Коронавирусдан омон қолганлар тузалгандан сўнг ҳам дарҳол саломатлиги яхши бўлиб кетмади. Кўпчилик узоқ вақт давомида коронавирусдан кейинги синдром деб аталадиган бир қатор нохуш аломатлар билан яшади. Унинг хусусияти нимада? Қандай қилиб ундан қутулиш мумкин? Marie Claire нашри қуйида ушбу саволга жавоб берди.
Юқори иситма, бош оғриғи, бурун оқиши ва йўтал, ҳидга бўлган сезувчанликнинг йўқолиши, ўпканинг шикастланиши — буларнинг барчаси COVID белгиларидир. Улар шунчаки ҳаммада ҳам кузатилмайди. Аммо ҳатто касаллик енгил ўтганлар ҳам коронавирусдан кейинги синдромни бошдан кечириши мумкин.
Бемор COVID’дан тузалиб кетганида ҳам, унинг организми бир неча ой давомида заиф бўлиб қолади. Заиф иммунитетда кўпинча касалликдан кейинги синдром олти ой ёки ундан ҳам кўпроқ давом этиши мумкин.
COVID’нинг асоратлари қуйидаги белгиларни ўз ичига олади:
- заифлик, чарчоқ;
- нафас қисилиши, чуқур нафас ололмаслик, ўпкада оғирлик;
- бош оғриғи, мигрен;
- мушак ва бўғимларда оғриқ;
- ҳид билишнинг тўлиқ ёки қисман йўқолиши, ҳид ва таъмни идрок этишда қийинчилик;
- соч тўкилиши;
- тиш ва милкнинг ёмонлашиши;
- терида аллергик реакциялар, тошма;
- босимнинг пасайиши, пулснинг ўзгариши;
- бош айланиши;
- хотира муаммолари, диққатни жамлай олмаслик;
- уйқу муаммолари, уйқусизлик;
- овқат ҳазм қилиш муаммолари;
- тана ҳароратининг узоқ муддатли кўтарилиши ёки пасайиши.
Ушбу синдромнинг олдини олишдан бошлаш керак бўлган биринчи нарса — бу рационни ўзгартириш. Ундан ширинликлар, ун маҳсулотлари, колбаса ва сосискалар, шунингдек шарбат ва газланган ичимликларни чиқариб ташлаш керак. Бу озиқ-овқатларнинг барчаси қондаги глюкоза даражасининг кескин ошишига олиб келади, бу эса ўз навбатида яллиғланиш жараёнларини келтириб чиқариши мумкин. Иммун тизими аллақачон янги патогенларни доимий равишда кутади ва шакар фақат унинг ишини рағбатлантиради. Касаллик организмнинг ресурсларини йўқ қилади. Бунинг учун витаминга бой маҳсулотлар истеъмол қилиниши керак.
Пробиотиклар
Улардан бошлашга арзийди. Дори-дармонларни, айниқса антибиотикларни қабул қилиш ичак микрофлорасини бузади ва дисбактериозга олиб келади. Бундай вазиятда нормал ҳазм қилиш ва озиқ-овқатдан олинган барча озиқ моддаларни ассимиляция қилиш ҳақида унутиш мумкин. Пробиотиклар бактериялар ўсишинини тиклайди, шунинг учун овқат ҳазм қилишни нормаллаштиради ва иммунитет тизимини мустаҳкамлайди.
Клетчатка
Клечатка пробиотиклардан бактериялар ривожланиши учун кўпайиш жойи бўлиб хизмат қилади. Бундан ташқари, улар ичаклар ҳаракатини рағбатлантиради ва ошқозон-ичак трактининг турли қисмларида зарур pH’ни сақлашга ёрдам беради.
Оқсил
Оқсил организмнинг энг керакли асосидир. Касаллик пайтида мушаклар тез-тез заифлашади ва массасини йўқотади — уларни тиклаш учун оқсиллар зарурдир. Бундан ташқари, оқсилларсиз иммуноглобулинларнинг, яъни патогенларни аниқлаш ва зарарсизлантириш учун хизмат қилувчи антитолаларнинг синтези юз бермайди. Оқсилни озиқ-овқат истеъмоли билан қабул қилиш мумкин.
Д витамини
Иммунитет тизимининг ҳужайралари Д витамини таркибига сезгир: бу уларни фаоллаштиради. Умуман олганда, Д витамини қуёш нурлари таъсирида терида ишлаб чиқарилади, аммо куз ва қишда ҳаво одатда булутли бўлади, шунинг учун Д витамини қўшимчаларини фақат мутахассис билан олдиндан маслаҳатлашганидан кейин касалликларнинг олдини олиш учун ичиш керак.
B6, B12 ва магний витаминлари
Мия ва умуман асаб тизимининг бузилиши ковиднинг энг кенг тарқалган оқибатларидан биридир. Уйқусизлик, хотира муаммолари, ташвиш, асабийлашиш, депрессия ва апатия — рўйхат давом этаверади. Магний ва Б витаминлари асаб тизимини рағбатлантиради, нейронлар ўртасида импулслар алмашинувини фаоллаштиради, ташвиш ва асабийлашишни енгишга ёрдам беради, хотира ва когнитив функцияларни яхшилайди.
Омега 3
Кўп тўйинмаган ёғли кислоталар ҳужайра мембраналарининг бир қисми бўлиб, ёғ алмашинувини тартибга солишда иштирок этади. Улар миянинг, юрак ва жигарнинг нормал ишлашини таъминлаш учун муҳимдир.
C витамини
C витамини иммунитет тизимини мустаҳкамлайди, организмга вирус ва бактериялар билан курашишга ёрдам беради. Шунингдек, у тўқималарнинг янгиланиш қобилиятини оширади, баъзи гормонлар ва гематопоэз синтезида иштирок этади, капиллярларнинг ўтказувчанлигини яхшилайди ва ошқозон ости бези ҳамда қалқонсимон безларнинг ташқи секрециясини тиклайди.
Изоҳ (0)