Qozog‘istonda eng qimmat otlarni kimlar sotib oladi? Bundan qanchalik foyda ko‘rish mumkin? Sarflangan pulni poygalarda chiqarib olsa bo‘ladimi? Ot sotib olishga sarmoya kiritish qanchalik samarali. “Daryo”ning Qozog‘istondagi muxbiri ushbu savollarga javob izladi.
Olmaota ippodromi direktori, mamlakat ot sporti klublaridan birining xo‘jayini va veterinar Marina Bukanova o‘z fikrlari bilan o‘rtoqlashdi.
Bukanovaning aytishicha, o‘z tajribasiga ko‘ra, Qozog‘istondagi eng qimmat otlarni qaysidir hurmatli kishilarning do‘stlari yoki hamkasblari sovg‘a sifatida guruh bo‘lib sotib olishadi.
“Bu hech qanday foyda keltirmaydi, chunki qimmat tulporlarni sotish qiyin. Bizning bozor kichik. Poygalar biznesi haqida biror nima deya olmayman, chunki men bu haqda hech narsa bilmayman. Meni bu mavzu umuman qiziqtirmaydi ”, — dedi Bukanova.
Uning fikricha, ot sotib olishga sarmoya kiritish mantiqsizlik.
“Otni boqish juda qimmat, hatto uni o‘zingiz boqqan taqdirda ham. Toy sotsangizgina daromad bo‘ladi. Lekin aytganimdek, bozorimizda yaxshi toyni munosib bahoga sotish qiyin. Ular juda kichkina bo‘ladi va bunday otni yoqtirib yoki bolasiga sovg‘a sifatida sotib oladigan xaridorlar ko‘p emas”, — dedi Marina Bukanova.
Klub rahbari bir vaqtning o‘zida Qozog‘istondagi eng qimmat otlarga ham egalik qiladi. Xususan, uning Islandiya zotli otlari bor, ularning laqablari — Naela va Lizingur. Ularni sotib olish va tashib kelish Marinaga 20 000 yevroga tushgan. Shuningdek, uning klubi hududida arab zotiga mansub Nubian nomli ayg‘ir yashaydi. U zamonamizning eng ko‘zga ko‘ringan chorvadorlaridan biri Qozog‘iston zotli arab otlari uyushmasi prezidenti Nurlan Tlevlesovga tegishli. Uning narxi, deydi Bukanova, dastlab yanada qimmat edi. Afsonaviy Balaton (ko‘proq “rus arabi” va “XX asr oti” nomlari bilan mashhur) naslidan bo‘lgan Nubian Rossiya va Niderlandiya chempionatlarida g‘olib bo‘lganida ikki yoshda edi.
Qozog‘istonda otlarni bunday darajadagi ayg‘ir bilan juftlash bahosi o‘rtacha 4—5 ming dollarni tashkil qiladi. Ko‘proq ham bo‘lishi mumkin, lekin kamdan-kam hollarda. Faqat sog‘lig‘i a’lo darajada ekani to‘g‘risida to‘liq xulosaga ega bo‘lgan ma’lum fermer xo‘jaliklarining baytallari uchun juftlashishga ruxsat etiladi”, — dedi Bukanova.
Umuman olganda, bugungi kunda Frenkel laqabli eng qimmat otning narxi 131,6 million dollarni tashkil etadi. Saudiya shahzodasi Xolid Abdulga tegishli toy o‘z karyerasi cho‘qqisida 200 million dollargacha baholangan. Turli sport sohalaridagi boshqa eng qimmat ot egalari ro‘yxatiga TokiodagiVenture Safe Net Inc asoschisi Fusao Sekiguchi (70 million) va Dubay amiri (40 million dollar) kiradi.
Olmaota ippodromi ijrochi direktori Yuriy Kishenko otlar haqidagi savollarga imkon qadar qisqa va lo‘nda javob berdi.
“Qozog‘istonda faqat eng boy odamlar ot sotib olishadi. Bundan foyda ko‘rmaysiz. Soatlar, mashinalar, yaxtalar va shunga o‘xshash qimmatbaho narsalarni sotib olish kabi bu ham bir xarajat. Yurtimizdagi poygalarda pul orrtirilmaydi. Shunday qilib, ot sotib olishga investitsiya qilish samarali emas ”, — deb ta’kidladi Kishenko.
Poygada veterinarlik qiladigan Umitjan Janybekova otni faqat ularning ishqibozlari sotib olishini ta’kidladi.
“Biz uchun, masalan, amaldorlar orasida ot sotib olish odat emas. Bu mutlaqo foydali ham emas, harqalay so‘nggi o‘n yil ichida. Hozir, poygalarda mukofot puli oshirilayotgani haqida eshityapman, shunga ko‘ra, bu ot egalari uchun foydaliroq bo‘lsa kerak”.
Qozog‘iston sharoitida veterinariya shifokori ot sotib olishga sarmoya kiritish samaradorligiga oid oxirgi savolni ritorik deb atadi.
“Samarasiz, 100 foiz. Sanoat va boshqa barcha komponentlar (masalan, xuddi shu veterinariya) sportchi otlardan pul ishlash uchun yetarli darajada rivojlanmagan”, — deya xulosa qildi Umitjon Janibekova.
Svetlana Shesterneva, Olmaota
Izoh (0)