Путин ядро урушини ҳеч қачон бошлаш керак эмаслигини айтди. БМТ бош котиби дунё ядровий ҳалокатдан бир қадам нарида тургани ҳақида огоҳлантирди

1 август куни БМТнинг Нью-Йоркдаги бош қароргоҳида Ядро қуролини тарқатмаслик тўғрисидаги шартномани имзолаган мамлакатларнинг Х конференцияси бошланди. 2020 йилдан буён ушбу конференция коронавирус пандемияси туфайли бир неча марта кейинга сурилган эди. У 26 августгача давом этади, деб ёзади Meduza.

Конференциянинг очилишида БМТ бош котиби Антониу Гутерриш дунё «совуқ уруш авжига чиққан даврлардан буён мисли кўрилмаган ядровий хавф» билан юзлашганини айтди.

«Шу пайтгача бизнинг жудаям омадимиз келди. Бироқ омад — стратегия эмас. Ва ядровий зиддиятга айланиб бораётган геосиёсий кескинликдан ҳимоя ҳам эмас. Бугун инсоният ядровий йўқ қилинишдан бир қадам узоқликда турибди», — деди Гутерриш. У мамлакатларни инсоният ядро қуролидан холи бўлган дунёга қараб боришига чақирди.

АҚШ, Франция ва Буюк Британия конференцияда тақдим этилган қўшма баёнотида Россияни «ядро мавзусидаги асоссиз гаплар»дан фойдаланганликда айблади.

«Россиянинг Украинага қарши провокация қилинмаган ва ноқонуний бўлган тажовузкор урушидан кейин биз Россияни ядро мавзусидаги масъулиятсиз ва хавфли гапларни ва хатти-ҳаракатларни бас қилиб, ўз халқаро мажбуриятларини бажаришига чақирамиз. Ядро қуроли, токи мавжуд бўлиб турар экан, мудофаа мақсадларида хизмат қилиши, тажовузкорликни тийиб туриши ва урушнинг олдини олиши керак. Биз ҳарбий мажбурлаш, қўрқитиш ва товламачилик учун ядро қуролини қўллаётган ёки қўллаш билан таҳдид қилаётганларни қоралаймиз», — дейилади баёнотда.

Россия президенти Владимир Путин, ўз навбатида, конференция иштирокчиларига мурожаатида ядро урушида ғолиблар бўлмаслигини ва уни бошлаш керак эмаслигини таъкидлади.

«Шартномага аъзо давлат ва унинг депозитарийларидан бири сифатида Россия Шартнома сўзларига ва руҳига риоя қилади. Бизнинг АҚШ билан тегишли қурол-яроғларни қисқартириш ва чеклаш бўйича икки томонлама келишувларимиз доирасидаги мажбуриятларимиз ҳам тўлиқ бажарилган. Ядро урушида ғолиблар бўлмайди ва уни ҳеч қачон бошламаслик кераклигидан келиб чиқиб, дунё ҳамжамиятининг барча аъзолари учун тенг ва бўлинмас хавфсизликни ёқлаб чиқамиз», — дейилади мурожаатда.

АҚШ президенти Жо Байден алоҳида баёнотида Россияни, шунингдек, Хитойни улар ядровий қурол-яроғларни чеклашга содиқлигини намойиш қилишга чақирди. Байденнинг сўзларига кўра, СНВ-3 (Стратегик ҳужум қуролларини қисқартириш тўғрисида Россия ва АҚШ ўртасида 2010 йилда тузилган шартнома) муддати 2026 йилда тугаши туфайли, Россия ядровий қуролларни қисқартириш ҳақидаги икки томонлама келишувни узайтиришга тайёрлигини кўрсатиши керак.

Россия Хавфсизлик кенгаши раиси ўринбосари Дмитрий Медведев Байденнинг таклифини изоҳлар экан, америкаликлар стратегик хавфсизлик мавзуси билан «эмаклаб келгани»ни айтди. «Байден, гўёки, совуқ уруш даврида ҳам СССР ва АҚШ хавфсизлик масалаларини муҳокама қилиб, муросага келгани ҳақидаги гапни ўзи истар-истамас айтди. Ва 2026 йилда муддати тугайдиган СНВ-3 ўрнига янги шартнома кераклигини таъкидлади. Буларнинг барчаси, албатта, яхши. Шунга қарамай, яна бир марта айтиб ўтаман. Ҳозир вазият совуқ уруш давридагидан анча ёмонроқ. Анчагина! Ва бунга биз айбдор эмасмиз. Ва асосий гап эса… Умуман, у бизга керакми? Дунё ҳозир умуман бошқача», — деб ёзди Медведев.