Politico: АҚШ Афғонистонда қўлланилган самолётларни Ўзбекистон ва Тожикистонга бермоқчи

АҚШ Афғонистонда ишлатилган ҳарбий самолётларнинг бир қисмини Ўзбекистон ва Тожикистонга беришни режалаштирмоқда. Бу ҳақда Politico нашри АҚШ Мудофаа вазирлигининг музокаралардан хабардор бўлган юқори мансабли амалдори ва конгресс ёрдамчисига таяниб хабар берган.

Нашр маълумотларига кўра, гап 46 та ҳаво кемаси ҳақида бормоқда, улар орасида C-208 умумий самолётлари, А-29 Супер Туcано енгил ҳужумчилари, Ми-17, Ми-25 ва УҲ-60 Black Hawk вертолётлари бор. Афғонистон Ҳарбий-ҳаво кучлари учувчилари мамлакатда ҳокимият алмашганидан кейин уларни Ўзбекистонга олиб ўтишга улгурган.

Энди Америка хавфсизлик ва терроризмга қарши кураш соҳасида алоқаларни чуқурлаштириш тўғрисидаги норасмий битим эвазига уларнинг бир нечтасини Ўзбекистон ва Тожикистон ҳукуматларига топширмоқчи.

Келишув узоқ муддатли истиқболда разведка маълумотлари билан айирбошлашни кенгайтириш ёки Афғонистонда террорчилик фаолияти устидан кузатув олиб бориш учун минтақавий плацдарм (ҳарбий операцияга тайёргарлик кўриладиган майдон) сифатида ушбу мамлакатларга қўшинлар ёки самолётларни жойлаштиришни кўзда тутиши мумкин. Бироқ эҳтимолга энг яқин вариант сифатида нашр манбалари Ўзбекистон ва Тожикистоннинг террорчилик тармоқлари ҳақидаги ахборотларидан фойдаланиш имконияти тўғрисидаги келишувни айтмоқда.

Америка Мудофаа вазирлиги мансабдори қайд этишича, иккала мамлакат ҳам ушбу самолётларни қўлга киритишдан «шубҳасиз жуда манфаатдор».

Politico эслатишича, Ўзбекистон 2001 йил 11 сентябрдаги терактлардан кейин АҚШ билан яқиндан ҳамкорлик қилиб, Афғонистондаги операциялар учун Қарши-Хонабод авиабазасини ижарага берган. Бироқ ушбу келишув Россия томонидан бўлган босимлар туфайли бекор бўлиб кетган. Айни вақтда АҚШнинг Ўзбекистонда база очиши ҳақидаги янги келишув қонунчиликка ўзгартиришлар киритишни, яъни ўз ҳудудига чет эл ҳарбий базаларини жойлаштиришга қўйилган тақиқни бекор қилишни талаб этади.

Ўз навбатида Тожикистон 11 сентябрь терактларидан кейин Америка ҳарбий самолётларига мамлакат аэропортларидан ёнилғи олиш учун рухсат берган. Аммо кейинроқ Тожикистон Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотига аъзо бўлди ва ўз ҳудудига Россия ҳарбий базасини жойлаштирди.

Пентагон нашрнинг самолётлар бериб юборилиши ҳақидаги хабарини расман тасдиқламади ва АҚШ қуролли кучларининг Марказий Осиёдаги доимий иштирокини таъминлашга интилмаслигини маълум қилди.