘ylangan. Befarqlik — tom ma’noda telefonda yashovchi va yuziga mobil telefon tushishi bilan uyg‘onadigan oddiy o‘smir hayotidan ko‘chiriladi. Hasad — bu doimo yonib turgan ko‘zlari bilan “Men ham shuni xohlayman” deydigan maftunkor ko‘rinishdagi tuyg‘u. Unda ochko‘zlikdan ko‘ra ko‘proq hayrat bor.

Odamlar psixologlarga tobora ko‘proq murojaat qilib, travmalari bilan ishlayotgan va toksik muhitni sog‘lom munosabatlardan ajratishni o‘rganayotgan bir paytda “Boshqotirma 2”ning ekranlarga chiqishi kartinaning mashhurligini ta’minladi. Film ko‘proq kattalar haqida, lekin bolalarga o‘sish tabiiy jarayon ekanligini va o‘smirning boshini shishiradigan barcha fikrlar uning tabiiy qismi ekanligini qanday tushuntirish mumkin? Xuddi shu maqsadda yaratilgan Pixar multfilmi bu vazifani a’lo darajada bajara oladi.

Multfilm haqiqatan ham kerakli terapevtik ta’sirga ega. Bo‘lar-bo‘lmasa tashvishlar, gormonlar, iyakdagi husnbuzar — bularning barchasini har bir o‘smir boshidan kechirgan, albatta. Bunday yoshda bir vaqtning o‘zida hamma narsani his qilish, mayda-chuyda narsalar haqida qayg‘urish, o‘z qomatidan uyalish, kichik muvaffaqiyatsizlikdan keyin siqilish va katta yoshli qizlarning zamonaviy soch turmagiga hasad qilish mutlaqo normaldir.

“Boshqotirma 2” Pixar’ni potensial bankrotlikdan qutqardi, deyish mumkin. Shu nuqtayi nazardan, “Boshqotirma 2” texnik xususiyatlarga muvofiq ishlab chiqarilgan mahsulotning ajoyib namunasidir: tomoshabinlarni kinoteatrlarga qaytarish, studiyani turg‘unlikdan chiqarish va yosh tomoshabin bilan bu murakkab davr haqida bemalol suhbatlashish — uning boshidagi his-tuyg‘ular va shubhalar o‘sishning muhim qismi ekanini tushuntirishni uddalay oldi. Kartina orqali asosiy haqiqatni anglash muhim — xavotirdan qutulib bo‘lmaydi, faqat quvonchni unutmaslik kerak, shunda yashash biroz osonlashadi.