Нефть нархи Украина урушининг дастлабки кунларидаги даражага кўтарилди. Ҳайдовчилар ва корхоналар учун яқин орада сезиларли пасайиш кутилмаяпти. CNN нашри нефть нархи юқори сақланиб қолишига 3 та сабабни келтириб ўтди.
Европа Иттифоқи жорий йил охиригача Россиядан импорт қилинадиган нефтнинг 90 фоизини қисқартиришини эълон қилганидан сўнг, жаҳон бозорида Brent маркали нефть нархи шу ҳафта бошида бир баррель учун 124 доллардан ошди — бу март ойи бошидан бери энг юқори кўрсаткич.
CNN нефть нархининг юқори даражада сақланиб қолишига 3 та сабабни келтириб ўтди.
Европанинг Россия нефтидан воз кечиши
Инфляциянинг ўсиши ва секинлашиши рецессия ҳақидаги тасаввурни кучайтирса ҳам, нефтга бўлган глобал талаб 2008 йилда бўлгани каби нархларни пасайтириш учун етарли даражада камайиши даргумон.
Агарда нефть таъминотидаги муаммолар ҳал қилинмаса нархлар сезиларли даражада пасаймайди.
Европа Иттифоқи жума куни расман нефть эмбаргосини қабул қилди. Бу Москва Украинага бостириб кириши сабабли жорий этилган олтинчи санкциялар пакетининг бир қисмидир.
Аксарият мамлакатларда Россия хом ашёси импортини босқичма-босқич тўхтатиш учун олти ой ва бошқа барча нефть маҳсулотлари учун саккиз ой вақт бор.
Европа Россиядан оз миқдорда нефть сотиб олишда давом этиши мумкин, аммо у муқобил етказиб берувчиларни изламоқда.
Уруш бошланганидан бери Анголадан хом нефть импорти уч баравар ошди, Бразилия ва Ироқдан нефть ҳажми эса мос равишда 50 фоиз ва 40 фоизга кўпайди.
Нефтьни узоқроқ жойлардан олиш нархларни юқори ушлаб туради, дейди таҳлилчи Рослан Хасавне.
Бунинг бевосита таъсири узоқ масофали қатновлар туфайли юк ташиш нархининг юқори бўлиши ва ўз навбатида, нефтнинг етказиб бериш харажатларидир, — деди у.
Ҳукуматлар нархларни пасайтириш учун бир нечта ишларни қилишлари мумкин. Масалан, ёқилғи субсидияларини таклиф қилиш ва нархларда чеклов қўйиш.
Муқобил вариантларнинг етарли эмаслиги
Халқаро энергетика агентлиги (IEA) маълумотларига кўра, ўтган йили Россияга жаҳон нефть таъминотининг 14 фоизи тўғри келган ва Ғарбнинг Россияга нисбатан санкциялари аллақачон бозорда сезиларли бўшлиқни юзага келтирмоқда.
Апрель ойида Россия кунига қарийб 1 млн баррель нефть қазиб олишни тўхтатди ва бу 2022 йилнинг иккинчи ярмида кунига тахминан 3 млн баррелга етиши мумкин.
Нефть экспорт қилувчи мамлакатлар ташкилоти ва унинг иттифоқчилари, ОПЕК+ деб номланувчи гуруҳ пайшанба куни июль ва август ойларида жаҳон бозорига кунига қўшимча 648 минг баррель хом нефть чиқаришга келишиб олди.
Бу режалаштирилганидан 200 минг баррелга кўп — Россияни ҳам ўз ичига олган келишув.
IEA жорий йилнинг қолган қисмида Россияни ҳисобга олмаганда глобал нефть қазиб олиш санкциялар таъсирини мувозанатлаштириб, кунига 3 млн баррелдан кўпроққа кўпайишини башорат қилмоқда.
Аммо бунга эришиш жуда қийин бўлади. Кўплаб нефть қазиб олувчи давлатлар аллақачон ўз имкониятлари чегарасига етиб келган.
Кучли глобал талаб
Бир неча ой давомида Шанхай, Пекин ва Хитойнинг бошқа йирик шаҳарларида кескин коронавирус локдаунлари дунёдаги энг йирик нефть импорт қилувчи давлатга талабни пасайтирди.
Аммо Хитой ҳукумати ушбу чекловларни бекор қила бошлаганлиги сабабли, ўсиб бораётган талаб нархларни янада ошириши мумкин.
Бундан ташқари Хитой Россиядан чегирма билан сотилаётган нефть импортини кўпайтирмоқчи.
Хитой май ойида кунига 1,1 млн баррель Россия денгиз нефтини импорт қилган. Бу ўтган йилги ўртача кўрсаткичдан тахминан 37 фоизга кўп.
Аввалроқ Ўзбекистонда қайси ёнилғи туридан кўпроқ фойдаланилаётганини маълум қилинган эди.