Politico: AQSH Afg‘onistonda qo‘llanilgan samolyotlarni O‘zbekiston va Tojikistonga bermoqchi

AQSH Afg‘onistonda ishlatilgan harbiy samolyotlarning bir qismini O‘zbekiston va Tojikistonga berishni rejalashtirmoqda. Bu haqda Politico nashri AQSH Mudofaa vazirligining muzokaralardan xabardor bo‘lgan yuqori mansabli amaldori va kongress yordamchisiga tayanib xabar bergan.

Nashr ma’lumotlariga ko‘ra, gap 46 ta havo kemasi haqida bormoqda, ular orasida C-208 umumiy samolyotlari, A-29 Super Tucano yengil hujumchilari, Mi-17, Mi-25 va UH-60 Black Hawk vertolyotlari bor. Afg‘oniston Harbiy-havo kuchlari uchuvchilari mamlakatda hokimiyat almashganidan keyin ularni O‘zbekistonga olib o‘tishga ulgurgan.

Endi Amerika xavfsizlik va terrorizmga qarshi kurash sohasida aloqalarni chuqurlashtirish to‘g‘risidagi norasmiy bitim evaziga ularning bir nechtasini O‘zbekiston va Tojikiston hukumatlariga topshirmoqchi.

Kelishuv uzoq muddatli istiqbolda razvedka ma’lumotlari bilan ayirboshlashni kengaytirish yoki Afg‘onistonda terrorchilik faoliyati ustidan kuzatuv olib borish uchun mintaqaviy platsdarm (harbiy operatsiyaga tayyorgarlik ko‘riladigan maydon) sifatida ushbu mamlakatlarga qo‘shinlar yoki samolyotlarni joylashtirishni ko‘zda tutishi mumkin. Biroq ehtimolga eng yaqin variant sifatida nashr manbalari O‘zbekiston va Tojikistonning terrorchilik tarmoqlari haqidagi axborotlaridan foydalanish imkoniyati to‘g‘risidagi kelishuvni aytmoqda.

Amerika Mudofaa vazirligi mansabdori qayd etishicha, ikkala mamlakat ham ushbu samolyotlarni qo‘lga kiritishdan “shubhasiz juda manfaatdor”.

Politico eslatishicha, O‘zbekiston 2001-yil 11-sentabrdagi teraktlardan keyin AQSH bilan yaqindan hamkorlik qilib, Afg‘onistondagi operatsiyalar uchun Qarshi-Xonabod aviabazasini ijaraga bergan. Biroq ushbu kelishuv Rossiya tomonidan bo‘lgan bosimlar tufayli bekor bo‘lib ketgan. Ayni vaqtda AQSHning O‘zbekistonda baza ochishi haqidagi yangi kelishuv qonunchilikka o‘zgartirishlar kiritishni, ya’ni o‘z hududiga chet el harbiy bazalarini joylashtirishga qo‘yilgan taqiqni bekor qilishni talab etadi.

O‘z navbatida Tojikiston 11-sentabr teraktlaridan keyin Amerika harbiy samolyotlariga mamlakat aeroportlaridan yonilg‘i olish uchun ruxsat bergan. Ammo keyinroq Tojikiston Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkilotiga a’zo bo‘ldi va o‘z hududiga Rossiya harbiy bazasini joylashtirdi.

Pentagon nashrning samolyotlar berib yuborilishi haqidagi xabarini rasman tasdiqlamadi va AQSH qurolli kuchlarining Markaziy Osiyodagi doimiy ishtirokini ta’minlashga intilmasligini ma’lum qildi.