Табиий қаҳва метаболизмни қўллаб-қувватлайди, кайфиятимизни кўтаради, депрессияга қарши туришга ёрдам беради, саратоннинг айрим шакллари хавфини камайтиради ва ҳатто юрак-қон томир саломатлигини мустаҳкамлайди. Шунингдек, қаҳва уйқу истагини бостиради, чунки кофеин том маънода биз уйғоқ бўлган пайтда ишлаб чиқариладиган аденозин нейротрансмиттерини алмаштиради. Бироқ аденозиндан фарқли ўлароқ, кофеин сизга чарчоқни ҳис қилишингизга имкон бермайди: бу узоқ вақт ҳушёр ва фаол бўлишга ёрдам беради.
Кофеин организмга таъсир қилиши учун 20 минутдан 40 минутгача вақт кетади, шунинг учун сизнинг иш кунингиз эрталаб соат тўққизда бошланса, биринчи қаҳва учун энг яхши вақт тўққиз ярим. Баъзида шундай бўладики, қаҳва ичилади, бироқ тетиклик ҳис қилинмайди.
Генетиканинг хусусиятлари
Организмнинг кофеинга таъсирчанлигини генетик жиҳатдан аниқлаш мумкин. Демак, организмнинг аденозин рецепторлари кофеин молекулалари билан қанчалик самарали боғланишини генетика аниқлайди.
Яна бир сабаб кофеин алмашинувининг 95 фоизи учун жавобгар бўлган CYP1A2 жигар ферментининг “нотўғри” шакли. Ушбу ферментнинг иккита шакли мавжуд ва улардан фақат биттаси ҳақиқатан ҳам тез ишлайди. Агар сизда ушбу фермент секин ишласа, кофеиннинг таъсир қилиши учун кўпроқ вақт керак бўлади.
Кофеинга тобелик
Ҳар қандай стимуляторда бўлгани каби, агар кофеин жуда тез-тез ва юқори дозаларда қабул қилинса, организмнинг кофеинга нисбатан қарамлиги ривожланиши мумкин. Тавсия этилган оптимал доза кунига 400 мг кофеиндан ошмаслиги керак, бу эса тахминан 4 чашка қаҳва дегани. Севимли ичимлигингиз сизни тетик ҳолатга келтиришни тўхтатганини сезсангиз, дозани камайтиришга ҳаракат қилинг ёки яхшиси бир муддат қаҳва ичмай туринг.
Бироқ, шифокорлар кофеин миқдорини аста-секин камайтиришни маслаҳат беради, агар сизда қаҳвага тобелик пайдо бўлган бўлса, ундан воз кечиш асабийлашиш ва бош оғриғига олиб келиши мумкин.
Ҳаддан ташқари чарчоқ
Қаҳва панацея эмас: кофеин бизни бир мунча вақт хурсанд қилиши мумкин, бироқ организм жуда чарчаган бўлса, бу ҳам ёрдам бера олмайди. Бундан ташқари, агар ушбу стимулятор билан ўзимизни чеклаб қўйсак, стресс гормони кортизолнинг ҳаддан ташқари кўп миқдори танада тўпланиб қолишини, ухлашни ва етарли даражада тунги дам олишни қийинлаштиради. Шунинг учун, агар ҳақиқатан ҳам чарчаган бўлсангиз, ўзингизни қаҳва билан қийноққа солманг, бир оз дам олинг, йигирма дақиқача ухланг: бу сизни янада тетиклаштиради.
Қаҳванинг ўрнига қандай маҳсулотларни истеъмол қилиш мумкин?
Агар бирон сабабга кўра сиз кофеиндан воз кечишга мажбур бўлсангиз ёки шунчаки бу ичимликни ёқтирмасангиз, унинг ўрнига қаҳва каби самарали ва қувват берадиган бир нечта маҳсулотларни истеъмол қилишингиз мумкин.
Сули ёрмаси
Сули ёрмаси ёки ҳар қандай бўтқа донли маҳсулотлардан тайёрланади. Углеводлар организм учун энг яхши ёқилғи бўлиб, улар энергияга айланади. Калорияларни “олиш” учун қанча вақт керак бўлса, шунчалик узоқ вақт ҳушёр ва фаол бўламиз. Бундан ташқари, нонушта учун бўтқа ошқозон-ичак трактининг соғлом бўлишига ёрдам беради ва қондаги шакар даражасини назорат қилади.
Банан
Ширин меваларда углеводлар ва фруктоза кўп бўлиб, мия улардан энергия манбаи сифатида фойдаланади. Бироқ ушбу маҳсулотларнинг ичида айнан банан энергия сарфини назорат қилишга ёрдам берадиган клетчаткага, шунингдек, юрак саломатлиги учун зарур бўлган калийга эга.
Резавор мевалар
Ҳар куни нонуштага бир ҳовуч резавор меваларни: янги узилгани, қуритилгани ёки музлатилганини истеъмол қилиш керак. Меваларда кўп миқдорда антиоксидантлар мавжуд бўлиб, улар мия ҳужайраларига жуда фойдали таъсир кўрсатади ва унинг соғлом ва фаол бўлишига ёрдам беради. Резаворлар таркибида кўплаб ўзига хос моддалар мавжуд бўлиб, улар табиий стимулятор сифатида ишлайди, куч ва концентрациямиз даражасини оширади.
Шоколад
Какао миқдори юқори бўлган бир неча бўлак қора шоколад — уйқудан уйғонишга ёрдам беради. Биринчидан, у қаҳва каби концентрацияда бўлмаса ҳам кофеинни ўз ичига олади. Иккинчидан, какао доналари эндорфинларни ишлаб чиқаришни рағбатлантирадиган экстрактларга бой — бу нафақат бахт ҳисси, балки куч учун ҳам жавобгар бўлган гормон ҳисобланади.
Ёнғоқлар
Яна бир энергия манбаи ёнғоқдир. У тирозинга бой протеинга, мия фаоллигини таъминлайдиган аминокислоталарга бой. Бундан ташқари, ёнғоқлар организмга энергия ишлаб чиқаришга ёрдам берадиган витамин биотинни ўз ичига олади.
Сув
Чарчоқ, летаргия, бефарқлик ва энергия етишмаслиги чанқоқ белгилари ҳисобланади. Бу ҳолатда организм чанқаган бўлиши ва биз бу ҳақда билмаслигимиз мумкин, чунки бизда оч қолганимиз учун сув ичиш ёки уни чой ва қаҳва билан “аралаштириш” истаги пайдо бўлади, бу суюқликнинг организмдан чиқиб кетишини тезлаштиради. Агар сизга яхши кайфият керак бўлса, бир стакан тоза совуқ сув ичинг, бу ўзингизни яхши ҳис қилишингизга ёрдам беради.
Изоҳ (0)