Bishkek Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti (KXSHT) harbiy mashg‘ulotlarida qatnashishdan bosh tortgani haqidagi xabarlar fonida Rossiya Tashqi ishlar vazirligiga Qirg‘iziston elchisi Gulnara-Klara Samat chaqirildi. Bu haqda idora xabarida aytiladi.
“Uchrashuv chog‘ida ikki tomonlama aloqalarga oid dolzarb masalalar, KXSHT bo‘yicha hamkorlik, shuningdek, MDH, Osiyoda hamkorlik va ishonch choralari bo‘yicha kengash va ‘MA+RF’ sammiti doirasidagi yuqori va oliy darajadagi bo‘lg‘usi muzokaralar haqida ochiqcha suhbat bo‘lib o‘tdi. Tomonlar Rossiya va Qirg‘iziston o‘rtasidagi aloqalarning ittifoqchilik xususiyatiga sodiqligini tasdiqladi, buning dolzarbligi esa bugungi murakkab geosiyosiy muhit sharoitida oshib bormoqda”, — deyiladi Rossiya TIV xabarida.
Eslatib o‘tamiz, Qirg‘iziston Mudofaa vazirligi KXSHT tinchlikparvar kuchlari bilan “Mustahkam birodarlik – 2022” qo‘mondonlik-shtab o‘quv mashg‘ulotlarini bekor qildi. O‘quv mashg‘ulotlari 10—14-oktabr kunlari Issiqko‘l viloyatining Baliqchi shahrida bo‘lib o‘tishi kerak edi. Ularni kuzatish uchun O‘zbekiston, Serbiya, Suriya, Turkmaniston va Mo‘g‘ulistondan vakillar taklif qilingandi. Mashg‘ulotlar doirasida o‘t ochishni to‘xtatish rejimini ta’minlash masalalarini ishlab chiqish rejalashtirilgan edi.
Ekspertlar bunga yaqinda Tojikiston bilan chegarada yuz bergan qurolli nizoni sabab qilib keltirmoqda, shu sababli Bishkek o‘z hududida tojikistonlik harbiylarni qabul qilishni va ular bilan hamkorlikda mashg‘ulotlar o‘tkazishni istamayapti, dedi ular. Ayni vaqtda, voqea Bishkek va Moskva o‘rtasidagi aloqalarga ta’sir qilishi amri maholligi aytilmoqda. Biroq Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov 7-oktabr kuni rossiyalik hamkasbi Vladimir Putinning yubileyiga kelmagani e’tibordan chetda qolmagan.
Sadir Japarov Putinning yubileyiga kelmadi
7-oktabr kuni Japarov Putinning 70 yoshiga bag‘ishlangan MDH rahbarlari norasmiy sammitiga kelmadi. Prezident matbuot kotibi bu qaror Sadir Japarovning “ish grafigidan kelib chiqib” qabul qilinganini aytdi. Qirg‘iziston va Rossiya yetakchilar telefon orqali suhbat bilan kifoyalandi. Rossiya telekanali prezidentlar 12—14-oktabr kunlari MDH sammitlari doirasida uchrashishga kelishib olganini ma’lum qildi. Shu tariqa Moskva Bishkek bilan aloqalarda muammolar yo‘qligiga ishora qilayotgan bo‘lsa-da, ma’lum bir keskinlik mavjud, bu yana Tojikiston bilan bog‘liq, deyiladi maqolada.O‘tgan hafta Vladimir Putin Emomali Rahmonni “Rossiya va Tojikiston o‘rtasidagi strategik sheriklik va ittifoqchilik munosabatlarini mustahkamlash, shuningdek, mintaqaviy barqarorlik va xavfsizlikni ta’minlashga qo‘shgan ulkan shaxsiy hissasi uchun” III darajali “Vatan oldidagi xizmatlari uchun” ordeni bilan mukofotladi.
Bu Bishkekda norozilikka sabab bo‘ldi. Qirg‘iziston Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Chingiz Kustebayev shundan keyin darhol Facebook’dagi sahifasida Tojikiston rahbariyatining xatti-harakatlari “Markaziy Osiyo mamlakatlari xalqlari o‘rtasidagi tinchlik va totuvlikka putur yetkazayotgani” haqida yozdi.
Shuningdek, qirg‘izistonlik deputat Jenishbek Toktorbayev Facebook’dagi sahifasida Putinga murojaat qoldirdi. “Biz, Qirg‘iziston xalqi tushuna olmayapmiz, Tojikistonning Qirg‘izistonga tajovuzkor qurolli hujumidan keyin, agressorni nima uchun medal bilan taqdirlayapsiz?” — deb yozdi u.
KXSHT urushda qatnashmaydi
Avvalroq Qozog‘iston KXSHT Ukrainaga qarshi urushda qatnashmasligini ma’lum qildi. “Qozog‘iston xalqaro huquq va BMT ustaviga muvofiq, davlatning hududiy yaxlitligi va suveren tengligi tamoyillaridan kelib chiqadi. Umuman olganda, KXSHTning mas’uliyat zonasi tashkilotga a’zo davlatlarning xalqaro tan olingan hududlari bilan chegaralangan, va kollektiv xavfsizlik ushbu hududlar ichkarisida ta’minlanadi. Shu tariqa, KXSHTning Rossiya-Ukraina nizosidagi ishtiroki kun tartibida yo‘q”, — dedi Qozog‘iston Tashqi ishlar vazirligi rasmiy vakili Aybek Smadiyarov.KXSHT nima?
Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti — ayni paytda Armaniston, Belarus, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Rossiya va Tojikistonni o‘z ichiga olgan Yevrosiyo hukumatlararo harbiy ittifoqi. Tashkilotni tuzish haqidagi shartnoma 1992-yil 15-mayda imzolangan.KXSHT maqsadlari tinchlikni, xalqaro va mintaqaviy xavfsizlik va barqarorlikni mustahkamlash, a’zo davlatlar mustaqilligi, hududiy yaxlitligi va suverenitetini kollektiv asosda himoyalashdan iborat.
Izoh (0)