Мандаринлар бир неча йилдан буён Янги йил рамзига айланган, ялтироқ арча дарахти, Қорқиз билан Қорбобо ҳамда дастурхон устида байрамона таомлар ва мандарин. Аммо бу қуёшли мева ҳақида нималар маълум? Marie Claire нашри қуйида ушбу саволга жавоб берди.
Рус тилидаги «мандарин» номи французча «mandarinier» сўзидан олинган бўлиб, европаликлар мева рангининг Хитойнинг муҳим амалдорларининг кийимлари билан ўхшашлиги туфайли цитрусга шундай ном қўйган. Мандарин совуқ мавсумда рационнинг муҳим қисмига айланади, чунки у нафақат мазали, балки жуда кўп фойдали моддаларни ўз ичига олади. Вазн ва терининг ҳолатига риоя қилганлар учун мукаммал маҳсулотдир.
Фойдали хусусиятлар
- Мандарин кўпчилик цитрус мевалари каби, витаминларга (айниқса, C витамини) бой. Ўртача катталикдаги меванинг калория таркиби фақат 33-45 калория. Бу шуни англатадики, мандаринни вазн йўқотмоқчи бўлган деярли ҳар бир киши рационга киритиши мумкин. Айтганча, атиги учта мандарин таркибида тахминан 75 мг C витамини мавжуд — бу аёллар учун тавсия этилган суткалик доза (эркакларда у 90 мг дан юқори).
- Шунингдек, мандарин А витаминининг юқори дозасини ўз ичига олади. Ўртача мева тахминан 30 мг А витаминига эга, аёллар учун А витаминининг кунлик дозаси 700 мг (эркаклар учун ─ 900 мг). Бироқ бу мандарин моно-диетасига ёпишиб қолиш керак, дегани эмас.
- Синефрин кўплаб цитрус меваларида, шу жумладан мандаринларда топилган алкалоиддир. Бу ёмон холестерин даражасини пасайтиришга ёрдам беради. Айтганча, био қўшимча сифатида синефрин кўпинча вазн йўқотиш учун ишлатилади. Шунингдек, мандаринлар ичакда холестериннинг сўрилишини олдини олувчи пектин ва гемитцеллюлозани ўз ичига олади.
- Мандарин тери саломатлиги учун муҳим бўлган C ва E витаминлари манбаи ҳисобланади. Кундалик рационда бир нечта мандарин тери ҳолатини яхшилайди, яллиғланишдан халос қилади, тери ёрқинлигини тиклайди ва ҳатто ажинлар шаклланишини секинлаштиради. Мандарин эфир мойи кўпинча косметикада ишлатилади ва баъзи яраларни даволовчи малҳамларнинг таркибий қисмидир.
- Мандарин калорияларни диққат билан ҳисоблайдиганлар учун ажойиб газак вариантидир. У эрийдиган клетчаткага бой, бу организмга узоқ вақт давомида тўқ ҳис қилиш имконини беради.
Мандариннинг навлари жуда кўп бўлиб, ҳаммасини санаб бўлмайди.
Абхазия мандарини
Жуда ширин эмас, тетиклантирувчи нордон, ёқимли ҳиди мавжуд. Абхазия мандаринининг қобиғи оч сариқ ва пўсти чуқурчага эга.
Туркия мандарини
Пўстлоғи сарғиш ва нордон таъмга эга майда мевалардан иборат. Қолаверса, кўп уруғларни ўз ичига олади.
Испания мандарини
Катта тешиклари бўлган қалин қобиғли юмшоқ мевалар. Сувли ва ширин, лекин уруғлари кўп.
Марокаш мандарини
Мевалар думалоқ эмас, балки шакли бироз ясси. Юпқа пўстлоғли, тўқ сариқ, баъзан қизғиш, ширин. Пўсти юпқа ва тозалаш осон. Уруғлари деярли йўқ.
Клементин (Жазоир тенжерини)
АҚШдаги энг машҳур мандарин нави, улар «Рождество апельсинлари» деб номланади. Аслида, клементин мандарин ва қирол апельсин гибридидир. Афсонага кўра, нав тасодифан Жазоирдаги насроний руҳонийларидан бири томонидан ўстирилган, аммо мутахассислар клементин Хитойда камида минг йил олдин пайдо бўлганига амин. Пўстлоғи тўқ сариқ, қобиғи осон тозаланади, жуда катта, сувли, ёқимли таъмли, уруғи деярли бўлмайди.
Асал («Муркотт»)
Мандариннинг бир тури бўлган энг ширин навлардан бири. Сувли, лекин мевалари кичик ва уруғларини олиб ташлаш осон эмас.
Денси (Денси танжерин)
Меваси қизил рангга эга, қуюқ тўқ сариқ пўсти билан ажралиб туради. Мевалари кичик, уруғли, аммо қобиғи осон тозаланади. АҚШда Рождество мавсумида жуда машҳур: нав ўтган асрнинг ўрталарида Флорида штатида етиштирилган.
Минеола
Денси ва грейфруит гибридидир. Мевалари нордон ва катта, уруғлари кўп, қобиғи осон тозаланади.
Хитой мандаринлари «Понкан»
Янги йил мавсумида Хитойда энг машҳур нав. Сувли ва ўрта ўлчамдаги мевалар, ширин ва нордон таъмга эга.
Истеъмол қилиш мумкин бўлмаган ҳолатлар
Цитрус мевалар ёки C витаминига аллергияга мойил бўлганлар мандаринларни рационга жуда эҳтиёткорлик билан киритиши керак. Гарчи мандаринлар фойдали бўлишига қарамай, уларни кичик болаларга оз-оздан бериш лозим. Ошқозон ёки ичак яраси, гастрит, шунингдек, ошқозон кислотаси юқори бўлган одамларга ҳам мандарин истеъмол қилиш мумкин эмас. Бундан ташқари, буйрагида тоши бор беморлар учун мандарин тавсия этилмайди.
Қандай танлаш керак?
Аввало, қобиғига эътибор беринг: у ёрқин, етарлича қаттиқ ва бузилмаган бўлиши керак. Шунингдек, мандаринни оғирроғини танлаш лозим. Жуда юмшоқ мандаринларни олиш тавсия этилмайди, чунки уларнинг сақлаш муддати қисқа бўлади. Мандаринларни музлаткичдаги мева бўлимида 1-2 ҳафта давомида сақлаш мумкин. Меваларни пластик пакетларда сақламанг, чунки юқори намлик уларни тезда чиришга олиб келади.
Изоҳ (0)