Қозоғистонда энг қиммат отларни кимлар сотиб олади? Бундан қанчалик фойда кўриш мумкин? Сарфланган пулни пойгаларда чиқариб олса бўладими? От сотиб олишга сармоя киритиш қанчалик самарали. “Дарё”нинг Қозоғистондаги мухбири ушбу саволларга жавоб излади.
Олмаота ипподроми директори, мамлакат от спорти клубларидан бирининг хўжайини ва ветеринар Марина Буканова ўз фикрлари билан ўртоқлашди.
Буканованинг айтишича, ўз тажрибасига кўра, Қозоғистондаги энг қиммат отларни қайсидир ҳурматли кишиларнинг дўстлари ёки ҳамкасблари совға сифатида гуруҳ бўлиб сотиб олишади.
“Бу ҳеч қандай фойда келтирмайди, чунки қиммат тулпорларни сотиш қийин. Бизнинг бозор кичик. Пойгалар бизнеси ҳақида бирор нима дея олмайман, чунки мен бу ҳақда ҳеч нарса билмайман. Мени бу мавзу умуман қизиқтирмайди ”, — деди Буканова.
Унинг фикрича, от сотиб олишга сармоя киритиш мантиқсизлик.
“Отни боқиш жуда қиммат, ҳатто уни ўзингиз боққан тақдирда ҳам. Той сотсангизгина даромад бўлади. Лекин айтганимдек, бозоримизда яхши тойни муносиб баҳога сотиш қийин. Улар жуда кичкина бўлади ва бундай отни ёқтириб ёки боласига совға сифатида сотиб оладиган харидорлар кўп эмас”, — деди Марина Буканова.
Клуб раҳбари бир вақтнинг ўзида Қозоғистондаги энг қиммат отларга ҳам эгалик қилади. Хусусан, унинг Исландия зотли отлари бор, уларнинг лақаблари — Наэла ва Лизингур. Уларни сотиб олиш ва ташиб келиш Маринага 20 000 еврога тушган. Шунингдек, унинг клуби ҳудудида араб зотига мансуб Nubian номли айғир яшайди. У замонамизнинг энг кўзга кўринган чорвадорларидан бири Қозоғистон зотли араб отлари уюшмаси президенти Нурлан Тлевлесовга тегишли. Унинг нархи, дейди Буканова, дастлаб янада қиммат эди. Афсонавий Балатон (кўпроқ “рус араби” ва “ХХ аср оти” номлари билан машҳур) наслидан бўлган Nubian Россия ва Нидерландия чемпионатларида ғолиб бўлганида икки ёшда эди.
Қозоғистонда отларни бундай даражадаги айғир билан жуфтлаш баҳоси ўртача 4—5 минг долларни ташкил қилади. Кўпроқ ҳам бўлиши мумкин, лекин камдан-кам ҳолларда. Фақат соғлиғи аъло даражада экани тўғрисида тўлиқ хулосага эга бўлган маълум фермер хўжаликларининг байталлари учун жуфтлашишга рухсат этилади”, — деди Буканова.
Умуман олганда, бугунги кунда Фрэнкэл лақабли энг қиммат отнинг нархи 131,6 миллион долларни ташкил этади. Саудия шаҳзодаси Холид Абдулга тегишли той ўз карераси чўққисида 200 миллион долларгача баҳоланган. Турли спорт соҳаларидаги бошқа энг қиммат от эгалари рўйхатига Токиодаги Venture Safe Net Inc асосчиси Фусао Секигучи (70 миллион) ва Дубай амири (40 миллион доллар) киради.
Олмаота ипподроми ижрочи директори Юрий Кишенко отлар ҳақидаги саволларга имкон қадар қисқа ва лўнда жавоб берди.
“Қозоғистонда фақат энг бой одамлар от сотиб олишади. Бундан фойда кўрмайсиз. Соатлар, машиналар, яхталар ва шунга ўхшаш қимматбаҳо нарсаларни сотиб олиш каби бу ҳам бир харажат. Юртимиздаги пойгаларда пул орртирилмайди. Шундай қилиб, от сотиб олишга инвестиция қилиш самарали эмас ”, — деб таъкидлади Кишенко.
Пойгада ветеринарлик қиладиган Умитжан Жанйбекова отни фақат уларнинг ишқибозлари сотиб олишини таъкидлади.
“Биз учун, масалан, амалдорлар орасида от сотиб олиш одат эмас. Бу мутлақо фойдали ҳам эмас, ҳарқалай сўнгги ўн йил ичида. Ҳозир, пойгаларда мукофот пули оширилаётгани ҳақида эшитяпман, шунга кўра, бу от эгалари учун фойдалироқ бўлса керак”.
Қозоғистон шароитида ветеринария шифокори от сотиб олишга сармоя киритиш самарадорлигига оид охирги саволни риторик деб атади.
“Самарасиз, 100 фоиз. Саноат ва бошқа барча компонентлар (масалан, худди шу ветеринария) спортчи отлардан пул ишлаш учун етарли даражада ривожланмаган”, — дея хулоса қилди Умитжон Жанибекова.
Светлана Шестернева, Олмаота
Изоҳ (0)