Уруш Евросиё ҳудудида вазиятни янада ёмонлаштирди. Россия Украинага бостириб кирганидан бери асосий озиқ-овқат маҳсулотлари нархи кескин ошган. The Economist нашри Осиёдаги озиқ-овқат бўйича вазиятни таҳлил қилди.
Урушдан олдин ҳам пандемия сабабли етказиб бериш занжиридаги узилишлар, об-ҳавонинг иқлим ўзгариши билан боғлиқ масалалар сабабли кўплаб Осиё ва Тинч океани мамлакатларини озиқ-овқат муаммоларига учраган эди. Энди эса вазият янада ёмонлашмоқда.
Урушнинг бевосита оқибатлари етарлича. Украина ҳам, Россия ҳам бутун дунёда қишлоқ хўжалиги иқтисодиётининг устунларидан бири ҳисобланади. Урушдан олдин улар калориялар билан ўлчанадиган жаҳон қишлоқ хўжалиги экспортининг 12 фоизини ишлаб чиқарган.
Бу бутун буғдой экспортининг деярли учдан бир қисмини ва кунгабоқар ёғи экспортининг тўртдан уч қисмини ўз ичига олади. Уруш кўплаб украиналик фермерларни ўз далаларидан мосуво қилди. Санкциялар билан биргаликда савдо оқимлари ҳам бузилди.
Россия ҳам, Украина ҳам захираларни сақлаш учун озиқ-овқат экспортини чеклаган. Россиянинг ўғит экспорти зарар кўрди. Буларнинг барчаси глобал озиқ-овқат бозорларига катта зарба беради.
Марказий осиёликлар оғриқни анчагина чуқурроқ ҳис қилмоқда. Россиянинг ички чекловлари март ойида Евросиё Иқтисодий Иттифоқига аъзо бўлган баъзи собиқ совет давлатларига дон экспортини тақиқлагани Қозоғистонга қаттиқ таъсир қилди.
Россиянинг тақиқи оқибатида Қозоғистон ун тегирмонларини захиралари тугаётгани ҳақида огоҳлантирди. Ўтган ой ҳукумат тегирмончиларни маҳаллий ғаллага ўтишга чақирди ва уч ой давомида экспортнинг аксарият қисмини тақиқлади.
Ғалла импортининг 90 фоизини Қозоғистондан оладиган Марказий Осиё давлатлари даҳшатда қолди, — дейди нашрМинтақадаги аҳоли энг зич давлат бўлган Ўзбекистон апрелдан июлгача 100 минг тонна Қозоғистон буғдойини импорт қилишни режалаштирган эди. Туркманистон узоқ вақтдан бери сурункали озиқ-овқат танқислигидан азият чекмоқда.
Уруш нафақат ғалланинг, балки барча турдаги озиқ-овқат маҳсулотларининг нархини оширмоқда. Ўтган ой охирида ҳукумат тўсатдан Индонезия дунёдаги энг йирик ишлаб чиқарувчи бўлган хом ва тозаланган палма ёғи экспортини тўхтатди.
Бу нарса нафақат қовуриш учун, балки косметика ва бошқа кўплаб нарсаларда ҳам қўлланилади. Дунёнинг энг йирик палма ёғи импортчиси бўлган Ҳиндистон Индонезия ўрнига муқобил вариантларни изламоқда.
Қозоғистон ҳам, Индонезия ҳам ўз ҳаракатлари вақтинчалик эканини даъво қилмоқда. Аммо ҳатто қисқа муддатли чора-тадбирлар ҳам юқумли бўлиб, юқори нархларни янада ўзгарувчанликка олиб келиши мумкин. Айрим Осиё давлатлари учун ози-овқат экспортини чеклаш қимматга тушиши мумкин.
Изоҳ (0)