«Жиноятчини тутганимда белидаги гранатани портлатиб юборган». 16 февраль воқеаларида қатнашган экстремистни ушлаш вақтида қўлларидан айрилган кичик сержант Исоқжон Жамолов ҳикояси

Кичик сержант Исоқжон Жамолов бундан 23 йил аввал, 1999 йилнинг 27 апрель куни халқаро қидирувдаги экстремист, Тожикистондан Ўзбекистонга келган ашаддий жиноятчи Абдулҳафиз Умаровни қўлга олиш вақтида жиддий жароҳатланган. Маълум бўлишича, жиноятчи Тошкентдаги 1999 йил 16 февраль воқеаларида иштирок этган ва чет элга қочиб, яна ортга қайтган. Махсус хизматлар томонидан уйига қайтган жиноятчи ҳақида хабар топилиб, уни зудлик билан қўлга олиш чоралари кўрилади. Жамолов жиноятчини ушлаган пайти экстремист қўлида бўлган жанговар гранатани портлатиб юборади. Натижада Жамолов қаттиқ яраланади, жиноятчи эса воқеа жойида вафот этади. Жароҳат сабабли Жамоловнинг чап қўлининг билак қисми ва кафт бўғими, ўнг қўлининг тўртта бармоғи олиб ташланган.

«Дарё» нашри 22 ёшда ногиронга айланиб қолган Жамолов билан унинг ишдан кетиши, оила қуриши ва бугунги ҳаёти ҳақида суҳбатлашди.

«Жиноятчини тириклай қўлга олиш буюрилганди»

1978 йилда Наманган вилояти Уйчи туманида туғилганман. Ҳарбий хизматни Тошкент вилояти Қибрай туманида 1997 йили тамомлаганман. Уйга қайтган пайтим тезкор таъсир кўрсатувчи милиция отряди (у пайтда ОМОН дейиларди) ишга ходимлар олаётган бўлган. Ёшликдан қизиқиш бўлгани учун борганмиз. Насиб экан, ўша йили кузда 19 ёшимда ишга кирганман.

1999 йилда 16 февраль воқеалари бўлиб ўтган вақтлар эди. Кечқурун навбатчилик қисмида эдик. Бошқармага бир киши қўнғироқ қилиб, укасини (жиноятчини) қўлга олишимизни сўраган. Айтилган одамни тириклай қўлга олиш буюрилди. Биз билан бирга ўша қўнғироқ қилган акаси ҳам борганди. Уни жиноятчининг акаси эканини кейин билганман. 3-4 киши эдик. Бизга жиноятчи хонадонига келгани, ёнида қуроли йўқлиги айтилган. Аммо у одам ўзи билан граната олиб келган бўлган. Тириклай қўлга олиш вақтида у уй ичидан югуриб чиққан. Мен уни биринчи бўлиб қўлга олдим. Кўчада болалар ўйнаётганди. Қўйиб юборсам, чиқиб ўзини уларга урарди. Эй Худо, ўзинг асрагин, деб уй ичига кириб борганмиз. Мен жиноятчининг орқа томонига ўтиб қолганман. Уни маҳкам қучоқлаб, ушлаб олгандим. Унинг белида гранатаси бўлган ва ўша вазиятда ўзини портлатиб юборган. Шунда мен ўлдим шекилли, деб ўйлаганман. Ҳамма ёқ оппоқ, ҳеч нарса кўринмасди. Чап қўлимга кўзим тушган, титилиб кетганди. Ушлайман деб, нариги қўлимни кўтарсам, у ҳам титилган. Қулоқларим ҳеч нарсани эшитмаётганди. Оғриққа чидаб бўлмасди. Ўзимни билмайман. Кейин кўчага қараб югуриб чиққанман. Шериклар шифохонага олиб кетган.

«Қўлларимни кесманглар, деб ялинганман»

Тақдирга ёзилган экан-да шу ишлар. Экспертлар воқеа жойига борганда кўриб: Худо асраган экан сени, дейишган. Ўзини портлатган одам майда майда бўлиб кетган. Аммо уни мен кўрмаганман.

Машинада шифохонага кетаётиб шерикларга «қўлларимни бойланглар», деяпман, боғлашади. Боргунча машина ичи ҳам қонга тўлган. Касалхонага боргандан кейин шифокорларга «қўлларимни кесманглар, илтимос, ҳали уйланмаганман», деб ялинганман.

Чап чўнтагимда гувоҳнома бўларди. Бомба зарралари ундан ҳам тешиб ўтган, лекин юракдан пастроққа санчилган. Яна бир зарраси томоғимга санчилган. Худойим асраган. Ундан кейин ҳаёт синовлари бошланган. Қўлимни кесиши хаёлимга келмаган-ку, кесманглар деяверардим. Оғриқ қолдирадиган укол қилсанглар бўлди, деб бақириб юборганман. Кейин рентгенга қараб, ўнг қўлим бутун қолибди-ку деб ўйлаганман. Отамга хабар беришган. Уйдан эрталаб соппа-соғ чиқиб кетгандим. Отам заводда ишларди. Отам билсалар бўлди, деганман. Сезган эканлар, кўргани борганлар. Ота, шунақа бўлиб қолди, деб йиғлаганман. Ўзлари ҳам йиғлаб юборганлар. Ўзимга келганимда болалар яхшими, деб сўрайверган эканман. Ўша воқеа вақтида кўчада болалар ўйнаб юрган эди-да. Яхши, улар соғ қолишган экан. Шундан кейин даволанишлар бошланди. 2 йилдан кўп даволанганман.

«Оғриқлар йўқ бўлиб кетмади»

Яраларим 1 йил деганда битди. Аммо оғриқлар ўша-ўша, йўқ бўлиб кетмади. Кейин ҳаётга мослаша бошладим. Яхши инсонлар, ота-она, ака-ука, яқинлар ёрдамлашди. Мана ҳозир шу воқеага 23 йил бўляпти. Одам секин-аста мослашиб кетаркан. Катта бўлгандан кейин билинаркан, ёшликда билинмас экан. Кейин ўқимоқчи бўлдим. 4 йил Намангандаги университетга ўқишга ҳужжат топширдим. Аммо кира олмадим. Барибир ногирон бўлиб қолганим учун ички ишлардан чиқариб юборишлари аниқ эди. Ўшанда ўқитувчилик қилмоқчи бўлганман. Бироқ ўқишга қабул қилинмадим.

Кейин уйда мол боқа бошладим. Секин-аста шунга мослашиб кетдим. Кундузи молларга қарайман, кечки пайт мактабга кетаман. Пенсиядан тўп олиб, болалар билан футбол ўйнадим. Ҳаётга мослашиб кетиш керак-ку. Шифокорлар «ҳаракатдан тўхтаб қолмагин», дейишганди. Ҳозир у болалар катта-катта йигит бўлиб қолишган.

Кейин Чортоқ педагогика коллежида сиртқи бўлимда жисмоний тарбия йўналишида ўқидим. Бошланғич синф ўқувчиларига жисмоний тарбия ўқитувчиси, ҳам мураббийлик қилдим. Ўйлаб қарасам, ёшим анча катта бўлиб қолган ва кичкина болалар билан ишлаш жуда масъулиятли эди. Шунинг учун бу ишни тўхтатдим.

Яна мол боқишга ўтиб кетдим. Машина ҳайдашни ўргандим. Отам автомобиль олиб бердилар. У ёққа борамиз, бу ёққа келамиз. Давлатдан пенсия оламан. Болаларим ҳам катта бўлиб қолишди. Ҳаёт шунақа экан. Пешонага ёзилган нарсалар секин бўлиб ўтавераркан. Хурсандчилик ҳам, хафачилик ҳам бўлиб қолаверади.

Фото: «Дарё»

«Соппа-соғ одам бирданига ҳеч нарсага ярамай қолиши ёмон экан»

Ишдан бўшамайман, ишлайман, «группа» (ногиронлик гуруҳи) ҳам олмайман, деб туриб олганман. Пенсияга кузатамиз, дейишганда ҳам ишлайман, деганман. Лекин иложи йўқ эди. Тадбир ўтказиб, 2000 йилда чиройли қилиб пенсияга кузатишган. Ўша пайтлар қўлларим ҳеч нарсага ярамасди. Отамнинг ўзлари кийинтириб, ечинтирар, овқатлантириб қараганлар. Одам мослашиб кетаркан. Ногиронликда ҳам кексаликка ўхшаб муҳтожлик бўларкан.

Албатта, нимага энди менда шундай бўлиши керак, деган саволлар қийнаган. Норозилик тақдирга тан бермаслик бўлади. Булар тақдирда бор нарсалар. Шунча йил яшадик. Аллоҳ умр, ризқ, фарзандлар берди. У кунлар ўтиб кетди. Соппа-соғ юриб ҳеч нарсага ярамай қолсангиз, мослашгунча ёнингиздагилар парвона бўларкан. 1 йил даволанган бўлсам, ҳар куни қўлларим «перевязка» қилинарди. Битиб тузалгунча, оғриқлар йўқолмаган. Ҳозир ҳам иссиқ ёки совуқда оғриқ бўлади.

Икки марта уйланганман. Биринчи аёлим Андижондан эди. Унда ҳам қўлларим шу ҳолатда эди. Қишлоқда яшаймиз, катта ҳовли бошқа жойда эди. Тақдир қўшилмаган экан, у билан ажрашганмиз. Бир-биримизга мослашолмадик. Кейин 4 йил юрдим ва яна бир жуфт учратдим. Тақдир экан, унга уйландим. Ҳозир ҳаммаси яхши, фарзандларимиз бор.

Адиба ЖамоловаФото: «Дарё»

Тақдир бизни учраштирган. Аввалига уйимиздагилар «нима қиласан, эплай олмайсан», дейишган, яъни дарров розилик беришмаган. Шу инсонни бахтли қиламан, деб қаттиқ туриб олганман. Юрагимда шу инсонга нисбатан илиқлик пайдо бўлган. Бу гаплар китобийга ўхшайди-ку, лекин бор гап. 2004 йилда турмуш қурганмиз. Оғир ҳаёт кутгандим. Аммо мен кутганчалик қийинчилик бўлмади. Бошида жуда қийин ўтади, деб ўйлаганман. Лекин мени бахтли қилдилар. Турмуш ўртоғим ўзларини эплаб, ҳамма қатори яшарканлар. Лекин барибир парвариш ва эътиборга муҳтожлар. Буларни бир оғиз гапларидан кўнгли тоза инсонлигини сезганман. Мен шу инсонни танлаганимга афсусланмайман ва шукр қиламан. Ўзини ҳам ўйламасдан ёш болаларни ўйлаб жонини хавфга қўйганларини эшитганман. Мен мослашиб кетдим. Чунки шу инсонни бахтли қиламан, деб қатъий қарор қилган эдим. Ҳозирги қишлоқ шароитида яшаш бироз қийинроқ, яъни иссиқ-совуқ сув масаласи бор. Бир кишига қараб турмасак, қийин бўлади. Ҳатто қўлларини ювиш учун ҳам бизнинг ёрдамимиз керак бўлади. Уйда бўлмасак, қўлларини юва олмайдилар. Агар имкони бўлса, яхши одамлардан турмуш ўртоғимнинг яшаш шароитини янада яхшилашга ёрдам беришларини сўраб қолардим. Қанийди, имконим бўлганда шароитларини яхши қилиб берардим. Лекин ундай қила олмайман-да. Бошида роса асабий эдилар. Энди ҳаётга мослашиб яхши бўлиб кетдилар. Қўлимдан келганча қарайман, биздан нолимайдилар.

Адиба Жамолова, турмуш ўртоғи

Онасига ҳам, бизга ҳам осон бўлмади. Ҳозир ҳам ўғлимизнинг ҳолатини кўриб таъсирланамиз. Инсонга Худойи таоло сабр бераркан. Борига шукр қилиб, фарзандли бўлди. Уни кўриб ҳам қувонамиз. Бу ҳолатини кўриб туриб, ота-она эзиламиз ҳам. Лекин мана ҳаётда ўз ўрнини топяпти. Кўпчилик қатори яшаяпти. Машинасида мени ўйнатиб юради ўғлим. Хизматимизни қиляпти, барака топсин.

Ривожиддин Жамолов, отаси