АҚШ президенти Жо Байден сайловолди ташвиқоти пайтида Саудия Арабистонини газета шарҳловчисининг шафқатсизларча ўлдирилиши туфайли сиёсий жиҳатдан ажратиб қўйишга ваъда берган эди. Бундан ташқари Оқ уй Ямандаги уруш оқибатида Саудияга қурол савдосини вақтинча тўхтатганди. Bloomberg нашри қандай қилиб АҚШ Саудия билан нефть савдосини қайта йўлга қўяётганини таҳлил қилди.
Байден Саудия Арабистони ҳукмронлиги остидаги нефть бозорига камроқ боғлиқ бўлган АҚШни қайта тикланадиган энергия манбайига айлантириш ниятида эди.
Аммо Россиянинг Украинага бостириб кириши энергия таъминотида ўнлаб йиллардаги энг катта тўсиқларни юзага келтирди. Байден бошқа йўл тутишга мажбур бўлиб, жаҳон иқтисодиёти учун тобора муҳим бўлган иттифоқни қайта йўлга қўйишга мажбур бўлмоқда.
Нефть бозорида нотинчлик юзага келганда, дунёдаги энг йирик хом ашё экспортчиси — Саудия Арабистони яна ўз талабларини қўйиш имкониятига эга бўлди.
У нефтдан кунига 1 млрд доллар даромад олмоқда ва Саудия Арабистони иқтисодиёти Ҳиндистон билан бир қаторда Г20 давлатлари орасида энг тез ўсиши кутилмоқда.
2 июнь куни Саудия Арабистони бошчилигидаги ОПЕК+ йирик нефть ишлаб чиқарувчилар гуруҳи АҚШнинг бир неча ойлик талабларини рад этди.
Бироқ кейинчалик араб мамлакатида нефть ишлаб чиқариш ҳажми кескин ошди ва бу келишувнинг амалга ошиши борасидаги бир белги бўлиши мумкин. Байден Яқин Шарққа сафари доирасида келаётган ҳафталарда қиролликка ташриф буюришни режалаштирмоқда.
АҚШ президенти Саудия раҳбарияти билан алоқаларни яхшиламоқчи. Валиаҳд шаҳзода Муҳаммад бин Салмон кўпроқ АҚШ сармояси ва ҳарбий техникасини мамлакатга кириб келишини хоҳламоқда.
Жо Байден нефть бозоридаги тартибни қайтаришни хоҳламоқда ва бу йўлда унга араб мамлакати иттифоқчи бўлиши мумкин.
Bloomberg Intelligence таҳлилига кўра, бу йил бир баррель хом нефть нархи 50 фоиздан ошиб, 120 долларгача чиқди. Европа Иттифоқи санкциялари Россия экспортини сиқиб чиқаргани сабабли нархлар 200 долларгача кўтарилиши мумкин.
АҚШда бензин нархи аллақачон рекорд даражага етган ва нархлар кўтарилиши эндигина бошланди.
Саудия Арабистони раҳбарларидан фарқли ўлароқ, Байден Америка қудуқларидан қанча нефть қазиб олинаётганини бевосита назорат қила олмайди. АҚШда аксарият қудудлар хусусийлаштирилган бўлиб, Саудияда улар давлат назорати остида ҳисобланади.
Америкалик сиёсатчилар Байденни музокаралар давомида катта синов олдида турганини айтишмоқда.
Бундан аввал ҳам вазият кескинлашган пайтлар бўлган. Саудия Арабистони 1948 йилда Исроилнинг яратилишига қарши чиққан ва 1973 йилда араб эмбаргоси пайтида АҚШга нефть етказиб беришни тўхтатган. Бу эса нархлар ва инфляциянинг кескин ўсишига олиб келган эди.
Февраль ойида Россиянинг Украинага бостириб кириши хом нефть нархини бир баррель учун деярли 140 долларга етказганидан сўнг, Вашингтон Ар-Риёд билан яқинлашиш бўйича саъй-ҳаракатларини кучайтирди.
Саудия Арабистони ҳамкорлиги Ғарбнинг Россияни изоляция қилиш ҳаракатларига ёрдам бериши мумкин бўлса-да, таҳлилчилар Ар-Риёд яқин орада Москвани нефть қазиб олиш ва нархларни бошқариш бўйича ҳамкор сифатида тарк этишини кутмаяпти.
Путин шаҳзода Муҳаммадга бир неча бор қўнғироқ қилиб, нефть бозорлари ва минтақавий хавфсизликни муҳокама қилган.
Россия жаҳон нефть бозоридаги барқарорликни сақлаш учун муҳим ҳисобланади. Саудияликлар Россияни ҳеч қачон четга суриб қўёлмайди, — дейди таҳлилчилардан бири.
Агар Украинадаги уруш узоқ давом этса, Оқ уй саудияликлардан Россия нефтини ўрнини босиш учун кўпроқ миқдорда нефть сўраши ва янада чуқур ҳамкорликни йўлга қўйиши мумкин.
Изоҳ (0)