Маҳаллий корхоналар шакарга бўлган талабни тўлиқ таъминлай олади — Иқтисодиёт вазирлиги

Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлиги сўнгги кунларда шакар нархларининг ўзгариши юзасидан маълумот берди.

Сўнгги кунларда қўшни давлатлар, шунингдек, Россия ҳукумати томонидан шакар экспорти учун жорий қилинган чекловлар ва чакана савдо тармоғида узилишлар юз берди. 

Бунинг фонида ички бозорда ҳам шакар маҳсулотига сунъий талаб босимининг ошиши ҳисобига 15—17 март кунлари ўтказилган биржа савдоларида маҳсулот нархининг вақтинчалик ошиши кузатилди.

Ички бозорда шакарга бўлган йиллик эҳтиёж ўртача 600 минг тоннани ташкил этади. Ўзбекистонда ҳозир иккита шакар ишлаб чиқарувчи компания фаолият олиб бормоқда. 

Булар умумий ишлаб чиқариш қуввати 750 минг тонна бўлган «Хоразм шакар» МЧЖ (360 минг тонна) ва «Ангрен шакар» МЧЖ (390 минг тонна).

Маҳаллий корхоналарнинг мавжуд ишлаб чиқариш қувватлари ички истеъмол бозорини шакар маҳсулоти билан тўлиқ ва кафолатли таъминлаш имконини беради.

Биржа савдоларига қўйиладиган кунлик шакар ҳажмини жорий йил март ойи бошидаги 1 440 тоннадан 2 200 тонна ёки 50 фоизгача ошириш бўйича келишиб олинди.

Бундан ташқари, биржа савдоларидаги спекулятив ҳолатларнинг олдини олиш бўйича аниқ чоралар белгиланди. 

Хусусан, шакар маҳсулоти бўйича савдоларни бир савдо сессиясида ташкил этиш ҳамда ютиб олинган тикет бўйича битимларни кейинчалик бекор қилинишининг олдини олиш мақсадида биржа савдолари бўйича аванс тўловлари миқдори амалдаги 2 фоиздан 10 фоизгача оширилди.

Бир савдо сессиясида бир харидор томонидан харид қилиш мумкин бўлган миқдор 20 тонна этиб белгиланди (олдин – 40 тонна бўлган).

Натижада 30 март куни ўтказилган биржа савдоларида шакар нархи жорий йил 17 мартга нисбатан 25 фоизга пасайди.

2021 йилда республикага аҳоли ва ишлаб чиқарувчилар эҳтиёжини 110 фоиз даражасида қоплаш имконини берадиган (96 фоиздан ортиқ қисми Бразилиядан, 1 фоизи Россиядан) шакар ва шакар хом ашёси импорт қилинган.

Шунингдек, жорий йил бошидан бугунги кунга қадар амалга оширилган шакар маҳсулотлари импорти ҳажми ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 10 фоизга юқори.

Маҳаллий ишлаб чиқарувчи корхоналар томонидан халқаро хорижий трейдерлар билан имзоланган шартномаларга асосан 2022 йил якунига қадар шакар хом ашёсини етказиб бериш кўзда тутилган бўлиб, кафолатли етказиб бериш жараёни суғурталанган.

Ташқи бозорлардаги ўзгарувчан вазиятни инобатга олган ҳолда шакар хом ашёсини узлуксиз етказиб беришнинг бир нечта йўналишлари ишлаб чиқилган ва синовдан ўтган.

Аввалроқ шакарнинг биржадаги нархи икки кунда қарийб 30 фоизга арзонлашгани ҳақида хабар қилинган эди.