Охирги 100 йил ичида содир бўлган дунёдаги энг кучли 10 та зилзила (видео+фото)

2023 йилнинг 6 февралида Туркияда кучли зилзила содир бўлиб, ҳозиргача салкам 1 500 га яқин одам ҳалок бўлди. Маълумотлар доимий равишда янгиланмоқда. Zakon.kz инсониятга маълум бўлган энг ҳалокатли 10 та зилзила ҳақида маълумот берди.

2023 йил Туркиядаги зилзила

Туркиянинг жануби-шарқида содир бўлган 7,8 магнитудали зилзила мингдан ортиқ одамнинг ҳаётига зомин бўлди, 45 та давлат ёрдам таклиф қилди. Туркия президентининг сўзларига кўра, мазкур зилзила 1939 йилдан бери энг кучли ер силкиниши ҳисобланади. Мамлакат аҳолиси зилзилаларни маҳаллий вақт билан соат 04:17 да сезган, зилзила ўчоғи Газиантеп шаҳри бўлган. Туркиянинг табиий офатлар ва фавқулодда вазиятлар бошқармаси маълумотларига кўра, 40 дан ортиқ ерости силкинишлари қайд этилган.

Кучли силкинишлар Сурия чегараларига ҳам етиб борган. У ерда зилзила қурбонлари сони 400 кишидан ошган. Алеппо, Латакия, Хама ва Тартус аҳолиси ҳам зилзила қурбонига айланган.

Кучли силкинишлар Ливан, Иордания, Исроил, Грузия, Арманистон, Афғонистон, Ироқ ва Қозоғистонда ҳам қайд этилган.

2011 йил Япониядаги Хонс оролининг шарқий қирғоғидаги зилзила

Бу Япония тарихидаги энг кучли зилзила ҳисобланади. У Япония соҳилидаги энг яқин нуқтадан тахминан 70 км узоқликда содир бўлган. Зилзиладан 69 дақиқа ўтгач, цунами юз бериб, Сендай аэропортини сув босган.

Япониядаги зилзила ва цунами қурбонларининг расмий сони 15 892 кишини ташкил қилади. Япониядаги зилзиладан етказилган зарар 16-25 триллион иен (198-309 миллиард доллар)га баҳоланган.

2010 йил Гаитидаги зилзила

Мамлакатда 7 магнитудали асосий силкинишдан сўнг 15 та 5 балли ер қимирлаши кузатилган. 2010 йил 18 мартдаги расмий маълумотларга кўра, қурбонлар сони 222 570 кишини ташкил этган, 311 000 киши жароҳатланган. Моддий зарар 5,6 миллиард еврога баҳоланмоқда.

2004 йил Ҳинд океанидаги зилзила

2004 йил 26 декабрда Ҳинд океанидаги Суматра ороли яқинида зилзила юз берди. Сувости зилзиласининг магнитудаси, турли ҳисоб-китобларга кўра, 9,1 дан 9,3 гача бўлган ва кучли цунамига сабаб бўлган.

Натижада Жанубий Африкадаги Порт-Элизабет шаҳри аҳолиси жабрланган. Турли манбаларга кўра, 300 мингга яқин одам табиий ҳодиса қурбони бўлган.

1988 йил Арманистоннинг Спитак шаҳридаги зилзила

1988 йил 7 декабрда Совет Иттифоқи тарихидаги энг даҳшатли зилзила Арманистон ССР шимоли-ғарбида Спитак шаҳрида содир бўлиб, ҳодисада 25 минг киши ҳалок бўлди. Расмий маълумотларга кўра, 140 мингга яқин одам ногирон бўлиб қолган, 514 минг киши бошпанасиз қолган.

Ер силкинишлари магнитудаси 6,8 баллни ташкил қилган. Спитак ва бошқа 58 яқин туман вайрон бўлган. Фавқулодда вазият натижасида жами зарар тахминан 10 миллиард совет рублини ташкил этган.

1976 йил Хитойнинг Таншан шаҳар округидаги зилзила

Зилзила 28 июль куни Пекиндан 160 км узоқликда содир бўлган, силкинишлар магнитудаси 8,2 ни ташкил қилган. Маҳаллий ҳокимият маълумотларига кўра, қурбонлар сони 255 минг кишига етган. Бошқа манбалар деярли 655 минг киши ҳалок бўлганини маълум қилди.

1970 йил: Перунинг Чимботе шаҳридаги зилзила

1970 йил 31 майда Тинч океанида 60 км дан ортиқ чуқурликда 7,9 магнитудали зилзила содир бўлди. Ер силкинишлари Перунинг айрим шаҳарларида кўчкиларни келтириб чиқарди. Аҳолининг 70 фоизга яқини вайроналар остида қолган.

Фақат 300 нафар аҳоли омон қолишга муваффақ бўлган. Табиий офатдан кўрилган зарар 260 миллион доллардан ошган.

1960 йил Чилидаги зилзила

Зилзила 22 май куни содир бўлган, халқ орасида Буюк Чили зилзиласи деб аталади. Ўшанда силкинишлар магнитудаси 9,5 ни ташкил этган. Зилзила цунамини келтириб чиқарган, унинг тўлқинлари баландлиги 10 метрга етган.

1 655 киши табиий офат қурбони бўлган, 3 мингга яқин киши жароҳат олган, яна 2 миллион киши бошпанасиз қолган, етказилган зарар ярим миллиард долларни ташкил этган.

1939 йил Туркиянинг Эрзинжан шаҳридаги зилзила

27 декабрь куни 7,8 магнитудали кучли зилзила содир бўлди. Бу зилзила ҳозиргача кузатилган энг кучлиси ҳисобланади. Ўшанда 33 мингга яқин одам вафот этган. Зилзила эпицентри Эрзинжан шаҳри яқинида жойлашган. Ер силкиниши 52 сониядан сал камроқ давом этган.

1948 йил Туркманистон ССР, Ашхободда зилзила

5 октябрь куни 7,3 магнитудали даҳшатли зилзила содир бўлди. Ер силкиниши яқин атрофдаги қишлоқларга жиддий зарар етказди, қўшни Эроннинг Деррегез қишлоғига ҳам таъсир қилган. Табиий офатдан 110 минг киши вафот этди.

Биринчи силкиниш тунда содир бўлди, 10 сония ичида шаҳар деярли вайрон бўлди. Табиий офат оқибатларидан сўнг шаҳар тозаланди, қурбонларнинг кўпчилиги қўшни Озарбайжон ва Ўзбекистонга жўнатилди.

1923 йил Япониянинг Канто ҳудудидаги зилзила

Канто ҳудудида 1 сентябрь куни зилзила юз берди, унинг магнитудаси 8,3 га етди. Токио ва Ёкогама деярли бутунлай вайрон бўлди.

Расмий маълумотларга кўра, қурбонлар сони 174 минг кишини ташкил қилади. Тахминан 542 минг киши бедарак йўқолган. Қурбонлар сони қарийб 4 миллион кишига етди. 694 000 та уй ва бошқа бинолардан тахминан 381 000 та бино тўлиқ ёки қисман вайрон бўлди.