Инфляция сабабли глобал валюта урушлари бошланди — Bloomberg

Бутун дунёда «валюта уруш»лари бошламоқда. Bloomberg нашри ушбу вазиятни таҳлил қилди.

Яқинда АҚШ Федерал резерв тизими инфляцияга қарши агрессив курашишга тайёрланиш жараёнида АҚШ доллари кўтарилиб борди. 

Бунинг ортидан бошқа мамлакатлардаги Марказий банклар импорт харажатларини камайтиришни бошлади. Кейин эса Шейсария франки ҳам 7 йил ичида энг юқори даражага кўтарилди. Англия банки ҳам ўз ставкасини оширишни бошлади ва бу фунтга таъсир қилади. 

Валюталар қийматининг ўзгариши тобора инфляцияга ўз таъсирини кўпроқ кўрсатмоқда. Goldman Sachs Group иқтисодчи Майкл Кэйхиллнинг айтишича, у ривожланган давлатларнинг марказий банклари валюталарни бунчалик агрессив тарзда нишонга олган вақтни эслай олмайди. 

Валюта дунёси буни «тескари валюта уруши» деб атайди — чунки ўн йилдан кўпроқ вақт давомида мамлакатлар бунинг аксини қилди. 

Валютанинг заифлашиши маҳаллий компанияларнинг товарларни хорижга рақобатбардошроқ нархларда сотиши ва иқтисодий ўсишга ёрдам бериши мумкинлигини англатади. 

Йиллар давомида айрим давлатлар сунъий равишда ўз валюталарининг қийматини пасайтиришга уринди.

Аммо ёқилғидан тортиб озиқ-овқат, маиший техникагача бўлган ҳар бир нарсанинг нархи ошиб бораётгани сабабли, сотиб олиш қобилиятини кучайтириш бирдан муҳимроқ бўлиб қолди.

Бу эса иқтисодий жиҳатдан жуда ҳам хавфли жараён. Агар жараён назорат қилинмаса, ушбу халқаро рақобат энг устун валюталар, экспортга таянадиган ногирон ишлаб чиқарувчилар, трансмиллий компанияларнинг молиясини кўтариб, бутун дунё бўйлаб юқори инфляция билан таҳдид қилади.

Валюта урушлари нол суммали ўйин экани маълум. Бунда ғолиблар ва мағлублар бўлади. Барча ривожланган мамлакатлар битта нарсани — кучлироқ валютани хоҳламоқда, аммо бу имконсиз. 

Давлатнинг валюта бозорларига кенг кўламли интервенсияларидан бири 1985 йилда содир бўлди. АҚШ долларининг қиймати президент Роналд Рейганнинг биринчи муддатида узоқ муддатли фоиз ставкаларининг кўтарилиши фонида ўзининг энг юқори даражасига етган эди. 

2010 йилда Бразилия Молия вазири Гидо Мантега Швейцария ва Японияни чет элда рақобатбардошлигини ошириш учун ўз валюталарини атайлаб заифлаштирганликда айблаб, бу жараёнга «валюта урушлари» номини берган эди. 

Қарама-қаршиликлар ривожланаётган бозор иқтисодиёти ва уларнинг ривожланган ҳамкасблари ўртасидаги келишмовчиликни чуқурлаштирди.

Америка доллари узоқ вақт давомида юқорига ўсишни кўрсатолмаслиги мумкин. Швейцария ва Британия ставкаларининг ошиши аллақачон долларга оғирлик қилди. 

Бунинг ортидан доллар июнь ойи бошида 2020 йил мартидан бери энг катта икки кунлик пасайишини қайд этди. Долларнинг даромади бу молиявий йилда 600 млн долларга қисқариши кутилмоқда. 

Мутахассисларнинг фикрича, ҳукуматнинг бу жараёнга ҳар қандай аралашуви жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин.