Россиялик иқтисодчи, Париждаги Scienceс Po университети профессори Сергей Гуриев 2022 йил Россия ялпи ички маҳсулоти кутилганидан кўра камроқ камайганининг сабабларини тушунтирди. Мутахассис бу ҳақда Самарқандда бўлиб ўтаётган Европа тикланиш ва тараққиёт банкининг йиғилиши доирасидаги “Минтақавий иқтисодий истиқболлар” сессиясида гапириб ўтган. Бу ҳақида “Дарё” мухбири хабар қилди.
Гуриевнинг тушунтиришича, бир йил олдин ЕТТБ ва Халқаро валюта жамғармаси томонидан эълон қилинган ҳисоботларда барча Россия ялпи ички маҳсулоти -8, -10 фоизгача камайишини прогноз қилган. Лекин йил якунига кўра бу кўрсаткич атиги 2 фоизга камайиб, прогноздагидан кўра анча яхши натижа кузатилган.
“Бу ерда бир нечта омиллар бор, мен ҳозир шулардан бир нечтасини санаб ўтаман. Улардан бири, ҳақиқий санкциялар декабрга келибгина жорий этилди. Йил давомида эса Россия Европага газ ва нефть сотиб, нефть нархи юқорилигидан фойдаланди. Россия нефтига қарши санкциялар Европада 2022 йил декабридагина киритилди. 2023 йил февралида эса Россия нефть маҳсулотларига нисбатан ҳам санкциялар жорий қилинди.
Яна бир омил эса, бир йил олдин биз кўп нарсалардан бехабар эдик. Санкциялар ҳақидаги тахминларимиз катта эди. Россия суверен фонди ва Марказий банкига қарши санкциялар бундай кейслар тарихидаги энг каттаси эди. Шу сабабдан ҳам бошқа санкцияга учраган мамлакатлар сингари Россия иқтисодиёти ҳам издан чиқади деган фикрга сабаб бўлувчи ваҳима пайдо бўлди. Лекин фарқли жиҳати шундаки, Франклин сиёсатини олиб борувчилар Эрон, Венесуэла сиёсатчиларидан ёки Туркияда монетар сиёсат олиб бораётганлардан компетентроқ ҳисобланади”, — деган профессор.
Гуриев, шунингдек, уруш пайтида ялпи ички маҳсулот чалғитувчи кўрсаткич эканига эътибор қаратган.
“Биз шуни ёдда тутишимиз керакки, уруш давридаги ялпи ички маҳсулот кўрсаткичлари чалғитувчи ҳисобланади. Агар сиз танклар учун артиллерия снарядлари ишлаб чиқарсангиз, бу бевосита ялпи ички маҳсулотга қўшилади. 1 миллиард доллар турувчи қуроллар бу ялпи ички маҳсулот 1 миллиард долларга ошди дегани. Лекин, ўз-ўзидан маълумки, қурол ишлаб чиқаришнинг кўпайиши яшаш сифати ошганини англатмайди. Агар яшаш сифатига эътибор берсангиз, оқибатлар анча катастрофик.
Масалан, Россия уй хўжаликлари истеъмоли ва солиштирма нархлардаги чакана савдо айланмасига қарасак, бу кўрсаткичлар 2022 йилда 8–10 фоизга камайган. Шу сабабли тўғри ўлчовлар қўллаш ҳам муҳим”, — деган Россиялик иқтисодчи.
Изоҳ (0)