Бишкек Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти (КХШТ) ҳарбий машғулотларида қатнашишдан бош тортгани ҳақидаги хабарлар фонида Россия Ташқи ишлар вазирлигига Қирғизистон элчиси Гулнара-Клара Самат чақирилди. Бу ҳақда идора хабарида айтилади.
«Учрашув чоғида икки томонлама алоқаларга оид долзарб масалалар, КХШТ бўйича ҳамкорлик, шунингдек, МДҲ, Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгаш ва ‘МА+РФ’ саммити доирасидаги юқори ва олий даражадаги бўлғуси музокаралар ҳақида очиқча суҳбат бўлиб ўтди. Томонлар Россия ва Қирғизистон ўртасидаги алоқаларнинг иттифоқчилик хусусиятига содиқлигини тасдиқлади, бунинг долзарблиги эса бугунги мураккаб геосиёсий муҳит шароитида ошиб бормоқда», — дейилади Россия ТИВ хабарида.
Эслатиб ўтамиз, Қирғизистон Мудофаа вазирлиги КХШТ тинчликпарвар кучлари билан «Мустаҳкам биродарлик – 2022» қўмондонлик-штаб ўқув машғулотларини бекор қилди. Ўқув машғулотлари 10—14 октябрь кунлари Иссиқкўл вилоятининг Балиқчи шаҳрида бўлиб ўтиши керак эди. Уларни кузатиш учун Ўзбекистон, Сербия, Сурия, Туркманистон ва Мўғулистондан вакиллар таклиф қилинганди. Машғулотлар доирасида ўт очишни тўхтатиш режимини таъминлаш масалаларини ишлаб чиқиш режалаштирилган эди.
Экспертлар бунга яқинда Тожикистон билан чегарада юз берган қуролли низони сабаб қилиб келтирмоқда, шу сабабли Бишкек ўз ҳудудида тожикистонлик ҳарбийларни қабул қилишни ва улар билан ҳамкорликда машғулотлар ўтказишни истамаяпти, деди улар. Айни вақтда, воқеа Бишкек ва Москва ўртасидаги алоқаларга таъсир қилиши амри маҳоллиги айтилмоқда. Бироқ Қирғизистон президенти Садир Жапаров 7 октябрь куни россиялик ҳамкасби Владимир Путиннинг юбилейига келмагани эътибордан четда қолмаган.
Садир Жапаров Путиннинг юбилейига келмади
7 октябрь куни Жапаров Путиннинг 70 ёшига бағишланган МДҲ раҳбарлари норасмий саммитига келмади. Президент матбуот котиби бу қарор Садир Жапаровнинг «иш графигидан келиб чиқиб» қабул қилинганини айтди. Қирғизистон ва Россия етакчилар телефон орқали суҳбат билан кифояланди. Россия телеканали президентлар 12—14 октябрь кунлари МДҲ саммитлари доирасида учрашишга келишиб олганини маълум қилди. Шу тариқа Москва Бишкек билан алоқаларда муаммолар йўқлигига ишора қилаётган бўлса-да, маълум бир кескинлик мавжуд, бу яна Тожикистон билан боғлиқ, дейилади мақолада.Ўтган ҳафта Владимир Путин Эмомали Раҳмонни «Россия ва Тожикистон ўртасидаги стратегик шериклик ва иттифоқчилик муносабатларини мустаҳкамлаш, шунингдек, минтақавий барқарорлик ва хавфсизликни таъминлашга қўшган улкан шахсий ҳиссаси учун» III даражали «Ватан олдидаги хизматлари учун» ордени билан мукофотлади.
Бу Бишкекда норозиликка сабаб бўлди. Қирғизистон Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Чингиз Кустебаев шундан кейин дарҳол Facebook’даги саҳифасида Тожикистон раҳбариятининг хатти-ҳаракатлари «Марказий Осиё мамлакатлари халқлари ўртасидаги тинчлик ва тотувликка путур етказаётгани» ҳақида ёзди.
Шунингдек, қирғизистонлик депутат Женишбек Токторбаев Facebook’даги саҳифасида Путинга мурожаат қолдирди. «Биз, Қирғизистон халқи тушуна олмаяпмиз, Тожикистоннинг Қирғизистонга тажовузкор қуролли ҳужумидан кейин, агрессорни нима учун медаль билан тақдирлаяпсиз?» — деб ёзди у.
КХШТ урушда қатнашмайди
Аввалроқ Қозоғистон КХШТ Украинага қарши урушда қатнашмаслигини маълум қилди. «Қозоғистон халқаро ҳуқуқ ва БМТ уставига мувофиқ, давлатнинг ҳудудий яхлитлиги ва суверен тенглиги тамойилларидан келиб чиқади. Умуман олганда, КХШТнинг масъулият зонаси ташкилотга аъзо давлатларнинг халқаро тан олинган ҳудудлари билан чегараланган, ва коллектив хавфсизлик ушбу ҳудудлар ичкарисида таъминланади. Шу тариқа, КХШТнинг Россия-Украина низосидаги иштироки кун тартибида йўқ», — деди Қозоғистон Ташқи ишлар вазирлиги расмий вакили Айбек Смадияров.КХШТ нима?
Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти — айни пайтда Арманистон, Беларусь, Қозоғистон, Қирғизистон, Россия ва Тожикистонни ўз ичига олган Евросиё ҳукуматлараро ҳарбий иттифоқи. Ташкилотни тузиш ҳақидаги шартнома 1992 йил 15 майда имзоланган.КХШТ мақсадлари тинчликни, халқаро ва минтақавий хавфсизлик ва барқарорликни мустаҳкамлаш, аъзо давлатлар мустақиллиги, ҳудудий яхлитлиги ва суверенитетини коллектив асосда ҳимоялашдан иборат.
Изоҳ (0)